artabazos

• pharnakes oğlu artabazos, kserkses'in bir pers komutanıdır. iö 480'de salamis savaşı sonrası başkaldırmış olan pallene yarımadası halkını sindirme-cezalandırma kuştamasına girmiş, başına 3 aylık kuşatma sonrası garip bir yenilgi gelmiş ve tarihçi herodotos bunu historiai urania cildinde potidaia olayı olarak öykülemiştir.
  
  artabazos plataia savaşında (iö ağustos 479) sur içine geri çekilmeyi ve parayla diplomasi oyunlarını önerdiyse de atılgan mardonios onu dinlemeyip saldırmayı seçmiş. o daha başta yüksek komutanın mardonios'a verilmesinden hoşnutsuzmuş. 40 bin kişilik kendi kuvvetlerini plataia'da mardonios'tan bağımsız yönetmiş. pers saflarındaki ilk çözülmeleri gördüğünde birliğini yarışa girmiş gibi kaçış düzenine sokmuş: doğrudan hellespontos'u düşünerek phokis'e doğru.
  
  thessalia'da kendine çekilen ziyafette plataia'da olanları saklamış, doğal olarak. güya görev için trakya'ya yürüyor. mardonios arkamdan gelir, ağırlarsınız, vs. zor adımla, kestirmeden gidip bizans'a gelmiş. askerlerinin epeycesini yolda bırakmış (saldırılarla trakyalılar kırmış, açlık yorgunluk kırmış). arta kalanları bizans'tan asya'ya geçirmiş. [historiai'de bizans/byzantion ile megara kolonisi, bir de istanbul kastediliyor.]