agrippa

• roma devleti, imparatorluğa doğru yol alırken augustus'un her şeyi olan sağ el. gaius julius caesar'ın vasiyeti üzerine onun resmen evladı olan octavius'u resmen imparator koltuğuna oturttu. önce komplocuları tokatladı, ardından sicilya'da octavius'u yenen sextus pompeius'u mahvetti. mö 31'de de marcus antonius ve kleopatra'yı actium'da bozguna uğratarak tüm roma'yı mö 27'de augustus olacak octavius'un ayağına serdi. augustus bir ara ölecek gibi olunca imparatorluk mührünü agrippa'ya teslim etti. efes, antakya, sinop'ta incelemelerde bulundu. pantheon gibi bir yapının temelini attı. kısaca agrippa'nın 52 yıllık hayat hikayesi kronolojik olarak siyasi olaylarla birlikte roma imparatorluğu başlığından sonra bir kez de burada verildi. (kaynak olarak powell, l: marcus agrippa: right-hand man of caesar augustus'taki kronolojiye ve de adrian goldsworthy'nin augustus adlı eserine bakılabilir.)
  
  mö ocak 64. agrippa'nın doğum yılı.
  (pompeius magnus'un, pontus kralı mithradates'e son darbeyi vurduğu yıl. mithradates'in intiharına az bir süre kaldı.)
  
  mö 1 ocak 63. cicero konsül.
  - mö mart 63 - pek çok kaynakta agrippa'nın doğum yılı olarak bahsedilen başka yıl.
  (catalina'nın komplosu)
  - mö 23 eylül 63. octavius'un doğum yılı ^*
  
  mö 62. pistoria muharebesi'nde komplocu catalina'nın öldürülmesi
  
  mö 61. pompeius magnus'un, üçüncü zafer alayı'nı kutlaması(mithradates karşısındaki zaferi ile birlikte bu tarihe kadar bilinen en taşaklı asker unvanına kavuşur.)
  - gaius julius caesar'ın prokonsül olarak ispanya'ya yollanması
  
  mö 60. 1.triumvirlik. gaius julius caesar - pompeius magnus - marcus licinius crassus'un işbirliği.
  
  mö 59. julius caesar artık konsül.
  
  mö 30 ocak 58. livia drusilla'nın doğumu (roma imparatorluğu'nun ilk first lady'si olacak, augustus'un eşi)
  - julius caesar prokonsül olarak galya'da
  
  mö 57. julius caesar'ın galya'daki savaşları
  
  mö 56. julius caesar'ın galya'daki savaşları
  
  mö 55. julius caesar'ın galya'daki savaşları
  - caesar, ren nehri'ni geçer
  - caesar, britanya'ya ilk kez çıkar.
  
  mö 54. julius caesar, britanya'ya 2. kez çıkarma yapar.
  
  mö 53. julius caesar'da galya'da fırtına estirir, ren nehri'ni bir kez daha geçer.
  - marcus licinius crassus parthia'da. surena tarafından mağlup edilir ve carrhae savaşı'nda öldürülür. roma'nın en ağır yenilgilerinden biri.
  
  mö 52. julius caesar, galya'da savaşmaya devam eder. gergovia muharebesi. avericum ve alessia kuşatmaları. galya'nın lideri vercingetorix, julius caesar'a teslim olur.
  - pompeius magnus tek konsül.
  
  mö 51. julius caesar, galya'da savaşmaya devam eder.
  
  mö 50. julius caesar'ın, galya'da son yılı.
  
  mö 49. iç savaş başlar. julius caesar, rubicon'u geçer. roma'ya yürür. ardından ispanya seferi'ni başarıyla tamamlar. diktatör ilan edilir.
  
  mö 48. julius caesar, pharsalus muharebesi'nde rakibi pompeius magnus'u yener.
  - 29 eylül'de, pompeius magnus, mısır'da öldürülür.
  - julius caesar, yedinci kleopatra'yı mısır'ın tahtına oturtur.
  
  mö 23 haziran 47. julius caesar ve kleopatra'nın meyvesi olan caesarion doğar.
  
  mö 6 nisan 46 - julius caesar, thapsus muharebesi ile kuzey afrika'ya çekidüzen verir.
  - eylül ayında roma'da zafer alayı düzenlenir, vercingetorix idam edilir.
  
  mö 45. 17 mart julius caesar, munda muharebesi'nde rakiplerini ispanya'da bozguna uğratır.
  - agrippa, carthago nova'daydı, roma'ya döner.
  - kasım ayında, octavius ile birlikte apollania'dadır. ^*
  
  mö 44 - julius caesar'ın ölene kadar diktatör olacağı açıklanır.
  - 15 mart'ta, julius caesar suikasta uğrar.
  - nisanda, suikast haberini alan octavius, agrippa ile birlikte italya'ya gelir.
  - 8 mayıs'ta octavius, julius caesar'ın vasiyetinde geçenleri kabul eder ve onun resmen oğlu olur. artık octavianus olarak bahsedeceğiz.
  - ekimde, agrippa, julius caesar'ın veteran lejyonerlerini toplayarak campania bölgesine geçer.
  
  mö 43 - 44/43 kışı boyunca agrippa, roma'da.
  - 2 ocak'ta, octavianus, imperium alarak senato'ya davet edilir.
  - agrippa'nın ilk magistra görevi.
  - agrippa yeni askerler toplamaya başlar.
  - 14 nisan'da, octavianus gerçek bir lider gibi destek görür.
  - 16 nisan'daki forum gallorum muharebesi'nde konsüllerden pansa yenilir.
  - 21 nisan, marcus antonius önderliğinde mutina kuşatması. konsül hirtius ölür, diğer konsül pansa yaralanır.
  - komploculardan decimius brutus kaçar, marcus antonius gallia narbonensis'a geri döner.
  - 20/30 temmuz arasında julius caesar'ın zaferleri onurlandırılır. gökyüzünde kuyruklu yıldız görülür ve hayra yorulur.
  - ağustos ortalarında, julius caesar'ın vasiyetnamesi resmen kabul edilir: octavianus, gaius julius caesar octavianus ismini alır. 42 yılı için de pedius ile birlikte konsül olması kararlaştırılır.
  - 19 ağustos'ta çıkan lex pedia ile birlikte komplocular cezalandırılmaya başlanacaktır.
  - 27 kasım'da caesar (octavianus'un yeni adı), marcus antonius ve aemilius lepidus, ikinci triumvirlik için anlaştılar. meşhur yasaklar ve kara listeler başladı.
  - 7 aralık'ta marcus tullius cicero'nun öldüğü haberi gelir. (büyük ihtimalle intihar)
  - 10 aralık'ta agrippa yeni bir rütbeye kavuştu: tribunus plebis.
  
  mö 42. 1 ocak julius caesar tanrılaştırıldı. caesar'ın varisi ise divi filius olur. yasaklamalar devam eder.
  - 3/23 aralık boyunca - philippi muharebesi. komplocular decimus brutus ve gaius cassius longinus intihar etti.
  - magnus'un oğlu sextus pompeius, sicilya'yı kontrol altına aldı.
  - 16 kasım'da claudius nero doğdu. (yani tiberius. sonraları ikinci imparator olacak.)
  
  mö 41. kış. marcus antonius'un kardeşi lucius antonius, caesar tarafından perusia'da kuşatıldı.
  - marcus antonius, iskenderiye'de kleopatra'nın tadına bakar.
  
  mö 40. ocak. agrippa muhtemel düşmanları durdurur.
  - şubat. perusia, caesar'a teslim olur: kardeş antonius da teslim olacak.
  - şubat. parthlar, suriye'yi işgal eder.
  - agrippa yükselmeye devam ediyor: praector urbanus.
  - temmuz. sextus pompeius, italya kıyılarına saldırdı. agrippa müdahale etti.
  - ağustos. marcus antonius, brundisium'dan yola çıktı.
  - ağustos - ekim. agrippa, italya'nın güneyindeki operasyonları yönetir, sipontum'u ele geçirir. brundisium antlaşması. caesar, lucius cornelius sulla'nın torunu scribonia ile evlenir; antonius ise caesar'ın kız kardeşi octavia ile evlenir.
  - ekim. caesar'ın ilk otavio'su. agrippa, galya'ya hareket etmek için ayrılıyor.
  
  * mö 40-37 yılları arası agrippa'nin, narbonensis ve gallia aquitania'da ilk kalışı.
  
  mö 39. agrippa, quindecemviri sacris faciundis'e atanır.
  - agrippa, galya eyaletlerine çekidüzen verir, colonia copia felix munatia'dan yayılan yol ağını belirler ve düzenler.
  - yaz - misenum antlaşması. agrippa aquitania'da.
  - 30 ekim. caesar ve scribonia'dan julia'nın (yaşlı) doğumu.
  
  mö 38. ikinci kez üçlü hükümdarlık/triumvirlik yenilenir.
  - 13 ocak - nero claudius drusus'un (yaşlı) doğum günü
  - 17 ocak - caesar scribonia'yı boşadı, livia drusilla ile evlendi.(ilk first lady)
  - bahar - agrippa, gallia aquitania'daki isyanı bastırmak için harekete geçer.
  - yaz - sextus pompeius, misenum boğazı'ndaki cumae açıklarında caesar'ı yener.
  - agrippa, aquitania'daki ayaklanmayı bastırır.
  
  37-35 yılları arasında agrippa, caesar'ın yenemediği sextus pompeius ile savaşır; illyricum'da seferler düzenler.
  
  mö 37. 1 ocak agrippa konsül.
  - caesar, agrippa'yı konsüllüğü üstlenmesi ve sextus pompeius'a karşı savaşı yönetmesi için geri çağırır.
  - agrippa ödüllendirildi ama zaferi alayı kutlamasını reddeder.
  - agrippa, caecilia attica ile evlenir.
  - sextus pompeius'a karşı savaş başlar.
  - agrippa, portus julius'u ve yeni donanmayı inşa eder. 20.000 kürekçi yetiştirir.
  
  mö 36. agrippa ve caecilia attica'dan vipsania agrippina doğar.
  - bahar. agrippa, donanmayı strongyle'ye taşıdı. sicilya'ya saldırdı.
  - mayıs-haziran. agrippa, donanmayı hiera'ya taşır.
  - 1 temmuz. mylae muharebesi: agrippa, sextus pompeius'un amirali demochares'i yener ancak tyndaris'i alamaz. caesar, tauromenium'u alamaz; cornificius mylae'ye kaçar.
  agrippa tyndaris'i ele geçirir.
  - 3 eylül . naulochos muharebesi: agrippa, marcus antonius'a sığınmak üzere mytilene, lesbos'a kaçan pompeius'u yener.
  - eylül sonu. sextus pompeius'un yardımcısı plinius, messana'da teslim olur.
  - 22 eylül - caesar, lepidus'un triumvir olarak yetkilerini elinden alır.
  marcus antonius, parthia'dan armenia'ya doğru geri çekilir.
  - 13 kasım. caesar, zaferle roma'ya döner. agrippa, altın rostral taçla ödüllendirilir. ^*
  
  mö 35. caesar ve agrippa illyricum'da: agrippa, metulus kuşatması'na katılır, dalmaçya kıyılarındaki operasyonları yönetir.
  kış - agrippa, roma'ya doğru yola çıkar.
  
  mö 34-33 agrippa, roma'da inşaat/imar işlerinden sorumlu kişi olarak birtakım çalışmalara başlar.
  
  mö 34. agrippa roma'da.
  - agrippa, aqua marcia'nın onarımını denetler.
  - marcus antonius, armenia'yı ilhak eder, iskenderiye'de zaferini kutlar.
  - 31 aralık. triumvirlik sona erdi. savaş kapıda.
  
  mö 33. 1 ocak. caesar konsül, ikinci kez.
  - agrippa, curule aedile olarak atanır, büyük bir restorasyon ve yeni bina inşa programı başlatır. (bugün pek çok roma eserinin ayakta kalmasında yine agrippa'nın büyük katkısı vardır)
  
  mö 32-30 agrippa, antonius ve kleopatra ile savaşır.
  
  - mö 32. ocak. agrippa roma dışındaki inzivasında caesar'a eşlik eder.
  - şubat. sosius ve domitius ahenonarbus (her ikisi de daimi konsül) marcus antonius'a katılmak - üzere roma'dan ayrılırlar.
  - 31 mart. agrippa'nın kayınpederi pomponius atticus'un intiharı. (caesar'ın da büyük değer verdiği bir simaydı.)
  - mayıs-haziran. marcus antonius ve kleopatra atina'ya varır. tüm italyan topluluklar caesar'a bağlılık yemini eder. antonius, octavia'dan boşanır.
  - ekim. actium'a hazırlık: senato'nun, kleopatra'ya karşı savaş ilanı. agrippa kerkyra'yi almak için askeri operasyon hazırlıklarına başlar.
  
  mö 31. ocak 1. caesar üçüncü kez konsül. mö 23'e kadar her yıl olmaya devam edecek.
  - bahar. agrippa, marcus antonius'un batı yunanistan kıyılarındaki mevzilerine saldırır, kerkyra ve methone'yi ele geçirir. caesar'ın ordusunun epirus'a varışı. agrippa, antonius'un ordusunu ve filosunu ambracia körfezi'nde ablukaya alır.
  - yaz. agrippa, sosius'u yendi. ahenonarbus, caesar'a birtakım konularda isyan eder.
  - 2 eylül. actium savaşı: kleopatra hazine ve antonius'la savaştan kaçar; agrippa, antonius'un donanmasını yener.
  - eylül ortası. caesar, antonius'un ordusunun ele geçirilmesini emreder. caesar, epirus'taki kampın yerine nikopolis'i kullanır.
  - agrippa, askerlerini italya'ya yollar.
  
  mö 30 - agrippa roma'da: maecenas ile birlikte geçici yetkilerini kullanır.
  - mısır ordusu, sezar'a teslim oldu.
  - 1 ağustos. marcus antonius intihar etti.
  - 10 ağustos. mısır, roma eyaleti olarak kayıtlara alındı. caesarion öldürüldü.
  - 23 ağustos. augustus, antonius ve kleopatra'ya karşı kazandığı zafer anısına mısır'da nikopolis şehrini kurdu.
  - 30 ağustos. kleopatra öldü/öldürüldü. (caesar'a roma için her şeyi yapmaya hazır olduğunu söyler ama caesar affetmez. ayrıca julius caesar, mö 44'te suikasta kurban giderken kleopatra roma'daydı.)
  
  mö 29. 11 ocak - janus tapınağı'nın kapıları savaşın bitişini sembolize edecek bir şekilde kapatılır.
  - 13-15 ağustos. caesar; illyricum, actium ve mısır'daki başarıları için üçlü zafer alayını kutlar.
  - agrippa'ya deniz mavisi vexilum flaması da dahil olmak üzere yeni onurlar verilir.
  - 18 ağustos. roma'da, divus julius tapınağı ve curia julia adanır.
  - 28 ağustos. curia julia'nın içine zafer sunağı yapılır ve onurlandırılır.
  
  mö 28. 1 ocak - agrippa 2. kez konsül.
  - caesar ve agrippa censor görevini üstlenir.
  - jüpiter feretrius tapınağı'nın yeniden inşa edilmesi.
  - agrippa, fratres arvales olarak atanır.
  - ilk anayasal çözüm: jura et leges populi romani'nin (roma halkının hakları) restorasyonu; caesar princeps senatus (senato başkanı) seçilir.
  - 9 ekim. agrippa, octavia'nin kızı claudia marcella ile evlenir.
  - palatinus tepesindeki apollo tapınağı'nda imar çalışmaları.
  
  mö 27. ocak 1- agrippa 3., caesar 7. kez konsül.
  - 13 ocak. senato, caesar'a imparatorluk eyaletlerinin denetimini verir ve senatörler/vekiller aracılığıyla yönetmesine izin verir; senato, caesar'a 10 yıllık imperium verir.
  - 16 ocak. senato, sezar'a augustus onursal unvanını ve clipeus virtutis (erdem kalkanı) ile iki defne tacını sergileme hakkı verir.
  - bahar. caesar augustus, galya ve ispanya'ya doğru yola çıkar.
  - agrippa, campus martius'daki yapı işlerini denetler.
  - saepta julia'nın tamamlanması; pantheon ve neptunus bazilikası'nin inşası
  
  mö 26. astures ve cantabri'ye karşı savaş başladı: augustus, ispanya'da sekiz lejyonla sefere çıktı. tiberius, tribunus militum olarak ispanya'da.
  
  mö 25. janus tapınağı'nın kapısı ikinci kez kapandı. (savaşlar bitti, denmek isteniyor.)
  - amyntas öldü, galatia bir roma eyaleti oldu.
  - augustus hastalanır, eşi livia'nın sayesinde tarraco'da iyileşir.
  - agrippa, roma'da yaşlı julia ile claudius marcellus'un düğününe başkanlık eder.
  
  mö 24. gallus, arabistan'ı işgal etti.
  23 temmuz-21 sonbahar. agrippa'nin doğudaki ilk görevi.
  
  mö 23. augustus hastalanır, agrippa'ya mühür yüzüğünü verir.
  - agrippa, doğuya doğru yola çıkar.
  - haziran. augustus konsüllükten istifa etti. (korku vermek için)
  - ikinci anayasal çözüm: senato augustus'un imperium (eyaletleri yönetmek için) ve tribunicia potestas (her yıl yenilenen), agrippa ayrıca proconsulara imperium (aequum) alır.
  - haziran/temmuz. agrippa, lesbos'taki mytiline'de kalır. günümüzde midilli.
  - 1 ağustos'tan sonra marcellus'un ölümü.
  - kush'lu amanirenas kandake güney mısır'ı işgal eder; petronius, mısır'dan karşı saldırıya geçer.
  - kış. herodes, midilli'de agrippa'yı ziyaret eder.
  
  mö 22. agrippa doğu eyaletlerini/illerini gezer.
  - roma'da sel; italya'da kıtlık ve veba.
  - augustus, diktatörlük ve konsüllük yetkilerini reddeder ancak cura annonae'yı (tahıl tedarik sorumluluğu) kabul eder.
  - agrippa, parthlar ile birtakım görüşmeler yapar. (şüpheli yani net olmayabilir)
  - augustus, sicilya'ya gider. agrippa'yı doğu'dan görüşmek için çağırır.
  
  mö 21. sonbahar. agrippa, roma'da.
  - agrippa, claudia marcella'dan boşanır, roma'da yaşlı julia ile evlenir.
  - agrippa'nın batı'daki ikinci görevi başlar.
  
  mö 20. agrippa, augustus doğu'dayken roma'da düzeni sağlamaktan sorumludur.
  - tiberius claudius nero, üçüncü tigranes'i armenia/ermenistan tahtına oturtur.
  - augustus, parthia'li frahata ile anlaşmaya varır; tiberius, carrhae savaşı'nda kaybedilen pek çok sancağı geri alır.
  - 14 ağustos-13 eylül. agrippa ve julia'dan vispanius agrippa doğdu.
  - tiberius, vispania agrippina ile evlendi.
  - augustus'a cura viarum (italya yollarının sorumluluğu) verildi.
  
  mö 19. galya isyanı veya germania'da ağır barbar saldırısı.
  - agrippa narbosensis'te kalıyor.
  - agrippa, galya'yı yeniden örgütler. gelişmiş bir yol ağı kurar. (öncelikle askeri amaçlı)
  - vipsania julia agrippina (genç julia) agrippa ve julia'dan doğar.
  - bahar-kış. agrippa, iberya yarımadasında, asturya-kantabria savaşını bitirir.
  - 21 eylül. şair virgil'in ölümü. muhteşem eseri aeneis, ölümünden sonra yayımlanır. (virgil, agrippa ve augustus ile yakın arkadaştı. pek çok kez pek çok konuda tartıştılar. virgil, aeneis'in basılmasını istemiyordu. başta augustus bu vasiyete uymadı. eser yayımlandı. latin edebiyatının en önemli eserlerinden biri tarihte yerini aldı.)
  - 15 aralık. fortuna redux sunağı adandı.
  
  mö 18. bahar. agrippa, roma'ya geri dönüyor.
  - augustus, bekar erkekler için çalışmalar yapar. evliliği vurgular.
  
  mö 17. 14 haziran-15 temmuz l. vipsanius agrippa, agrippa ve julia'dan doğdu.
  - augustus, agrippa'nin oğlu gaius ve lucius'u evlat edinir. (saygısını daha nasıl sunabilir ki augustus?)
  - yaz. cermen kabileleri gallia belgica'yı istila eder.
  bahar. agrippa'nin doğu'daki ikinci görevi.
  
  mö 16. augustus ve tiberius tres galliae'de.
  - 24 mayıs. nero claudius drusus'un (germanicus) doğumu.-caligula'nın babası-
  - kış. agrippa, atina'da.
  
  mö 15. agrippa, küçük asya'yı dolaşıyor.
  - yaz. agrippa, suriye'ye varır, antakya'da kalır.
  - sonbahar. agrippa, judae'de kalır.
  - kış. agrippa midilli'de.
  
  mö 14. ilkbahar. agrippa, polemon'u kimmer bosporus'taki (bosporos krallığı, kerç boğazı, ukrayna dolayları) sorunlarla ilgilenmesi için yollar. agrippa, yahudi kralı herodes'le birlikte daha sonra sinop'a gider.
  - eşi julia, illium'da neredeyse ölüyordu; agripp, illium kentini para cezasına çarptırır. (evet, seviyor)
  - agrippa ve herodes küçük asya'nın güneyine seyahat eder, efes'i ziyaret ederler.(efes'in ne kadar önemli olduğunu gösteren başka bir detay)
  - agrippa yunan kentlerindeki yahudilerin yasal haklarını onaylar.
  - kış. agrippa, midilli'de büyük herodes tarafından ziyaret edilir.
  
  mö 13. ocak 1. tiberius, ilk kez konsül.
  - bahar. agrippa ve augustus roma'da. eski ortak aemilius lepidus öldü. augustus pontifex maximus oldu.
  - temmuz. augustus'un anayasal yetkilerinin yenilenmesi. agrippa 5 yıllığına imperium maius ile görevlendirildi.
  - vinicius, illyricum/pannonia'daki isyanı bastırmaya çalışır.
  - sonbahar. agrippa isyanı bastırmak için illyricum/pannonia'ya gider.
  
  mö 12. ilkbahar. drusus, germania magna'da operasyonlara başlar.
  - 19-23 mart. agrippa, campania'da quinquatria festivali sırasında ölür.
  - nisan? - agrippa'ya saygı. roma'da devlet töreni: augustus övücü konuşmayı yapar, agrippa'nın küllerini kendi hanedanı için yaptırdığı augustus mozolesi'ne koyar.
  - 26 haziran. ölen agrippa'nın oğlu agrippa postumus doğar.
  
  roma sana çok şey borçlu agrippa.