kserkses

• 300 deki hali bir kraldan çok nba draftında ilk turdan seçilecek bir center'ı andıran şahsiyet.
• darius'un oğlu olan pers kralı
  çanakkale boğazının üzerine gemilerden köprüler kurdurmus, gemiler fırtınadan dolayı parcalanınca denizi yüz kırbaçla cezalandırmıstır
  (bkz: allah akıl fikir versin)
• tarihcilerin anlattigina gore canakkale bogazina insa ettirdigi ilk kopru bir firtinada yikilinca, ceza olarak bogazin sularini 300 kez kirbaclattirmis ve sulara kelepceler attirmis pers krali. hadi kirbac neyse de kelepceleri takacak yer bulamayinca suya atmak biraz sacma olmus.
• bu adam madem iran lı, neden yunanlı veya batılıların kendisine verdiği isim kullanılır anlam vermek mümkün değil. kardeşim bu adamın ismi eski farsça da xaşeyerşa(khaşeyerşa) olarak geçiyor, kyros veya cyrus olarak bildiğimizin aslen kuruş olması gibi, ama gel gör ki nedense bu kişilerin isimleri türkçeye dolaylı olarak geçiriliyor.
  (bkz: kültürel emperyalizm)
  ayrıca babası dairus tan sonra "şahlar şahı"(şahanşah) ünvanını kullanan 2. pers hükümdarıdır.
• herodot'a göre, ahuramazdaya tapan xerxes'in bir de inandığı yer altı tanrısı varmış. gerek kendisi gerek karısı (amertris) bu yer altı tanrısına insan kurban etme olayına girmişler. amertris ihtiyarlamaktan çok korktuğu için kahinlerinin tavsiyeleriyle soylu ailelerden 7 kız, 7 erkek çocuğu diri diri gömdürmüş. xerxes ise bir trakya seferinde başarılı olabilmek için oranın yerlilerinden 9 kız, 9 erkek çocuğu öldürtmüş. oysa ki bu zerdüştlüğe tamamen zıt bir durumdur ki zerdüştler bırakın kurbanı, çok gerek olmadıkça bir insanın öldürülmesine de karşıdırlar.
  
  benim de civilization'da bir türlü anlaşamadığım bir imparatordu bu ve anladım ki haksız değilmişim. hangi imparatorluğun başına geçersem geçeyim kıl olurdu bana. o acı gülümsemesiyle gülümser sonra 2-3 yandaş bulup savaş açardı. zırnık koklatmam sana xerxes haberin olsun, ve ayrıca kediniz^* de elimde, gıdısını okşuyorum.
• 300 filminde rodrigo santoro tarafindan tok sesli, bol piercing'li, makyajli, megaloman ve efemine bir dev olarak canlandirilmis pers hukumdari. inanmasi zor olsa da, ayni rodrigo santoro lost dizisinde paulo karakterini de canlandirmaktadir.
• m.ö. yaşamış bir pers hükümdarı. o günkü bilinen sınırlarıyla dünyayı ele geçirmeyi kafaya koymuş neredeyse başarıyormuş da. hindistandan başlayıp batıya uzanan sınırlarını genişletme hevesi yunanlılar tarafından kursağında bırakılmıştır. maraton ovasında ve termopili geçidinde müttefiklerinin yardımıyla kserksese kök söktüren spartalılar ^* belki de demokrasinin bu güne kadar yaşamasını sağlamışlardır.
• yaratma cesareti çevirisinde "zerkes" diye türkçeleştirilmiş. persçede mi yunancada mı unutmuşum, kserkses (xerxes) savaşçı, artakserkses (artaxerxes) çok savaşçı anlamına gelirmiş.
  
  iö 486'da tahta oturmuştur. herodotos'un historiai kitabının dipnotlarında geçerek, archibald sayce'a (1846 -1933) göre: "(hşayarşa/serhas) zayıf, boş, gösterişe düşkündü, babasına benzemiyordu." saltanatının ilk yılları rahat geçmiş. başarısız yunanistan seferinden sonra saraya kapanmış, haremden çıkmaz olmuş. sonra 466'ya doğru atinalılara tekrar yenilmiş. pamphylia'da eurymedon (köprüçay) ırmağının denize döküldüğü yerde genç miltiades'in oğlu atinalı kimon, pers donanmasını ağır yenilgiye uğratmış. sonrasında kıbrıs'ta bir deniz savaşı yenilgisi daha. kserkses 465'te sarayından iki kişi tarafından (artabanus?) belki karısı amestris'in kışkırtmasıyla öldürülmüş. persepolis sarayı çok ünlüymüş.
  
  rüyasının zikzaklı bir yorumu için (bkz: rüya/#57055843).
  
  lidyalı pythios'la babası darius'un oiobazos'un oğulları benzeri bir öyküsü var. bir de altın çınar hediyesi ama onu pythios darius'a vermişti.
  
  öte yandan abderalı megakreon halkına hicven, kadın erkek tüm toplaşarak tapınaklara koşmalarını ve kral kserkses günde iki öğün yemek yemediği için tanrılara şükretmelerini ve bundan sonra başlarına gelecek belaların yarısından korunmaları için dua etmelerini söylemiş. (arkasında şikayetçi olmaya birlikte girmeyip sıvışan akşehirlileri fark edince nasrettin hoca'nın moğol timur'dan ahalicek bakmaları için bir fil daha isteyişi gibi.)
  
  kserkses salamis savaşından sonra panikleyip yunanistan'da mardonios'u bırakarak dönüş yoluna girdiğinde artık ordusu korkuluk orduymuş. aç bir ordu, arta kalanlardan oluşmuş, geçtiği yeri talan ediyor, soyuyor, yol boyunca veba ve dizanteriden kırılıyor. eski baş eğdirdikleri artık açık veya örtülü direnç gösteriyor. hellespontos'a geldiklerinde fırtınadan gemi-köprü bütünlüklü değil. sardes'e ordudan az bir bölümü sağ ulaşabilmiş, bir kısım hasta asker bakılmak üzere yol üzeri merkezlerde bırakılmış. başka bir anlatımda dönüşu ordudan ayrı gemide yaparken fırtınaya yakalanan kral, fazlalıkları atmak için kralın kurtuluşu size bağlı dediğinde persler ayaklarına kapanıp yallah kendilerini denize atmışlar. karaya kavuştuğunda kserkses kılavuz kaptanın başına kralı kurtardığı için altın çelenk koymuş, onca persi öldürttüğü için de kafasını kestirmiş. [uydurma ama victor hugo 93 ihtilali/quatrevingt treize romanında herodotos ilgisiyle kahramanına benzer şey yaptırır.]
  
  bozgundan sonra kserkses sardes'e geldiğinde artık dış dünya ve olaylara ilgisini çekmeye başlar. sardes'te tüm aklı kardeşi masistes'in karısındadır. kardeş hatırını sayıp zor kullanmadığından, kadın da buna güvendiğinden attığı zarflar hep sonuçsuz kalır. kserkses bu kez onu kolay görme umuduyla masistes'le bu kadının kızını kendi oğlu dareios/darius ile evlendirmiş, çifti de alıp susa'ya dönmüş. masistes'in karısı yerine hülyalarını gelini artaynte süslemiş ve bu kez emeline ulaşmış. amestris'in ona ördüğü mantoyu artaynte isteyince (onu vermemek için kent, altın tepe, ordu vaadetti; boşuna), zaten kuşkulanan amestris kurumlu artayte'de mantoyu görmüş. amestris suçu anasında görüp masistes'in karısını öldürtmeyi kurdu. olağanüstü şölen demek olan tykta (kralın doğum günü kutlaması) sırasında kserkses'ten kadını istemiş. kserkses masistes'e sen kardeşimsin, karını boşa, ben sana kendi kızımı vereyim, evliliğin hoşuma gitmiyor yollu sözlerden sonra daha kızınca, kızımı da alamazsın, karın da durmayacak dedikte masistes'in kısa yanıtı: "efendimiz henüz canımı almadın." oluyor. hemen anında amestris koruma askerlerine kadının memelerini, burnunu, kulaklarını, dudaklarını, dilini kestirip köpeklere atmış; tanınmaz halde evine geri göndermiş. baktra'ya^* yetişemeden maiyetiyle birlikte baktria satrabı masistes de öldürülmüş.
  
  amastris/amastrine de onun karısı gibi pers, yalnız 200 yıl kadar sonra doğuyor ve o da baskın; hatta amasra'yı kurduracak kadar yönetim deneyimi olmuş. onun ölümü oğulları elinden.
  
  abydos, kolossai, anaua, altın çınar, kallatebos^*, tatbikat, akinakes, doriskos, feres, myriad, demaratos, maskames , amestris, akanthos, peneios, kerux, themistokles, gelon, delos birliği, artemision savaşı, thermopylai savaşı, salamis savaşı, kytissoros, leonidas, gorgo, pamuk/@ibisile, mızrak, artemisia, mardonios, ameinias, panionios, artabazos, tigranes, mykale, sestos, protesilaos, molon labe/molon lave kserkses ve onun batı seferiyle ilgili ayrıntılar arasında.
  
  "ancak mehmed, geçerli hiçbir neden ileri sürmeden, pers seferleri sırasında cesur hükümdar kserkses'in boğaz'ı geçtiği yere, avrupa kıyısında bulunan ve rumelihisarı denilen boğaz'ın bu en dar yerine, bir kale inşasını başlatarak bu geçidi kapatır ve bir gece içinde binlerce ve on binlerce rençberi anlaşma gereği tahkim edilmemesi gereken boğaz'ın avrupa kıyısına yerleştirir. (...) kaleye taş sağlamak amacıyla evleri ve bu arada ünlü aziz mikail kilisesi'ni de yıkarlar." stefan zweig - sternstunden der menschheit (bkz: bizans'ın fethi/@ibisile)
  
  "bir zamanlar, imparator kserkses'in güçlü gemilerine geçit vermeyen, o yüzden de soylu düşmanınca gümüş zincirlerle tam üç yüz kırbaç yeme cezasına çarptırılan deniz, ona sokuldu, evcilleşti. gecegezen kızlar, deniz'inin başını okşadı. deniz mırıldandı, geri çekildi." tomris uyar - gecegezen kızlar
  
  kserkses'in hellespontos'ta denizi kırbaçlatması: görsel
  fatih sultan mehmet'in öfkeden atını denize sürmesi: görsel
  
  (bkz: athos kanalı)/kserkses kanalı
• yaptığı seferlerin de etkisi olacak ki, yunan yazarlar kserkes'in deliliğe varacak kadar dengesiz biri olduğunu iddia ederler.
  
  - bir seferinde gemilerden yapılma köprüsü dağılınca istihkamcıları idam ettirmiştir.
  
  -çanakkale boğazın 500 kırbaç vurdurmuştur. kızgın demirlerle dağlatmıştır.
  
  -pers ordusu sefere çıkarken, 5 oğlu da asker olan lidyalı yaşlandığında kendisine bakması için en büyük oğlunu serbest bırakmasını istemiş. kral cevap olarak genç adamın vücüdunu ikiye ayırmış, her iki yarısını yolun birer tarafına koyarak orduyu aradan yürütmüş.
  
  -bir çınar ağacının güzelliğinden o kadar etkilenmiş ki, dallarına altınlar astırmış, başına muhafız dikmiş.
  
  fakat halkı tarafından hiç sevilmemiş. mö 465'te öldürüldü.
• 300 filminde oldukça alakasız anlatılan, kadim zamanların en büyük hükümdarlarından biridir. klasik antik metin abartılarını bir kenara koyarsak, yaşadığı zamana kadar ki en büyük orduyu yönetmiştir. milyon gibi ifadeler lojistik anlamda imkansız olsa da, 350.000 kişilik civarında orduya sahipti. antik çağlara gore değerlendirildiğinde gerçekten korkunç bir rakamdır.
  
  300'de oldukça uzun canlandırılmasının sebebi, genelde kisa boylu olan pers hükümdarlarina oranla biraz daha uzun olması olabilir. ama abarti olduğu kesin.