yapay zeka

• ortak kulturu tamamen yok edecek.
  
  80lerde ve 90larda insanlar asagi yukari ayni seyleri izleyip dinlerlerdi. ertesi gun iste okulda bunun kritigi yapilir arkadas ortamlarinda paylasimlarda bulunulurdu. sosyal medyanin yayginlasmasiyla toplu bir ortak kultur yerine nis sekilde gelismis sadece takipcilerin bildigi bir kultur ortaya cikmaya basladi. bilmem kim bir yerde unlu diye ortaya cikiyor ama o kim tanimiyorsunuz degil mi? halbuki yuz binlerce belki de milyonlarca takipcisi var.
  
  yapay zekayla birlikte artik bu nis kitle yerine tamamen "kisisel kultur" ortaya cikacak. ornegin spotify'i dusunun. begendiginiz sarkilari tek tek isaretlediniz. iyi muzik ureten yapay zekalarin gelismesiyle birlikte begendiginiz sarkilara gore size ozel anlik uretilmis sarkilar calmaya baslayacak. sizden baska bilen de olmayacak. bunu film dizi ve baska icerik turlerine de genisletebilirsiniz. boylece kim ne seviyorsa ona maruz kalacak. bir taraftan iyi bir taraftan kotu. sonucta her sey giderek daha da bireysellesecek. ortak paylasimda bulunulamayacak.
  
  omrum yeterse bana ozel uretilmis filmi izlerken oyuncularin kimler olacagini sececegim kaliteli bir yapay zekayi gormek isterim.
• "her şeye yapay zeka deniliyor." şeklinde olan ve kavram karmaşasından kaynaklanan şikayetler oldukça yaygındır. zaten günlük yaşamda kullandığımız çoğu şey yapay zekadır. neyin neyin branşı olduğu şekil a'da görülebilir. deep learning machine learningin, machine learning de ai'ın bir dalıdır.
  
  öncelikle, burada en geniş terim olan ai'ı kendi içinde ayıralım:
  
  - narrow ai
  - general ai
  - strong ai
  
  narrow ai, facebook'a girdiğinizde likelarınıza göre news feedinizi şekillendirir. last fm'de scrobblelarınıza göre şarkı tavsiyeleri tertipler. narrow ai, ilkel ai formlarını temsil eder. spesifik bir görevi icra eder, yani pratiktir.
  
  general ai, günümüzde teknolojinin gitmeyi hedeflediği yerdir. herhangi bir fikri görevi başarıyla gerçekleştirebilmesi arzu edilen zekâdır. yani tek bir görev odaklı değildir. konseptleri anlayıp, öğrenebilir ve bu sayede çok çeşitli görevleri gerçekleştirebilir.
  
  strong ai, insan beyni gibidir. bilinçlidir, günümüzde hipotetiktir. artificial superintelligence (asi) ise bunun da ötesine geçen, insan zekâsını aşan bir ai kavramıdır. musk ve hawking gibi isimler her ne kadar erkenden endişelenmeye başladılarsa da günümüzde bulunduğumuz konum tüm bunlardan çok uzaktır.
  
  machine learning nedir?
  
  machine learning, verilerden öğrenebilecek algoritmalara dayanan bir sistemdir. burada "öğrenmekten" kasıt, bir machine learning modelinin tahminlerinin doğruluğunu veri ile beslendikçe daha iyi seviyelere taşıyabilmesidir. bu yönü ile machine learning klasik kural tabanlı programlamadan farklıdır.
  
  bu konulardaki kaynakları okurken sık sık karşılaşacağınız bir buzzword olan big data eski veritabanı işleme biçimleri kullanılarak işlenemeyecek kadar geniş ve komplike olan bilgi kümelerini ifade eder. big data 3 nitelik ile anılır:
  
  3v:
  
  - volume (hacim): ünlü bir sosyal medya platformuna yüklenen verilerin ne boyutlara vardığını düşünürsek bu platformlardaki veriler big data olabilir.
  - velocity (hız): veriler müthiş bir hızda büyüyebilmektedir.
  - variety (çeşitlilik): veriler tek tip değildir. içinde jpeg de vardır, mp3 de vardır, lokasyon bilgisi de vardır, yazılı bilgiler de vardır.
  
  tüm bu bilgilerin neden önem arz edip ne amaçla kullanılacağı organizasyondan organizasyona değişir. mühim olan devasa bir bilgi çöplüğünden anlamlı sonuçlar üretebilmektir. big data bu yüzden machine learning ile iç içe geçmiştir.
  
  machine learning algoritmalarının kategorizasyonu en basit hâli ile şu şekildedir:
  
  - supervised: supervised learningde analiz, etiketli (labelled)veri setinden başlar.
  - unsupervised: veri setinde etiket yoktur.sistemler yalnızca girdileri kullanarak verileri anlamlandırır.
  - semi-supervised: etiketli ve etiketsiz girdi verileri bir arada bulunur.
  - reinforcement: deneyim yoluyla öğrenme biçimidir. deneme-yanılmaya bağlı olan labirent çözme algoritmaları (#82365351) bu öğrenme biçimine güzel bir örnek olarak verilebilir.
  
  deep learningde tüm bu algoritmalar kullanılabilir.
  
  popüler machine learning algoritmalarıyla ilgilenenler bu başlıkları inceleyebilirler:
  
  (bkz: naive bayes teoremi)
  (bkz: temel bileşenler analizi)
  (bkz: lojistik regresyon)
  (bkz: doğrusal regresyon)
  (bkz: k-means)
  (bkz: random forests)
  (bkz: linear discriminant analysis)
  (bkz: support vector machines)
  
  bugün deep learning konuşma tanıma, tıpta radyolojik görüntüleri analiz etme, reklamcılar için doğru hedef kitleleri seçme gibi alanlarda kullanılmaktadır. bir radyolog ancak 6 yıllık tıp eğitimi ve üzerine 5 yıllık uzmanlıkla yetişirken bir yapay zekânın diyagnozda insan bir uzmandan daha verimli olması küçümsenecek bir gelişme değildir. bundan ötürü "bunlar gerçek yapay zeka değil ki." demek bir yanlış anlaşılmadır, günümüzde yapay zekâ zaten bu tür işlere yaramaktadır.
  
  hedef yapay zekâyı giderek geliştirerek insan beynine benzetmek olduğundan, deep learningde artificial neural networkler kullanılır. artificial neural network adı verilen teknolojiler ise insan beyninin nöral ağlarından ilham alınarak geliştirilmiş olan bilgisayar sistemleridir. sistemlerin birimleri, biyolojik nöronların davranışını simüle ettiği varsayılan, temelde matematiksel fonksiyonlar olan yapay nöronlardır.
  
  biyolojik nöron ve yapay nöron
  
  bir nöronun çıktısı, diğer bir nöronun girdisi olur ve nöronlarda birden fazla giriş ve çıkış bağlantısı mevcuttur. nöronlar katmanlar hâlinde organize edilirler, ilk katman input , son katman output tabakasıdır. hidden layer ise ara katman veya katmanlardır.
  
  görsel
  
  peki insan beynindeki bir nöral ağ, artificial neural networkten hangi yönleri ile farklıdır?
  
  1) biyolojik bir beyinde miyelinizasyon ile sağlanan koordinasyon, yapay sistemlerde mevcut değildir. insanlarda, öğrenme ve miyelinizasyon arasında bir ilişki olduğu düşünülmektedir. (örnek bir çalışma)
  
  2) sinyal aktarımı farklıdır. biyolojik bir nöronda sinyal aktarımının başlaması için gerekli olan bir eşik değeri vardır ve elektriksel iletim tellerdeki mantık ile gerçekleşmez. buna ek olarak biyolojik bir nöronda aksondaki voltaj seviyesi sabit kalmaktadır ancak bu yapay bir nöron için geçerli değildir. (bkz: all or none/@highpriestess)
  
  3) insan beyninde hücreler farklılaşır ve dinamiktirler. bu tür bir dinamizm yapay sistemlerde henüz oluşturulmamıştır. (bkz: neural darwinism/@highpriestess) (bkz: long term potentiation/@highpriestess)
  
  bundan türü yapay zekâdan söz edildiğinde şimdilik insan beynine gerçek anlamda benzeyen algoritmaların hayal edilmemesinde fayda olacaktır. bir devrim sürecinde olunduğu doğru bile olsa konseptleri olduklarından yanlış yorumlamak ancak hayal kırıklığı yaratır. yapay zekânın kullanım alanlarının giderek daha fazla yaygınlaşacağını söylemek insan beyninin yerini alacağını söylemekten daha doğru görünmektedir zira yapay zekânın insan beyninin yerini alabilmesi için yalnızca belirli görevleri icra edebilmesi, klasifikasyon yapabilmesi, problem çözebilmesi değil insan beyni gibi fenomen üretebilmesi gerekmektedir.
• merhaba sözlük insanları!
  
  adettendir: bilgisayar sistemlerinin insan benzeri zeka yeteneklerini taklit etmeyi amaçlayan bir disiplindir.
  
  tanımdan sonra asıl meseleye gelelim. chatgpt'nin açtığı yolda birçok yapay zeka destekli araç ve web sitesi ortaya çıkmaya başladı. herkes geleceği şekillendirecek bu pastadan bir ısırık almak derdine düştü. benim böyle bir yeteneğim olmadığı için "onlar pastadan yer kapsın, ben de bu rekabetten faydalanayım" görüşüyle ortaya çıkan yapay zeka araçlarını takibe aldım. uzun süredir aktif bir şekilde kullandığım veya yeni yeni farkına vardığım bu araçları kategorize ederek buraya eklemeyi uygun gördüm ki herkes faydalansın. önerilere açığım.
  
  aok: aktif olarak kullandığım araçların yanına eklediğim kısaltma. aratıp hangilerini kullandığımı görebilirsiniz. araçların her birini en az bir kez denediğimi de belirtmek isterim. (istisna: stable diffusion orj, adobe firefly, source ai)
  
  kategoriler: sohbet araçları | kişisel asistan - çeşitli araçlar | resim oluşturma araçları | video oluşturma ve editleme | ses oluşturma | muhasebe | reklam oluşturucular | kodlama | klavye | oyun | sunum hazırlama | podcasting | fotoğraf düzenleme | çeviri | akademik olarak sıralanmıştır. kısayol ile arayarak ilgilendiğiniz kategoriye çabucak ulaşabilirsiniz.
  
  ***sohbet araçları***
  1- chatgpt: hepsinin atası. yapay zeka ile ilgili günümüzde en çok adını duyduğunuz ve sektöre yön veren şey. ücretsiz versiyonunda gpt-3.5 kullanırken, ücretli versiyonunda gpt-4.0 kullanıyor. aok.
  internet adresi: https://chat.openai.com/
  
  2- bard: google'ın yaratığı bir sohbet botu olan bu asistan, şu anda japonca, ingilizce gibi birkaç dilin haricinde diğer dilleri ve türkçe'yi desteklemiyor. en büyük artısı ise hızlı olmasıdır. ancak bunun dışında belirgin bir avantajı olduğunu göremedim. gerçekten hızlıdır, istediğiniz şeyi 1-2 saniye içinde hemen oluşturur. metni yavaşça yazmak yerine hızlı bir şekilde sunar. bu açıdan güzeldir. ayrıca, google'ın "lambda" dil modelini kullanır. bununla birlikte, sektördeki birçok araç openaı'nin gpt modelini kullanıyor.
  internet adresi: https://bard.google.com/?hl=en
  
  3- jasper: ücretli bir asistan, gerçekten fena değil. chatgpt ve bard'a kıyasla daha nitelikli araçlara sahip olmasıyla öne çıkıyor. her türlü içeriği yazdırabilirsiniz. ayrıca, bu asistanın "boss modu" açık olduğunda oldukça etkileyici bir yazı aracı sunuyor. yazıları seo optimizasyonuna dikkat ederek yazıyor ve intihal riski neredeyse sıfır. bing'in "oluştur" sekmesinde olduğu gibi kopyala/yapıştır durumu yok. en beğendiğim özelliği ise son 3000 karakteri analiz ederek metni aynı ton ve düzende sürdürebilmesi. yani kendi yazdığınız bir metni sunup, aynı tarzda devamını isteyebilirsiniz. bu da daha gerçekçi ve insan eliyle yazılmış bir metin çıktısı demektir. gramer konusunda ise grammarly ile optimize şekilde çalışıyor. jasper aı ile blog yazıları, pazarlama metinleri, web sitesi içerikleri ve hatta yapay zeka tarafından üretilen görseller oluşturabiliyorsunuz. kısacası, devasa bir asistan. ancak, ücretli bir hizmet sunuyor. ama merak etme, ücretsiz seçeneklerini de sunacağım. üzülme karabaş :(
  internet adresi: https://www.jasper.ai/
  
  4- bing ai: microsoft'un gpt-4 kullanarak geliştirdiği chatbot, yakın zamanda herkes tarafından erişilebilir hale getirildi. bu chatbot, edge tarayıcısı üzerinden erişilebilir durumda ve sağ üst köşedeki "b" işaretine tıklayarak açılabilir. ayrıca, mobil edge entegrasyonuyla birlikte artık mobil cihazlardan da kullanılabiliyor. bu özellikler daha önce mevcut değildi. bing.ai, microsoft'un yapay zeka destekli swiftkey klavyesini birkaç yıl önce satın aldığı bir platformdur ve chatbot ile birlikte kullanılabilir. ben de bu şekilde kullanıyorum. şu anda klavye üzerinden anlık olarak tüm diller arasında çeviri yaparak yazabiliyorum ve yakında gelecek yeni özelliklerle bing'in sohbet botuyla yapılan her şeyi yapabileceğiz. bu özellikleri heyecanla bekliyorum. klavyeden bahsetmişken, unutmadan belirli tonlamalarla paragraf, e-posta, blog gönderisi gibi metinleri oluşturmak için araç içinde kullanabiliyorsunuz. metinler, kısa, orta ve uzun seçeneklerle profesyonel, günlük, coşkulu, bilgilendirici veya komik bir tarzda oluşturulabilir. ayrıca, "sohbet et" bölümünde anlık olarak daha spesifik web aramaları yapabilirsiniz, ancak ben bu özelliği çok sık kullanmıyorum. sadece haber sitelerine sorduğumuz basit soruları ararken kaybettiğimiz zamanı kazandırmak için kullanıyorum. "öngörüler" sekmesi ise gezindiğiniz web sitesini açıklayan bir özelliktir. aok.
  internet adresi: https://www.bing.com/…ing ai&showconv=1&form=hpcodx
  
  5- dialogpt: microsoft destekli bir sohbet aracı, gpt-2 gibi kullanıldığı için zamanla eskidiği söylenebilir. bununla birlikte, müşteri desteği ve sanal asistanlar gibi alanlarda hâlâ kullanılmaya devam ediyor. başka yararlanabileceğiniz alanlar ise pek mevcut gibi görünmüyor. ayrıca, reddit üzerindeki kullanıcı yorumlarından eğitilmiş bir yapay zeka dil modeli.
  
  6- replika: ai arkadaşınız. boş sohbet içi kullanılabilir. kullanmıyorum. merakla denemiştim. bir süre sonra sıkılacağınız bir şey. sadece sohbet için kullanılabilir.
  
  7- youchat:genel bir sohbet botu. e-posta yazdır, arama yap, çeviri yaptır, özet iste, kod düzenlet... bir asistan, ama sohbet botu özelliği ön planda. arayüzünü beğeniyorum.
  internet adresi: https://you.com/
  
  8- character ai: eğlenceli bir site! çeşitli mesleklerden ve konulardan oluşturulan karakterlerle eğlenceli ve bilgilendirici şekilde sohbet edilebilen bir platform. platformda birçok konu ve karakter var. birkaç örnek vereyim: psikologlar, metin yazarları, hikaye yazarları, yaşam koçları, fitness koçları, matematik uzmanları, dj'ler... ayrıca dil botlarıyla herhangi bir dili geliştirmek için sohbet edebilirsiniz. isterseniz hatalarınızı düzeltir ve sizi eğitir. bunu duolingo gpt-4 kullanarak duolingo max seçeneği ile sunuyor mesela. epey de pahalı diye biliyorum. ünlü ve geçmişte yaşamış kişilerle de sohbet edebiliyorsunuz. işin güzel yanı o karakter konuşmalarla eğitiliyor ve gerçekten o kişiyi temsil edebilecek kadar benzer diyaloglar kuruyor. atatürk'ü bir deneyim derim, oldukça duygulanacaksınız. aok.
  internet adresi: https://beta.character.ai/
  
  9- poe: sanırım önceden sadece şiir oluşturabiliyordun. o nedenle adı bu şekilde. ancak şu an çeşitli dil modellerini kullanarak (seçim yapabiliyoruz) metin oluşturulabiliyor.
  internet adresi: https://poe.com/
  
  10- writesonic: gelişmiş bir sohbet botu ve birçok özellik barındırıyor. jasper alternatifi sayılabilir. 10000 kelimesi ücretsiz.
  internet adresi: https://app.writesonic.com/
  
  11- picsart writer: online photo editör bu işe girmiş. hoş. denenebilir.
  internet adresi: https://tools.picsart.com/text/ai-writer/
  
  ***kişisel asistan - çeşitli araçlar***
  1- jasper: ücretli bir asistan. sohbet botundan ziyade daha çok bu kategoriye giriyor aslında. çeşitli birçok araç içeriyor.
  internet adresi: https://www.jasper.ai/
  
  2- voila : ücretsiz bir mükemmellik harikası. tarayıcı eklentisi olarak hizmet veriyor. çeşitli birçok işinizi halledebiliyorsunuz. kullanımı oldukça basit. aok.
  internet adresi: https://www.getvoila.ai/
  
  3- writesonic: jasper gibi sohbet botu evet ama aynı zamanda yine onun gibi çeşitli araçlar sunan bir asistan aynı zamanda... o yüzden bu kategoriye de giriyor.
  internet adresi: https://app.writesonic.com/
  
  4- agentgpt: işlerinizi, hedeflerinizi düzenletebileceğiniz, adım adım planlatabileceğiniz bir asistan. chatgpt arayüzüne benzer bir tasarımı bulunuyor.
  internet adresi: https://agentgpt.reworkd.ai/tr
  
  ***resim oluşturma araçları***
  1- jasper: bunu da yapabiliyor.
  internet adresi: https://www.jasper.ai/
  
  2- bing img creator: ücretsiz, hızlı ve bilindik. microsoft işte. aok.
  internet adresi: https://www.bing.com/create
  
  3- midjourney: hepinizin malumudur sanırım. discord üzerinden kullanılabiliyor. bir yerden sonra ücretli. aok.
  internet adresi: https://www.midjourney.com/
  
  4- dall-e: midjourney ile yarıştadır. çok iyi sonuçlar vermektedir. metinden görüntü aracıdır.
  internet adresi: https://labs.openai.com/
  
  5- craiyon: güzel bir ai aracı. text to img işinin atası sayılabilir. çünkü önceki versiyonunun ismi dall-e mini idi. hani şu birkaç çeşitli seçenek seçerek sınırlı bir şekilde görseller oluşturulabilen. birkaç sene öncesinin teknolojisi.
  internet adresi: https://www.craiyon.com/
  
  6- stable diffusion web: basit stable diffusion. ücretsiz.
  internet adresi: https://stablediffusionweb.com/#demo
  
  7- stable diffusion: bu internette gördüğünüz gerçekçi yüzler vs. hep bununla oluşturuluyor. ileri seviye bir text to image aracı. iyi bir donanım ister. şu an için alanının en iyisi.
  
  8- dream studio ai: basitleştirilmiş stable diffusion.
  internet adresi: https://dreamstudio.ai/generate
  
  9- microsoft designer : özellikle sosyal medya gönderileri oluşturabileceğiniz bir tasarım aracı. oldukça iyi. aok.
  internet adresi: https://designer.microsoft.com/
  
  10- diffusionbee: stable diffusion'u kullanan macos'a özel program. indirmek gerekiyor.
  internet adresi: https://diffusionbee.com/
  
  11- stable diffusion web ui: stable diffusion'un kopyası. zaten onu kullanıyor. etkiletici. image to image kullanabilirsiniz. yoğunlaşırsanız stable diffusion'a yakın görseller oluşturabilirsiniz. aok.
  internet adresi: https://huggingface.co/spaces/camenduru/webui
  
  12- bluewillow: discord üzerinden kullanılıyor.
  internet adresi: https://www.bluewillow.ai/
  
  13- gaugan2: nvidia'nın görsel oluşturma amacı. birkez kullandım daha kullanmadım. beğenmedim. belki size hitap edebilir ya da ileride geliştirilmesi muhtemel olduğu için bu yorumum değişebilir.
  
  14- neuralblender : güzel.
  internet adresi: https://neuralblender.com/create-art
  
  15- dream by wombo: 7/10 puanım var buna.
  internet adresi: https://dream.ai/create
  
  16- mindseye beta: colab üzerinden çalıştırabilirsiniz. açık kaynak.
  internet adresi: https://colab.research.google.com/…xq49as0fsjxcktc5
  
  17- playground :
  internet adresi: https://playgroundai.com/
  
  18- rundiffusion:
  internet adresi: https://rundiffusion.com/
  
  19- nightcafe:
  internet adresi: https://creator.nightcafe.studio/…able&focus=create
  
  20- hotpot: şaşırtıcı derecede basit ve çok iyi. üyeliğe gerek yok. aok.
  internet adresi: https://hotpot.ai/art-generator
  
  21- openart: iyilerden bir tanesi daha.
  internet adresi: https://openart.ai/
  
  22- fotor: inanılmaz bir oluşturucu ve düzenleyici. bayılıyorum buna. kolaj ya da resim oluşturabilir, bunu birçok araçla ai yardımıyla düzenleyebilirsiniz. aok.
  internet adresi: https://www.fotor.com/features/ai-art-generator/
  
  23- starryai: inanılmaz iyi. aok.
  internet adresi: https://starryai.com/
  
  24- hypnogram: hızlı. basit. iyi.
  internet adresi: https://hypnogram.xyz/
  
  25- neurogen:
  internet adresi: https://neurogen.art/
  
  26- dreamlike: ücretli. ama iyi.
  internet adresi: https://dreamlike.art/
  
  27- stablecog : oldukça sağlam.
  internet adresi: https://stablecog.com/
  
  28- caspa ai: yakında gelecek. yer ayırtın. ümitliyim bundan. takipteyim.
  internet adresi: https://www.caspa.ai/
  
  29- instantart : birçok modelin altyapısını kullanarak görsel oluşturabilirsiniz. onlarca ayar içeriyor. en iyilerden biri. en önemli özelliklerden biri olan negative promt (görselde istemediklerinizi içeren promt) özelliği de var. aok.
  internet adresi: https://instantart.io/generate
  
  30- imagineme : tablo tadında.
  internet adresi: https://instantart.io/generate
  
  31- getimg :
  internet adresi: https://getimg.ai/text-to-image
  
  32- stockimg: adı üzerinde stock fotoğraflar.
  internet adresi: https://stockimg.ai/
  
  33- adobe firefly : detaylarına bakmalısınız. kullanmadım ama araştırdım. sonuçta adobe. adobe programlarına entegre çalışıyor. beta halinde.
  internet adresi: https://www.adobe.com/…i/generative-ai/firefly.html
  
  34- wonder ai: android - ios için. ücretli.
  internet adresi: https://www.wonder-ai.com/
  
  35- promtflow: oldukça hızlı görsel oluşturuyor. bunun yanı sıra promt fikirlerini görebiliyorsunuz.
  internet adresi: https://promptflow.co/
  
  36- stadio ai: stable diffusion kullanıyor.
  internet adresi: https://stadio.ai/
  
  37- mancoding:
  internet adresi: https://mancoding.com/
  
  38- eluna ai: aynı zamanda text to speech özelliği de var.
  internet adresi: https://www.eluna.ai/
  
  39- pollinations:
  internet adresi: https://pollinations.ai/
  
  40- mage space:stable diffusion kullanıyor.
  internet adresi: https://www.mage.space/
  
  41- imgcreator : en bilinenlerden biri. aok.
  internet adresi: https://imgcreator.zmo.ai/
  
  42- dall-e mini: craiyon'un eskisi.
  internet adresi: https://huggingface.co/…paces/dalle-mini/dalle-mini
  
  43- alpaca:
  internet adresi: https://www.getalpaca.io/
  
  44- this peron does not exist: var olmayan insanların yüzleri. stock için ideal.
  internet adresi: https://this-person-does-not-exist.com/en
  
  45- zoomscape: görüntülü görüşme ve toplantılar için arkaplan oluşturuyor. var olmayan arkaplanlar yaratması burada onu farklı kılıyor tabii ki.
  internet adresi: https://zoomscape.ai/
  
  46- runway: sağlam bir img to img aracı. video to video'da var. gayet keyifli. aok.
  internet adresi: https://runwayml.com/…i-magic-tools/image-to-image/
  
  ***video oluşturma ve editleme***
  1- tex2video-zero: adı üzerinde metinden videoya. geliştirilmesini bekliyorum. text to img'den daha etkili olacak bir teknoloji ileri zamanlarda.
  internet adresi: https://huggingface.co/spaces/pair/text2video-zero
  
  2- invideo: video oluşturuyor. ses ekleyebiliyorsunuz. gayet iyi. sunum da hazırlatabilirsiniz. anak geliştirilmesi gerekiyor. çünkü yavaş bir site.
  internet adresi: https://invideo.io/
  
  3- wave video:
  internet adresi: https://wave.video/
  
  4- synthesia: video oluşturma app'i. otomatik video oluşturuyor. en iyisi diyebilirim. ancak text to video araçlarının hepsi gibi paralı. bu alandaki çoğu uygulama böyle çünkü az alternatifi var. aok.
  internet adresi: https://www.synthesia.io/
  
  5- elai:
  https://elai.io/text-to-video
  
  6- runway gen-2: bu alanın efsanesi olmaya çok yakın. sadece promt girerek video oluşturabilirsiniz. aok.
  internet adresi: https://research.runwayml.com/gen2
  
  ***ses oluşturma***
  1- eluna ai: aynı zamanda text to img özelliği de var.
  internet adresi: https://www.eluna.ai/
  
  2- resemble ai: text to speech konusunu geçelim. burada kendi sesinizi klonlayıp dijitale aktarabiliyorsunuz. türkçe desteği yok sanırım. podcast okuması yapanlar bir kere tanımladıktan sonra sadece metin sunup kusursuz bir okuma elde edebiliyorlar. (dün annemi zorla oturtup bir saat metin tekrar ettirdim. şimdi dijital sesi bende var. umarım olmaz ama ola ki anneme bir şey oldu.. anıları canlandırmak için de kullanılmaya başlandı artık bu teknoloji. ve bu anlamda kullanımının artacağını düşünüyorum. yakın zamanda bu ses araçlarını daha basit girdilerle (bir video, ses kaydı gibi) eğitebilir duruma geldiğimiz zaman kaybettiklerimizin ya da geçmişte yaşamış ünlü isimlerin (ses kaydı olanların) sesini dijitalde ölümsüzleştirebilecek ve istediğimizi söyleyebileceğiz. tabii ki bunun ürkütücü yanları da yok değil. aok.
  internet adresi: https://www.resemble.ai/cloned/
  
  3- murf ai: resemble ai alternatifi. gayet iyi.
  internet adresi: https://murf.ai/voice-cloning
  
  4- elevenlabs: az biraz denedim. güzel ama geliştirilmeli.
  internet adresi: https://beta.elevenlabs.io/
  
  5- beyondwords: basit.
  internet adresi: https://beyondwords.io/voices/
  
  ***muhasebe***
  1- quickbooks: muhasebe defteri. yapay zeka destekli tabii ki. excel formları gibi ama daha otomatikleştirilmişi.
  internet adresi: https://quickbooks.intuit.com/
  
  ***reklam oluşturucular***
  1- adcreative ai:
  internet adresi: https://www.adcreative.ai/
  
  2- anyword: pazarlamada işe yarar biçimde yazı oluşturan araç.
  internet adresi: https://anyword.com/
  
  3- osmosis studio:
  internet adresi: https://osmosis.studio/
  
  4- trypencil: hareketli video reklamlar oluşturur.
  internet adresi: https://www.trypencil.com/
  
  5- typeface: marka bağlantılı içerik oluşturma. ilgililer yerini ayırtsın. denemek için sıradayım. attım maili bekliyorum.
  internet adresi: https://www.typeface.ai/join-waitlist.html
  
  6- picsart writer: online photo editör bu işe girmiş. hoş. denenebilir.
  internet adresi: https://tools.picsart.com/text/ai-writer/
  
  ***kodlama***
  not: yapay zeka chatbotların çoğuna bunu yaptırabilirsiniz ancak buna özel olarak dizayn edilmiş araçlar da bulunuyor.
  1- anania:
  internet adresi: https://anania.ai/
  
  2- chatgpt wordpress eklentisi:
  internet adresi: https://www.youtube.com/…tu.be&ab_channel=gpt-3demo
  
  3- deepgenx:
  internet adresi: https://www.deepgenx.com/
  
  4- codexreamde:
  internet adresi: https://github.com/tom-doerr/codex-readme
  
  5- github copilot: fazlasıyla iyi. hatta bence şu an en iyisi!
  internet adresi: https://github.com/features/copilot
  
  6- source ai: forumlarda çok övüyorlar. denemedim.
  internet adresi: https://sourceai.dev/
  
  ***klavye***
  1- microsoft swiftkey: yükleyin, yüklettirin.
  internet adresi: https://play.google.com/…htype.swiftkey&hl=tr&gl=us
  
  ***oyun***
  1- aidungeon: aşırı zevkli rol yaparak, hikayenin içinde kaybolduğunuz, size özel her seferinde farklı hikayeler oluşturan bir oyun.
  internet adresi: https://play.aidungeon.io/
  
  ***çeviri***
  1- deepl: bir efsane olma yolunda ilerliyor. aok.
  internet adresi: https://www.deepl.com/translator
  
  ***akademik***
  1- scispace: akademik makaleleri anında özümseyip sorduğunuz soruları makaleye göre sorunsuz cevaplayan bir yardımcı araç. inanılmaz işime yarıyor. bildiğiniz üzere makalelerin özet kısımlarını okumak sığ bir araştırma yapmaktan ibaret. detay bilgileri birçok makalede atlayabiliyor, makalenin çoğu kısmını içinde belki de bulamayacağımız bilgi için arayıp duruyoruz. alakalı makaleyi bu araca attığımızda ya da upload ettiğimizde anında tarıyor ve istediğimizi soruyla ilettiğimizde bize cevap veriyor. bir anlamda makalenin kendisiyle sohbet ediyoruz. bir google eklentisi olarak çalıştırıyorum ben. aok.
  internet adresi: https://scispace.com/ ya da https://typeset.io/
  
  2- scite ai: çeşitli akademik makaleleri veritabanında bulunduran ai sistemi. her konuda istediğiniz soruyu sorabilirsiniz. cevaplarınızı alabilirsiniz. tüm kaynakları da ayrıca sunuyor. kısaca bir tez yazarken, makale yazarken yazım işleminizi 100 kat artıran bir araç. çok faydalı. aok.
  internet adresi: https://scite.ai/assistant
  
  ***sunum hazırlama***
  1- gamma: inanılmaz hızlı biçimde sunumlar hazırlatıyorsunuz. konu başlığını ve alt başlıkları girip bana sunum hazırla demeniz yeterli. seçtiğiniz temaya gpt-3,5 kullanarak metin ekliyor. gayet de başarılı. sadece ppt tarzında değil, doküman tarzında da hazırlayabiliyor. çıktıyı pdf olarak alabiliyorsunuz. referans sistemi var şimdilik. yani çeşitli tek kullanımlık mailler ile kayıt olup, kayıt sırasında ana hesabınızın ref linkini vererek kredinizi artırabilirsiniz. aok.
  internet adresi: https://gamma.app/
  
  2- slidekick: powerpoint eklentisi.
  internet adresi: https://www.slidekick.de/
  
  3- beautiful ai:
  internet adresi: https://www.beautiful.ai/
  
  4- simplified:
  internet adresi: https://simplified.com/tr-ai-sunum-yapici
  
  ***podcasting***
  1- descript: gürültü azaltma, ses seviyesi kontrolü, overdub, nefes sesi kaldırma, transkripsiyon, anlık olarak sesten metne dönüştürme gibi araçlara sahip ai destekli podcast düzenleme servisi. video podcastler için de araçlar var. bir süre sonra ücretli.
  internet adresi: https://www.descript.com/
  
  2- podcastle: çeşitli ai avatarlarına metninizi yüksek kalitede okutabiliyorsunuz. kendi sesinizi de ekleyebilirsiniz. denemedim bu özelliği. resemble.ai kullanıyorum bunun için. bir süre sonra ücretli.
  internet adresi: https://podcastle.ai/
  
  3- adobe podcast: adobe kullanıcıları içi ai destekli podcast düzenleme programı. eski adını belki bilirsiniz project shasta. başlangıç seviyesi için uygun. premiere pro ile kullanmanızı tavsiye ederim. beta halinde ve ücretsiz.
  internet adresi: https://podcast.adobe.com/
  
  4- cleanvoice ai: çeşitli ağız hareketlerinden kaynaklanan ses/konuşma sorunlarını ustalıkla gideriyor. umlama, ıılama, nefes sesi, şapırdatma, p-t gibi seslerin patlamasını hallediyor. çeşitli diller için farklı aksanlar mevcut. 30 dakikası ücretsiz.
  internet adresi: https://cleanvoice.ai/
  
  5- verbatik: text to speech aracı. neredeyse tüm dilleri destekliyor. geniş bir ses kütüphanesine sahip. ses perdesini gayet iyi ayarlıyor. görece ucuz. 4 usd. almayı düşünüyorum.
  internet adresi: https://verbatik.com/
  
  6- otter: transkript aracı. metin dökümü veriyor. podcast olsun, toplantılar olsun kullanılabilir. denedim, güzel çalışıyor. teams'in gömülü döküm özelliğinden daha kaliteli sonuç verdi.
  internet adresi: https://otter.ai/
  
  ***fotoğraf düzenleme***
  1- remini: çocuğunuz duymuş olabileceği, eski resimlerinizi kaliteli bir şekilde yeniden oluşturan program. inanılmaz başarılı görüyorum. bir ara videoları da yeniden oluşturuyordu ama bu özelliği yok herhalde. albümlerin hepsini dijitale aktarırken bununla taradım ve yüksek çözünürlüklü fotoğraflar elde ettim. android uygulamasını kullanıyorum. aok.
  internet adresi: https://remini.ai/
  
  2- fotor: hakkını yemeyelim. img creator özelliğinden çok ai destekli düzenleme araçlarıyla ön plana çıkıyor benim için. o yüzden bu kategoriye de alıyorum kendisini. aok.
  internet adresi: https://www.fotor.com/features/ai-art-generator/
  
  3- drag your gan: merakla çıkmasını beklediğim uygulama. fotoğraf manipülasyon uygulaması. fotoğraflar üzerinde kaydırmalar, şekil değişiklikleri yapılabiliyor. riskli ama heyecan verici bir ai. tabii bunun basit versiyonlarını biliyoruz. birçok fotoğraf düzenleme uygulamasında bu özellik var ama bu kadar gelişmiş ve kusursuz değil. github'da var ama kodları sanırım gizli. çıkanca güncellerim.
  internet adresi: https://www.youtube.com/shorts/ttsgtivbmom
  
  not: sürekli güncellenecektir. tavsiyelerinizi mesaj atabilirsiniz.
  
  -----
  
  ***öneri***
  pastadan en büyük payı bu araçları yapanlar değil, ürünlerin ai araçları tarafından mı yoksa insan tarafından mı oluşturulduğunun ayrımını yapan sistemleri üretenler alacaktır. çünkü çağımızdaki bilgi düzensizliği dezenformasyon ile mezenformasyon gibi sahte bilginin yayılımını içeriyor. bu da sahte içeriklerin ayrımını yapabilmeyi gerektiriyor. atatürk'ün mevcut kalitedeki kayıtlarına benzer bir kayıt yakın zamanda oluşturulabilir ve hiç söylemediği şeyler söyletilebilir. deepfake, deepsound gibi tekniklerle yapılabilir. video eski ve kalitesiz gözüküyor diye herkes sorgulamadan inanabilir. burada önemli olan insanların bile kolaycs bu ayrımı sorgulatabileceği platformlar kurabilmek. bu da bana göre oldukça zor bir iş ve yapay zeka araçlarının kanunlarla sınırlandırılmasıyla ancak yapılabilecek bir şey. atıyorum yapay zeka araçlarının ürettiği ürünlerin her biri için "ai tarafından üretildiğine dair kimlik" ürünün dosya içeriğinde olabilir. bunun için bir ayrım yapılabilir. ya da benim kalıma gelmeyen daha basit yolları vardır. bilemiyorum ama pastada payım olsun isteyen ya ai sistemlerini işine entegre edecek ya da insan yaratısını korumak için ai tespit sistemleri oluşturacak. ikincisinin bence çok çok önemi olacaktır ileride.
  
  ***yapay zeka ve eğitim hakkında***
  ayrıca bir eğitimci olarak yapay zekanın ödev hazırlanmasında kullanımının alt kademelerde normal karşılanmasını, hatta teşvik edilmesini gerekli görüyorum. ai araçları oldukça eğlenceli biçimde öğretim faaliyetlerini destekleyebilir. bazı öğretmenler buna inanılmaz karşılar ama yapay zeka okuyuculuğu ve yapay zeka araçlarının kullanımı ilerleyen dönemde cv'lerde aranan nitelikler olacaktır. dahası öğrencilerin yaratıcılıklarını besleyen her şey onlar için birer artıdır. bu araçları özel eğitim alanında da uyarlamalarla rahatlıkla kullanabiliriz. dil öğrenimi konusunda inanılmaz bir adım söz konusu. ya da bir tarih öğretmeni bir tarihi karakterin ai'si ile chat yaparak öğrenmeyi destekleyebilir. aklıma gelen basit şeyler bunlar. ancak öğretmenler özellikle metin yazımı konusunda yapay zeka araçlarına mesafeli. bu konuda tam tersi davranıp teşvik etmeleri lazım. bir konuyu araştıran ve sağda solda birincil, ikincil kaynak arayan öğrenci sayısı mı fazla olur yoksa bu kaynaklardan öğrenmesi gereken bilgileri tek tıkla öğrenen öğrenci sayısı mı? kısaca ödevi yapmak istemeyen her türlü zaten düzgünce yapmıyor. bırak ai aracına yazdırsın ve "wow" düşünceleriyle bu kısa metni okuyup öğrensin. zaten normalde araştıracak öğrenci yine detaylı araştırmasını yapıyor.
  
  @takipeden yapay zeka ile ilgili olarak şunları okumanızı öneriyor.
  1- yapay zekâyı kodlamak: https://www.seckin.com.tr/kitap/372287792
  2- python ile yapay zekaya giriş: https://www.seckin.com.tr/kitap/247974856
  3- işletmelerde ve yönetimde yapay zeka: https://www.seckin.com.tr/kitap/584716176
  4- yapay zekanın hukuki statüsü ve sorumluluğu: https://www.seckin.com.tr/kitap/513887452
  5- uygulamalı örneklerle yapay zekâ algoritmaları ve programlama: https://www.seckin.com.tr/kitap/153422435
  6- yapay zeka uygulamaları: https://www.seckin.com.tr/kitap/928812683
  7- yapay zeka: https://www.seckin.com.tr/kitap/155545392
• takip ettiğim kaynaklardan geçen hafta itibariyle öne çıkan bazı gelişmeleri özetlemek istiyorum:
  
  stability ai, gelişmiş performans ve görüntü kalitesiyle görsel olarak çekici sanat eserleri üreten aable diffusion 3'ü piyasaya sürdü. ancak, şirketin sorumlu yz uygulamaları nedeniyle potansiyel sansüre ilişkin endişeler ortaya çıkıyor.
  
  google'ın gemini modeli, nazi görünümlü figürler ve tarihi figürler için yanlış görüntülerin yanıtlarda ortaya çıkmasıyla tarihsel doğruluk sorunlarıyla karşı karşıya kaldı.
  
  elon musk, xai grock ai aracını tanıtarak 1.5 sürümünün gelişmiş özelliklerle yakında yayınlanacağını duyurdu. grok.x.ai (şu anda sadece premium x hesabınızla kullanabiliyorsunuz)
  
  google ayrıca reddit ile ortaklık kurarak verilere erişimini genişletti ve yapay zekayı daha fazla ürüne entegre etti.
  
  adobe yeni co-creation for audio video and animation araştırma organizasyonunu açıklarken, microsoft openaı'nin sora'yı co-pilot'a dahil ettiğini doğruladı.
  
  disney, 11 labs ile yaptığı ortaklıkla pahalı seslendirme sanatçılarına olan ihtiyacı potansiyel olarak sona erdiriyor.
  
  ayrıca, windows fotoğraflar uygulamasındaki yeni bir özellik olarak basit bir tıklamayla arka plandaki nesneleri ve insanları silmeyi de getirmiş. kaynak
• yapay zekanın - her ne kadar sadece zeka ile ilgili gibi görünse de - aslında en başından beri nihai amacı, insan davranışını taklit edebilen bir "şeyler" tasarlamaktır.
  
  yapay zekanın ilk yıllarında kısa zamanda elde edilen başarılar acaip bir optimizm dalgasına yol açtı. 1950'lerin sonundan 1970'e kadar yapay zekanın ağır topları tarafından yapılan tahminlere bakalım:
  
  simon & newell (1958): 10 yıl içinde yapay bir zeka dünya satranç şampiyonu olacak, ve yeni bir matematik teoremini kanıtlayacak.
  simon (1965): 20 yıl içinde makineler bir insanın yaptığı her işi yapabilecek
  minsky (1967): bir nesil içinde yapay zeka problemi çözülecek.
  minsky (1970): üç ila sekiz yıl içinde bir insanın zekasına sahip bir makine yapmış olacağız.
  
  ha, şimdi yıl 2008. tahminden 30 yıl sonra gelen bir satranç şampiyonluğu dışında bunların hiçbiri gerçekleşmedi. işin ilginci yakında gerçekleşecekmiş gibi de gözükmüyor. neden diye sorası geliyor insanın.
  
  bunun sepeblerinden biri, belki de yapay zekanın bir araştırma programı olarak kendine yanlış hedefler seçmesidir. tarihsel olarak hep insan yaptığında zeka sonucu yaptığına inandığımız davranışlar seçildi ve bunları makinelere yaptırmaya uğraşıldı. satranç oynama, sohbet etme, araç kullanma, tıbbi teşhis koyma, problem çözme gibi görevleri bir insana yakın performansla yapacak uzman sistemler yapılmaya çalışıldı. bu, kendi başına güzel bir hedef olmakla birlikte, nihai amacımız insan davranışına yakınsayan bir şey yapmak, ya da yapay bir zihin yapmak olduğu sürece pek de akıllıca bir yaklaşım değil.
  
  yapay zekanın bugüne kadar ki en büyük başarılarından birini, deep blue'yu düşünelim. bu bilgisayar dünya satranç şampiyonunu yendi. bu basit bir olay değil kesinlikle. ama yapay zekanın hedefleri ve amacı düşünüldüğünde, bir "zeka" ya da "zihin" olarak ben deep blue'ya pek de saygı duyamıyorum. hareket edemiyor, çevresini manipule edemiyor, değişen şartlara uyum sağlayamıyor. tabii ki aslında makineler "yapmak için tasarlandıkları şeyleri" yapmak konusunda iyidir, ve deep blue bunları yapmak için tasarlanmamıştı. satranç oynamak için tasarlanmıştı ve bunu gayet iyi yapıyordu. ancak nasıl oynadığını düşünürseniz, bence hız ve kapsam olarak etkileyici, metod olarak hiç değil. insanın işlem kapasitesi göz önüne alındığında insanın satranç oynaması çok daha etkileyici. deep blue ise olaya "kaba kuvvet" ile yaklaşıyor.
  
  satranç oynamak, insanın davranış repertuarının milyonda biridir. peki satranç oynayan bir makine yapmak, bize insan zihni hakkında gerçekten önemli ne söylüyor?
  
  denilebilir ki "koyayım insan zihnine, burda dünya satranç şampiyonunu yenen bir makine var, bu müthiş değil mi ha dostum?" müthiş olmasına müthiş, ama bugün felsefeciler ve psikologlar, yapay zekadan çok daha fazla şey bekliyor. yapay zeka disiplini bugün bir mühendislik alt kolu, ya da ne bileyim eve süpürge çekecek robotlar yapmamızı sağlayacak bir teknoloji üreticisi olarak görülmüyor. çok daha önemli şeyler söz konusu: yapay zekanın, insan zihninin gizemlerini (sistematik bilimsel yaklaşıma direnen ender alanlardan biri) çözmemizde kilit bir rol oynayacağına inanılıyor.
  
  bu amaç doğrultusunda, klasik yapay zekadansa alternatif bir yaklaşımı öneren araştırmacılar var (brooks, rodney. 1991. "intelligence without representations"). bu yaklaşım, basit bir organizmayı tüm davranışıyla tasarlamayı öneriyor.
  
  bugün bırakın bir insan tasarlamayı, bir kedi bile tasarlayamıyoruz. hadi kediyi de geçtim, bir arıyı bile tasarlayabilecek durumda değiliz. burda arı tasarlamaktan kastettiğim, arıya benzeyen, uçarak hareket eden, çeşitli sensörlerle çevresini algılayan bir robot yapmak değil haliyle (bunları yapmak bugün pek zor değil). arı bunlardan çok daha fazlasını yapmaktadır. yiyecek arar, beslenir, türdeşleriyle iletişim kurar. yeri geldiğinde kendini ve kolonisini savunur. en önemlisi, arı <caps> hayatta kalır </caps>. işin ilginci arı bütün bunları yapay ve soyut bir dünyada değil (bkz: http://en.wikipedia.org/wiki/blocks_world), bütün karmaşasıyla gerçek dünyada yapmaktadır (eksik bilgilere, "gürültülü" sinyallere dayanarak). bir arının nasıl "çalıştığını" anlamak, tasarlamak hiç de kolay değil.
  
  işte diyorlar ki, satranç oynayan bilgisayar yapmaya çalışmaktansa, bütün davranışlarıyla bir arı yapmaya çalışmak, yapay zihin konusunda bize daha fazla yol aldırır.
  
  buna inanmak için evrimsel bir gerekçemiz de var. zira biz burda birşeyler tasarlamaya çalışıyoruz ama hali hazırda tasarlanmışı var; onlara da bakmak gerek. evrim tarihine baktığımızda görüyoruz ki bir kere temeller atıldıktan sonra yüzlerce milyon yıl, algısal ve motor sistemlerin entegrasyonu sayesinde "hayatta kalma" işini başarabilen organizmaların optimizasyonu ile geçti. bugün "klasik" yapay zekanın uğraştığı fonksiyonlar (problem çözme, doğal dil işleme, akıl yürütme, uzman bilginin kullanımı) 4 milyar yıllık evrimsel süreçte oldukça yeni ortaya çıkmış kabiliyetler. eğer bu doğada böyle olduysa belki biz de tasarlama işine kolları sıvayıp en yeni ve karmaşık kabiliyetlerden başlamak yerine daha daha sakin olup basit ve temel kabiliyetlerden başlamalıyız. bunları iyice anlayabilirsek, belki de yüksek seviye kabiliyetlerin nasıl bunların üstüne inşa edileceğini anlamamız mümkün olur.
  
  bu yaklaşıma göre tasarladığımız basit robotlar, soyut ve basitleştirilmiş bir dünya yerine, en baştan gerçek dünyada var olmaya çalışacaklar. bir "vücut" sahibi olacaklar ve bunu kullanabilecekler. belki de davranışları için - içlerinde - dünyanın bir simulasyonu ya da modelini değil, dünyanın kendisi kullanacaklar.
  
  klasik yapay zekaya alternatif bir de dinamik sistemler yaklaşımı var ve o kadar güzel fikirler içeriyor ki, burda iki cümleyle hakkını yemek istemiyorum.
  
  bu konular hakkında toplama yazılardan oluşan bir john haugeland kitabı var, "mind design" diye. meraklısına.
• pratikte imkansıza yakın olsa da teorik olarak terminator ve person of interest'in imkansız olmadığını görmek hem çok heyecan uyandırıcı, hem de dehşet verici.
  
  bir erken y kuşağı mensubu olarak benim gözümden bakıldığında bizim jenerasyon için en büyük yenilik, dünyayı bizim için değiştiren şey internet'in emekleme aşamalarını ve gelişimini görmek idi. 90lı yıllarda şu sesi duyarak ve telefon hattını meşgul ederek, bağlı kaldığın süre başına ek para ödeyerek bağlandığımız (56k us robotics modemin müthiş bir teknolojik alet olduğu dönemlerde, yani saniyede en fazla 7 kilobayt veri indirebilirken) internetin sundukları bizim için hayal dahi edilemeyecek şeylerin gerçeğe dönüşmesiydi.
  
  bugün gelinen noktada, internet'in yaygınlaşması kadar diyebilir miyim bilmiyorum ama benzer bir devrim, dünyayı değiştirecek gelişimin yapay zeka olduğunu söylemek çok da zor değil. özellikle gelişim hızına bakıldığında çok değil, birkaç sene içinde her şey kökten değişecek, ve bu değişime ayak uyduramayanlar öncelikli olarak iş, ikinci kademede de hayat kolaylığı olarak çok zora düşecekler.
  
  uzun süredir ai'ın yapabildiklerini takip etsem de, aktif olarak sadece birkaç aydır işime yarayacak şekilde kullanmaya çalıştım ve yapabildiklerini dehşet içinde, ağzım açık olarak takip ediyorum.
  
  iki tane şirket sahibiyim. bu şirketlerden bir tanesinin ana satış ürünü farklı eğitim yazılımları. corona'nın ilk ortaya çıktığı zamanlarda sağolsun abimin "olm az buz da olsa kodlamayı öğren, bak çok işine yarıcak, takıldığında ben destek olurum" gazlamasıyla normalde yüzyüze yaptığımız eğitim uygulamasını bilgisayar, ve online ortama aktararak corona döneminde yüzyüze eğitim işi cortladığı için şirketin batması bir yana, birçok ülkeye açılması ve çok iyi bir yere gelmesini sağlayabildim. yazılımın kullandığı algoritma işin ticari sır kısmı olduğu için kendim kodlamam gerekiyordu, dolayısıyla bu süreçte "orta" diyebileceğim ölçekte işin mantığını, ve bir tutam kodlamayı öğrendim.
  
  doğal olarak yıllar içinde farklı ihtiyaçları karşılayan yeni yazılımlar, ve piyasadaki değişikliklerle, müşteri istekleriyle birlikte kodlarda düzenlemeler gerekti. şimdi dehşete düştüğüm kısımlara geliyorum:
  
  20 gün kadar önce, bu ürünlerden bir tanesine bir özellik eklemem gerekti. özelliği eklerken kendime "beginner" bile demekten imtina edeceğim seviyede bil(me)diğim bir dil kullanmam gerekiyordu. istediğim kodu eklemem için dili işimi görecek kadar öğreneyim desem nerden baksan 2-3 günümü alacak. "lan" dedim, "dur bi şu övülen ai'ı deneyeyim". hacı babam, prompt'u verdim elemana, 10 saniye sonra çalışır kodu çat diye koydu önüme. vay babayun kemiine dedim. işin güzel kısmı, kodu okuyunca da "aa çok mantıklı lan" dedim. yani benim ürünümün kodunun mantığını anlayıp kodu ona göre yazması zaten inanılmaz bir şeyken, bir de verdiği kodu okuduğunda o dilin mantığını anlamanı da sağlıyor. bu inanılmaz bir şey. sonra böyle böyle kodda değiştirmek istediğim yerleri sora sora inanılmaz vakit kazandım. yeri geliyor hakim olduğum dille bile yapacaklarımı elle yazmak yerine ai'a yazdırıyorum. bu müthiş bir şey.
  
  bu şirketin sattığı bir yazılımın içinde senaryo gereği 14 tane farklı şirket var. işin görsel kısmına girdiğimde, her bir şirket için logo oluşturmam lazım. bak biz bunu 2 sene önce başka bir ürün için yaptık. o logoları şirkette oluşturduk, hatta bir kısmını da kendim yaptım. güzel ve profesyonel olsun diye de günler harcandı. yani şirketler sanal olsa da, gerçekte böyle bir şirket kurayım desen o logoları kullanırsın. peki 2024'te ne oldu? öncelikle ne aracılığı ile bunu yapacağımı bilmediğim için ai'a danıştım, dedim ki ben böyle bişi istiyorum bunu bana kim yapar müdürüm? eleman tasarım tarzına göre ayırıp "şunları kullanarak dene" diye verdi bana. ardından normalde günler harcanacak işi toplam 1 saatte hallettim. ve logolar insan elinden çıkmış kalitesinde.
  
  firmanın bütün dünyadan müşteri bulabilme potansiyeli olduğu için yıllardır yamyam gibi herkesle iletişim halindeyim. artık belki de 1000'i aşan toplantı sayısından sonra kuracağım cümleler sırasına kadar bende ezberli. dolayısıyla dönem dönem modum düşüp enerjim kalmayabiliyor. ya da örnek veriyorum kimisi "yoğun dönemdeyiz, toplantıya vaktim yok, detay gönder bakalım beğenirsek iletişime geçeriz" diyor. şimdi bizim firmanın tanıtım videoları var ama kısa, baymayacak uzunlukta. burdan yola çıkıp düşündüm, lan dedim şöyle uluslararası müşteriler için uzunca bir sunum & tanıtım videosu yapalım. sonra dedim ki, dur bunu da ai ile deneyeyim bakalım nasıl bir şey çıkacak. zaten prodüksiyona para gömmeye hazırım, ai ile deneyince ne kaybedeceğim ki.
  
  yine günler, belki haftalar sürecek prodüksiyon süreci yerine 1 günümü harcayarak verdiğim metni british english ile okuyan, gereki vurguları yapan, smart casual giyimli, profesyonel görünümlü yapay bir kadına şirket sunumunu yaptırdım. kendim canlı sunumda ne anlatıyorsam o da onu anlatıyor. şu anda eğer modda değilsem sunum yapmak yerine video linkini gönderiyorum, ya da "bilgi gönder bakalım" diyen potansiyel müşteriye gönderiyorum. faydası oldu mu? çok oldu. 4 sene önce, ilk tanıtım videosunu nasıl yapmıştık? ingiliz kadınlarla da çalışan yabancı bir firma ile anlaşıp b.k gibi para verip sıfırdan prodüksiyon yapmıştık.
  
  bak grammarly hayvan gibi reklam parası harcadı, deli gibi yatırım yaptı ve temel olarak bir ai mantığıyla iş yapıyordu di mi? çok değil 2 sene öncesine kadar en çok kullandığım eklentilerden birisiyken şimdi yüzüne bakmıyorum. anadilime yakın seviyede ingilizce konuşabiliyorum, daha önemlisi profesyonel hayattaki yazılı iletişim diline hakimim. ancak ai'a yazdığım bir şeyi verip daha akıcı hale getir ve iş hayatındaki bir ingilizin kullanacağı british english ile yaz dediğimde kendime "ingilizceyi anadilime yakın biliyorum demeyi bırak" dedirtecek sonuçlar veriyor. tabii ki bu sonuçları birebir alıp kullanmamak lazım. çünkü bazen bokunu çıkararak, kimsenin konuşmayacağı veya yazmayacağı şekilde düzeltmeler yapabiliyor. muhtemelen rahmetli kraliçe bile sarayda o şekilde konuşmamıştır. zaten ileride anlatacağım, chatgpt'yi verimsiz kullananları en rahat farketme yolu da bu.
  
  şirketi kenara koyalım, son yıllarda üstüne düşmesem de 6-7 yıl öncesine kadar hobi olarak hem dj'lik hem de ufak çaplı prodüksiyon yapıyordum. kendi şarkılarımdan bir tanesi yerel bir hit olmuştu ve buradaki beach clublarda, barlarda ve gece kulüplerinde tutmuştu. dün karşıma çıkan ve yapay zeka ile şarkı yaratan bir oluşumu kurcaladım biraz. yine dehşete düştüm. sadece 10 dakika içinde, benim yönlendirmelerimle yarattığı orjinal şarkıyı adı bilinen birisi piyasaya sürse hit olacağına eminim. ya bak bu işin sadece mastering süreci bile büyük dert, eleman benim girdiğim komutlar, yazdığım sözler ve bunları düşünme sürem de dahil 10 dakika içinde bana hit olabilecek şarkı üretiyor. inanılır gibi değil. lan ben o bahsettiğim hit olan şarkıya ne kadar zaman harcadıydım, bu bana 10 dakikada yapıyor. soft female vocal olsun diyorum key'ini tutturup şarkıya entegre ediyor, bilmemne erkek vokal olsun diyorum aradaki "oh yeah"'lerini bile eklemeyi akıl edip şarkıya oturtuyor. vay emenike.
  
  çok kısa süredir farklı yapıları deniyorum ve her seferinde ağzım açık kalıyor. sözlüğe göre "dede" olarak çok da kolay şaşıran bir nesil değiliz, ama bu ai olayı bambaşka. dolayısıyla, prompt engineering'le uğraşanlar yakın zamanda çok aranır hale gelecekler bundan eminim. adında "engineering" geçmesi bence de gerçek mühendislere haksızlık, başka bir isim bulsalarmış iyiymiş ama doğru prompt'un önemi devam ettikçe bu işi bilen kişiler de güzel ekmek yiyecekler. arkadaşlarla konuştuğumda iş değiştirmek isteyenlerin arada girdikleri mülakatlarda -ki genellikle üst seviye pozisyonlar- generative ai testine sokulanların sayısı az değil. bu bile bir sinyal. ileride ai çok geliştirilir, biz leb demeden leblebiyi anlar o zaman bilemem.
  
  şu anki nispeten emekleme halinde bile zaman ve paradan inanılmaz tasarruf ettiriyor yapay zeka.
  
  dolayısıyla şu an görebildiğimiz kadarıyla kodlama ve tasarım konularında "amelelik" yapanları piyasadan eleyeceği belli. yani proje oluşturan, mimariyi belirleyen adamı ai tehdit etmez, aksine işini kolaylaştırır diye düşünüyorum, ama kodun amele kısmını yazanların acilen işlerine ai'ı nasıl entegre edebileceklerini düşünmeleri lazım. ben yazılımcı değilim, ama yazdığım kodun amele kısmının saniyeler içinde nasıl ai tarafından oluşturulduğunu görünce bunu farketmek için kahin olmaya gerek olmadığını farkettim.
  
  tasarım kısmında ise kimsenin eleneceğini düşünmüyorum ama çok daha az kişiye iş imkanı olacak. çünkü ai tasarımı layerlı olarak verse bile tasarım işi kod gibi "çalışıyor" "çalışmıyor" "verimli" "verimsiz" gibi kesin ifadelerle değerlendirilebilecek bir şey değil. belli başlı konular dışında giriş seviyesi tasarımcılara da ihtiyaç illa ki devam edecektir ancak işlerin hızlanması sebebi ile bu sayı da azalacaktır.
  
  "siktir lan, ne alaka" diyecek olanlar için şirket sahibi olarak, yani bu işeri yapan kişilerle çalışmış ve çalışan birisi olarak yaptıklarımın örneğini yukarıda verdim. ai olmasa kodu yazarken her ne kadar ticari sır olsa da benim bilgimi aşan yerlerde mecburen yazılımcıdan( sırf kodumu açık etmem gerekmemesi sebebiyle bile ai'ın hastası oldum), tasarımda grafikerden, video prodüksiyonda illa ki işi outsource ederek bir kreatif ajanstan destek almam lazım. yıllarca işler böyle ilerledi zaten. bunun yerine "orta" seviye bilgim olan alanlarda çok cüzi maliyetler ile bilmemkaç bin dolarlık işleri -yazılım özelinde konuşursak da- onlarca belki yüzbinlerce dolarlık işi çerez parasına, hatta basit olanlarını bedavaya halletmeye imkan veriyor. çok çok daha önemlisi bunları kendim yapabiliyorum. yani kafamdakini anlatacağım, onu yapabilecek yetenekteki kişi ai'ın harcadığından çok daha uzun sürede yapacak, yine de kafamdaki gibi olmayacak, istediğim hale gelene kadar revizeleri vereceğim vsvsvsvs. zaman ve maliyet açısından şu anda bile inanılmaz bir fark var arada. görünüşe göre gelecekte işlerin iyice b.ku çıkacak. müthiş bir kafa rahatlığı içinde kendi istediğim işi, kendi istediğim gibi, kendi başıma yapabilmek, ve bunu yaparken ana sorumluluklarıma harcamam gereken vakitten çok fazla çalmak zorunda kalmamak benim açımdan gerçekten bir devrim. ve bunu yapabiliyor olmak doğal olarak eskiden bu işleri para ve zaman harcayarak yaptırdığım kişilere artık ihtiyacımın minimuma düşmüş olması demek.
  
  yani bir alanla ilgili hiç bilginiz yoksa ai tam istediğiniz ölçekte yardımcı olamayabilir belki, ama çıktı istediğiniz alanı ai'ı doğru yönlendirmelerle besleyecek kadar bildiğinizde karşınıza yepyeni, müthiş bir dünya çıkıyor.
  
  şirketin işi gereği 20'li yaşlardaki lisans/yüksek lisans öğrencisi kardeşlerimle çok muhatap oluyorum. bir kısmının text bazlı ai'ları beyinlerini yormamak için kullandığını görüyorum. yazının başlarında ileride belirteceğim demiştim, mesela bir yazılımımızı kullanırken kendi yaptıkları analizleri yazmaları gereken bir yer var. chatgpt'yi yanlış kullananlar buraya çok jenerik, okuduğumda direk "ai yazmış bunu ve konuyla alakası yok" diyeceğim şekilde şeyler yazarken, doğru veriyi besleyip de buradan yola çıkarak analiz isteyenler çok güzel sonuçlar elde ediyor - ve bunu okuyup kendi analizlerinden de geçirirken yeni bir şeyler öğrenmiş oluyorlar. aradaki ayrım şu; artık ai'dan kaçış yok, her şeye bir şekilde entegre olacak. ama ai'ın bu kadar dehşet bir hızla gelişiyor olması bizim beynimizi kullanmamızı bırakmamız için bir sebep değil. aksine düşünmeye harcadığımız birim vakitten eskiden 1 ölçü verim alıyorsak, ai desteği ile bunu 15 ölçüye çıkarmamız mümkün.
  
  şu anki limitasyonları ve bazı saçmalamaları (tasarım hataları - özellikle tasarıma yazı eklerken, belirli konularda yanlış cevaplar, çalışan kodu bozmalar vsvs.) aşıldığında ve kapasiteler daha yukarı çıktığında neler olacağını tahayyül bile edemiyorum.
  
  kaldı ki bu kadar uzun yazıda bahsettiğim şeyler neticede basit, dandik mevzular. bu işin özellikle askeri alanda nasıl kullanıldığını ve kullanılacağını, askeriye başta olmak üzere medikal ve uzay araştırmalarında, ve geriye kalan her kıllı sektörde ai yardımıyla neler neler yapıldığını ve yapılacağını düşününce "vay be prompt'u veriyom kod yazıyo", "tasarım yapıyo he mi?" gibi mevzular işin çocuk oyuncağı kısmı olarak kalıyor.
  
  hakikaten inanılmaz. temel mantığı konuya hakim olanlara belki basit gelir, ama yaptıkları ve yapacakları gerçekten müthiş.
  
  hacı biz terminatör'le büyümüş nesiliz. ben artık promptlarımı kibarca yazıyorum, aldığım cevap işime yarıyorsa "thank you"'mu eksik etmiyorum, yok yetmediyse veya yanlış cevap verdiyse öyle emirle falan değil, kırmadan, nazikçe ekstra bilgi istiyorum ki bizi hedefe koymasın. yarın öbür gün skynet niyeti bozduğunda bize bi kıyak geçsin.
  
  edit: "xxx işi için ne kullanılır?" içeriğinde yetişemediğim kadar soru alıyorum, bu yüzden cevap veremediklerim lütfen kusuruma bakmasın, toplu cevap olarak burada uzun bir edit yapma gereksinimi duydum. openai, microsoft copilot ve github copilot dışında bookmarklarımda ekli herhangi bir şey yok, bilgisayarda da fooocus ve birçok farklı modeli ile farklı farklı lora modelleri mevcut.
  
  özellikle machine learning ve ai ile ilgilenenler ile diğer yazılımcılar benden çok daha güzel tavsiyelerde bulunabilir diye düşünüyorum. çünkü ai'ın ne olduğuna, mantığına, gelişimine benden çok daha detaylıca hakimler. daha çok kısa süredir nimetlerinden faydalandığım bir konuda ahkam kesme yetkisini kendimde görmüyorum. ben de yeni yeni öğrenme aşamasındayım.
  
  entry'de bahsettiğim birçok yapay zeka modelini maalesef hatırlamıyorum. biraz da bahsettiğim bu aslında. benim "şunu kullandım, sen de kullan" diye yönlendireceğim modeller büyük ihtimalle beklenen verimi vermeyecektir, çünkü ben kendi spesifik ihtiyacım ne ise onun üzerine uzmanlaşan yapay zeka'yı bulmaya uğraşıyorum. yani şu örneği verebilirim, video yaparken dört veya beş farklı modelden destek aldım, sonra onların belli kısımlarını başka modellerle düzenledim, en son video edit programıyla kendim üstünden geçtim. yine de ai'ın oluşturduğu ablanın bazı yerlerde dudak senkronu tam tutmadı. fakat yabancı firmadan aldığım prodüksiyon fiyatı teklifiyle kıyaslayınca verdiğim para karşılığında aldığım şey beni yeterince tatmin etti. çünkü hollywood'a film üretmiyorum, basit ve profesyonel bir şirket sunumu olması bana yetiyordu.
  
  yani doğru ai'ı bulmak ve onunla nasıl iletişime geçileceğini öğrenmek de sürecin bir parçası.
  
  yine bu başlık altında şu entry'de (bkz: #152657458) çok güzel bir derleme mevcut. yazarın ellerine sağlık. ben mesela bir ara bu entry'deki bütün linklere tek tek gittim, hepsini denedim. bir gün bir işimde işe yarayanı diğer gün benzer işimde işime yaramadı.
  
  ben şunu yapıyorum; diyelim ki bir tasarım yapmam lazım. eğer yapacağım tasarımda dall-e, fooocus, midjourney işime yaramayacaksa önce chatgpt'ye soruyorum, çıkanları deniyorum, sonra google'a soruyorum, çıkanlara bakıyorum, arada vondy'den faydalanıyorum. sonra çıkanlar arasında bir iki deneme yapıyorum, uygun tasarım işine uygun olan bazen bir bazen birden fazlasından faydalanıp sonucu oluşturuyorum. sonrasında gerekirse affinity ve adobe programları ile son dokunuşları yapıp bitiriyorum.
  
  net verebileceğim iki tavsiye var: dil konusunda chatgpt, kodlama konusunda da chatgpt veya github copilot şu aşamada en çok kullandıklarım. hatta chatgpt'yi yer yer google niyetine de kullanıyorum ve çok daha hızlı ve ilgili sonuçlar alıyorum. eğer 2022 sonrasından bilgi alması gereken bir şeye ihtiyacınız yoksa standart insanın ihtiyaçlarının %95'ini sadece bedava chatgpt ile halletmek mümkün. ancak uyarmak isterim ki dille ilgili kısımda chatgpt ingilizcesini direk copy-paste yaparsanız ai ile oluşturulduğu çok belli oluyor ve negatif etki yaratıyor. gerçek bir insan, profesyonel hayatta dahi o şekilde konuşmuyor. dolayısıyla chatgpt'den bir dil ile ilgili destek alırken, özellikle profesyonel hayatta kullanacaksanız kendiniz de hakim olmadığınız dile dikkatli yaklaşın. benim kullanım senaryomda önce kendi yazacağımı yazıyorum, ardından farketmediğim yazım veya gramer hatası varsa düzeltsin, aynı kelimeyi birden fazla kullandıysam beynimi yormadan bana alternatif kelime bulsun diye deneme yanılma yoluyla daha önceden oluşturduğum verimli birkaç prompt var, onları kullanarak faydalanıyorum.
  
  işin özeti, ai'ı kullanmak için de en azından benim gibi bu işe hakim olmayanların bir ön araştırma yapması, ve ai'ı kullanacağı alanda da bilgi sahibi olması lazım. örnek olarak, kodumu değiştirirken direk olarak "bana bunu yapan bir kod yaz" dediğimde evet yazıyor, ama bu kod benim güncel kodumla etkileşime girip doğru çalışmıyor. bu aşamaya gelebilmek için arka arkaya prompt'lar ile önce kodumu verip, nereden ne çekerek neyi yapmasını istediğimi anlatıp sonra yazacağı kodun da neleri içermesi gerektiğini söylüyorum, ve "bana bunu şu dille yazarak verir misin?" diyorum, bu koşullarda dahi ilk denemede başarı oranı düşük oluyor. sonra ya yanlış yaptığı yerleri gösterip düzeltsin istiyorum, ya da yazdığının eksik bilgi verdiğim için doğru olmadığını farkedersem eksik bilgiyi tamamlayıp tekrar soruyorum.
  
  ileride olur mu bilmiyorum, ama şu aşamada yapay zeka modelleri de "bana bunu yap" dediğinizde direk kafanızdaki şeyi verebilecek kadar aklınızdakini okuyamıyor doğal olarak. işte bu yüzden bahsettiğimiz prompt engineering'in önemi ortaya çıkıyor. çünkü ai bir insan değil. senin default olarak bilindiğini varsaydığın şeyi ai senin verdiğin prompt özelinde bilmiyor, prompt'a ekleyerek ona bildirmen lazım. sizin yine bir çaba gösterip, elinizdeki veriyi doğru şekilde ai ile paylaşıp doğru soruları sormanız gerekiyor. buna ek olarak çıktı istediğiniz alanda da biraz da olsa bilgi sahibi olmanız gerekiyor.
  
  ben django kullanan bir python kodunda kod değişimi isterken "bu templateın şu tablosundaki rakamları user oraya veri girdiğinde otomatik olarak şu formüllerden geçirip post etmeye gerek kalmadan sonucu da template'ın şu noktasında direk yaz ve bununla ilgili şu template'ı include ederek kullanılan şu grafiği de şu şekilde güncelle" diyebilmem için öncelikle ilgili view, model ve form kodlarını halihazırda kendi bilgimle yazmış olmam, bu iş için en uygununun javascript olduğunu bilmem, kullanılan variable'ları göstermem, ve ai'a bunu düzgün şekilde anlatmam lazım ki bana elle yazdığımda belki 30 dakika harcayacağım çalışır kodu birkaç saniyede versin. eğer hiçbir hazır kodum olmadan bunu istersem prompt'lar içinde boğulmam ve istediğim sonuca ulaşamamam olası. ya da ben böyle düşünüyorum, çünkü çok detaylı denemedim. yapan varsa ne ala.
  
  daha da özeti, chatgpt, microsoft copilot ve github copilot dışındaki modelleri maalesef hatırlamıyorum, çünkü ihtiyacım olduğunda ve bu üçlü işimi görmeyeceğinde ihtiyacıma göre farklı kanallardan araştırıp buldum ve işimi görene kadar aylık veya kredi bazında parasını verip kullandım, sonra bir daha işim olduğunda büyük ihtimalle daha gelişmiş başka model çıkmış olacağı için üyeliğimi bitirdim. eğer aktif olarak kullanacaksanız diğer modellere oranla bence ederinden fazla para istemesine rağmen yine de şu anda acemi görüşüme göre birden fazla alanda yeterince verimli olduğu için chatgpt'den paralı üyelik almanızı tavsiye ederim. önce bedavası ile işinizi çözmeye çalışıp baktınız olmadı prompt haklarınızı harcayarak devam edersiniz. kalan modellere ihtiyacınıza göre araştırıp denedikten sonra karar verirsiniz zaten.
  
  yani ai tek başına bir mucize değil, ama insanla interaksiyona girdiğinde, normalde ben orta seviye x yazılım dili bilgisi, orta seviye y tasarım programları bilgisi, z seviye m bilgisine vsvsvs sahip isem, ai yardımıyla seviyemi bir tık yukarıya taşırken bunu çok kısa zamanda yapabilmemi sağlaması açısından müthiş. ancak bizim dede jenerasyon bilir, one must fall 2097 diye robotları dövüştürdüğünüz bir oyun vardı. bu oyunda ilerledikçe robotunuza parça alıyordunuz ve robotunuz daha yetenekli hale geliyordu. burada da durum bu. siz kendi bilginizle çıplak bir robot iken ai size roket atan kol, uçmanızı sağlayacak jet pack, lazer saldırısı yapabilen göz veriyor ve bir anda sizi çok daha güçlü hale getiriyor.
  
  entry sonunda da bahsettiğim gibi burada yazılanlar çok basit mevzular. aklımıza gelen her alana entegre olacak ai.
  
  doğru aramalar ile olanaklar sonsuz, ileride çok daha inanılmaz hale geleceği de kesin. yapılacak filmler, yazılacak kitaplar, "yaratılacak" ünlüler belki bugün ai ile ortaya çıktığı belli olacak şekilde ama kısa süre sonra farklı yapay zeka modelleri iyice eğitildiğinde, ürettiklerini gerçekten ayırt edemediğimizde neler olacak acaba? ya da şu anda aklımıza bile gelmeyen endüstriler geniş çapta ai kullanmaya başladığında hayat nasıl değişecek? çok ama çok güzel şeyler göreceğimiz gibi kötü amaçlı kullanımlarda sıkıntılı şeyler de görecek miyiz? evet ai belki tek başına fiziksel tehlike üretecek hale gelmeyebilir, ama ai'dan destek alan ve hedefleri belli, 10.000 tane kişiye özel saldırı drone'u harekete geçirildiğinde ne olur mesela? bugünkü teknoloji ile bile bu mümkünken, ileride ai iyice geliştiğinde hem iyi, hem kötü kullanım senaryolarında bambaşka bir dünya bizi bekliyor. iç karartmaktan çıkalım, yine ai destekli nano cihazlar mümkün olduğunda (şu anda mümkün mü? bilmiyorum) bunların insan vücudunda ne gibi hastalıklarla başedebileceğine dair gelişmeler nasıl olacak? ya da b.kunu çıkaralım, insan beyni verileri okunup saklayarak bir yere aktarıldığında ve ai ile iletişime girdiğinde, ardından ölen bir insan gerçekten ölmüş olacak mı? yani bunlar yazarken 4-5 saniyede aklıma gelenler. ileride gerçekten bambaşka bir dünya bizi bekliyor.
  
  genisys abi selamlar, sana saygım sonsuz, hürmetler abi.
• tanrı kendinden bir adem yarattı.
  adem tanrıyı yok etti.
  adem kendinden bir bilgisayar yarattı
  bilgisayar ademi yok etti
• birilerinin bir zamalar anlattığı bir örneğini şekil yardımıyla anlatmaya çalışayım:
  
  bu nesnelerin koordinat bilgilerini amaçları uğruna kullanmasına yönelik geliştirilen bir yapay zekadır.(bkz: object coordinate identification) (bkz: pis salladım)
  on tane siyah on tane de beyaz top ortadan ikiye ayrılmış sahaya karışık bir şekilde serpiştirilir. sahanın ortasında sadece iki topun aynı anda geçebileceği kadar bir mesafe boş bırakılmıştır.
  
  [http://img260.imageshack.us/…60/7929/yapay01af0.jpg http://img260.imageshack.us/…60/7929/yapay01af0.jpg]
  
  her bir top kendi rengindeki topun konum bilgilerini (x,y) koordinatları cinsinden girdi olarak alır.
  
  amaç:
  1) aynı renkte olan topların aynı sahada toplanması,
  2) aynı sahada toplandıkları an karşı sahada toplanmayı hedeflemeleri.
  3) bunun sonsuz bir döngü içinde sürmesi.
  
  program çalıştırlıdığında karşı sahaya geçmeye çalışan toplar deliğe akın ederler ve ilk olarak şöyle bir görüntü oluşur:
  
  http://img122.imageshack.us/…22/9642/yapay02ey2.jpg
  
  biri geçer, ikisi geçer, üçü geçer ve on tanesi birden bir tarafta toplanarak ilk aşama tamamlanır. ikinci aşama başlar, derken üçüncü derken dördüncü ve bir süre sonra aynı işlem devam ettikçe bu kez şöyle bir görüntü ortaya çıkar.
  
  [http://img65.imageshack.us/…g65/2963/yapay03aj9.jpg http://img65.imageshack.us/…g65/2963/yapay03aj9.jpg]
  
  toplar birbirleriyle temas etmeden alttan ve üstten birer yay çizerek gidip gelmektedirler.
  
  bu deney daha fazla sayıda topla denenerek yine aynı sonuca ulaşılmıştır.
  
  sonuç:
  kaotik bir düzene bir amaç ve o amacı gerçekleştirmeye yetecek bilgi tanımlanırsa, kaos kendi sistemini yaratmaya meyil gösterir.
• konusması kolay ancak calısması zor olan konu. yapay zeka konusmak için gerekenler ile çalışmak için gerekenler arasında cok ciddi farklar vardır.
  
  konusmak için gerekenler : dört sezon black mirror, boston dynamics robot videoları
  
  çalışmak için gerekenler : calculus, istatistik, mantık, python, solidworks, java, seaborn, knn, cnn, anaconda, machine learning, deep learning ...
• neuroscience ya da cognitive science'ın daha çok strong ai için ilham verebilmesi önemli.
  günümüzde yapay zeka kısıtlı domain'lerde oldukça başarılı sonuçlar verebiliyor. nedir? satranç oynar, data mine eder, yüzleri tanır, sesleri tanır, teorem ispatlar vs..
  
  ama film kritiği yapamaz. yakın zamanda da yapabilecek gibi görünmüyor. çünkü bu, onlarca farklı domain'e ait aklın beraber çalışmasını gerektiriyor. işte burada ai, cognitive neuroscience'dan bir şeyler öğrenebilir.
  
  kuş da uçuyor, jet de uçuyor. ama jet kuş gibi uçmuyor.
  yapay zeka'nın da doğal zeka ile aynı yoldan gitmesi şart değil.
  fakat şu an elimizdeki tek strong ai örneği beyin. beyni inceleyip, ai için hayaller kurabiliyoruz.
  
  örneğin, deep network yöntemlerinin, beyinden ilham aldığı çok açık.
  
  ***
  
  bir diğer husus da, beyni anlamak strong ai'a giden straightforward bir yol olabilir.
  nedir? siz her bir nöronun davranışını ve beyindeki network'u bilgisayarda simule edebilirseniz, ortaya çıkacak yazılım esasında birebir insan aklını temsil edecektir. (bkz: the singularity ruined by lawyers)
  film kritiği de yapabilir, sizinle sohbet de edebilir.
  
  bence iş buraya varmadan, strong ai problemi çözülecek. (ama en kötü böyle yapılır)
  çünkü beyinde bir sürü verimsiz hadise var, tasarımla değil, evrimsel süreçle ortaya çıkmasından ötürü.
  modern yapay zeka teknikleri ile lokal ve bağımsız problemleri beyinden daha iyi çözebiliriz.
  ah bir de bu milyonlarca ufak sistemi birbirine nasıl bağlayacağımızı bileydik...
  
  ***
  
  meraklısı için extra keyword'ler:
  (bkz: connectionism)
  (bkz: computationalism)
  (bkz: artificial general intelligence)