• birinci emperyalist paylaşım savaşı'nda alman ordusuna gönüllü olarak yazılmıştır. batı cephesinde şarapnel yüzünden ağır yaralanır. üç parmağı kesilir, iki ayağı kırılır ve sakat kalır. alman devleti rütbesini onbaşıya çıkarır, bir demir haç verir ve ordudan terhis eder. iyileşme döneminde marx'ın eserlerini okur ve komünist ideolojiyi benimser. almanya'da çeşitli üniversitelerde iktisat ve siyaset bilimi okur. almanya komünist partisine üye olur. siyasi düşünceleri yüzünden alman devletinin baskılarına maruz kalır ve sovyetler birliğine gider. moskova'ya gider ve komintern'de çalışmaya başlar. moskova'da geçirdiği zamanda istihbarat konusunda iyi bir eğitim alan sorge; almanya, ingiltere ve çin'de çeşitli görevler almıştır. son görevini japonya'da yapacaktır. kendisini nazi partisi üyesi olarak tanıtarak tokyo'daki alman büyük elçiliğine girecek ve burada elçi eugen ott ile yakınlık sağlayacaktır. japonya'da bulunduğu sürede anti-kominten paktı ile ilgili önemli bilgiler verir. pearl harbor saldırısını önceden haber verir. uzak doğu'da bir japon saldırısının olmayacağı istihbaratını vererek sscb'nin doğu birliklerini batıya kaydırmasını sağlamıştır. nazilerin stalingrad'ı elegeçirmesi halinde japonların saldıracağı bilgisini de moskova'ya geçmiştir. 1941'de tokyo'da yakalanana kadar mesajlarına devam eder. yakalandıktan sonra ağır işkence görür ve 7 kasım 1944 günü (ekim devrimi'nin 26 .yıl dönümü) asılır. mezarı japonya'dadır. kendisi sovyetler birliği kahramanıdır.
  • babası alman, annesi rus, bakü doğumlu sovyet ajanı. ikinci dünya savaşı esnasında 7 yıl boyunca japonya'da üst düzey alman ve japon yetkililerden sızdırdığı bilgileri sovyet birliğine iletmiş, japonların sovyetler'e değil abd'ye saldıracağını ve almanların sovyetler'e kesin saldırı tarihini bildirmiştir. yolladığı istihbaratlara stalin tarafından sürekli şüpheyle yaklaşılmış, ancak hepsinin doğruluğu ortaya çıkmıştır. sorge dinlenmediği için sovyetler almanlar tarafından işgal edilmiş, ancak japonların sovyetlere değil abd'ye saldıracağı istihbaratı ciddeye alınmış, böylece sovyetler bütün askeri gücünü alman cephesine kaydırabilmiş ve savaşı kaybetmekten kurtulmuştur.

    sovyetlerin savaşı kazanmasında bu kadar büyük bir rol oynayan adama ne olmuştur peki? muhbir ağının açığa çıkmasıyla yakalanmış, japon eşine dokunulmazlık verilmesi şartıyla bildiklerini anlatmıştı. japonlar kendisini moskva'nın elinde tuttuğu bir ajanla takas etmek istemiş, üç kere takas teklifinde bulunmalarına rağmen moskava'dan sürekli "bay sorge diye birini tanımamaktayız" diye cevap almışlardı. bunun üzerine artık sorge'nin cezasının verilmesine geçilmiş, kendisi asılarak idam edilmişti. japon eşi eceliyle ölene kadar tokyo'da sakin bir hayat yaşamış, japon yetkililer o konuda sözlerini tutmuştu. ancak sovyetlerde ardında bıraktığı ilk karısı alman casusu olduğu iddiasıyla sorge'nin idamından bir yıl önce tutuklanıp sibirya'daki çalışma kampına yollanmış, orada da ölmüştü. günümüz tahminlerine göre tek gerçek suçu "richard sorge'nin karısı olmaktı".

    stalin'in sorge'yi tamamen yalnız bırakmasına dair çeşitli açıklamalar sunulsa da en kuvvetlisi ve gerçekçisi şudur: stalin, sorge'nin gerçek istihbaratına sadece kendi paranoyası yüzünden inanmamıştır ve bu yüzden sovyetlerin ikinci dünya savaşında gereğinden fazla insan ve kaynak kaybetmesine sebep olmuştur. bu gerçeği bilen sorge'nin moskova'ya dönüp stalin'e rakip olabileceği olasılığı bile stalin'in gözünü korkutmuş ve sorge'yi 3 kere kurtarma şansına sahip olmasına rağmen ölüme terk etmiştir.

    1961 yılında fransız yapımı "who are you, mr. sorge?" filminin çekilmesiyle sovyetler sorge'yi tanımış, krushchev kendisi adına bir anıt yaptırmış ve sovyet kahramanı ünvanını vermişti. bakü doğumlu olduğu için sorge'nin 1981 yılında haydar aliyev tarafından bakü'ye bir heykeli yaptırılmış, içinde bulunduğu parka adı verilmiştir. alışılagelmiş heykellerden farklı olan bu heykel içinde bulunduğu parkın ıssızlığından mıdır nedir, insanı görünce ürperten bir anıt. sürekli çok karizmatik ve etkileyici olarak anlatılan sorge'nin hipnoz edici bakışlarından oluşuyor.
  • hitler'in rusya'yı işgal edeceğini rus makamlarına ilk bildiren casustur. bakü doğumludur. babası alman, annesi rus'tur. amcası da karl max'ın sekreteridir.

    sovyetler'le japonlar arasındaki halhin gol muharebesi sorge'un sovyet yetkilileri önceden uyarması sayesinde yapılan hazırlıkla rahat bir biçimde kazanılmıştır. böylece ruslar'a yenilerek kuzeyde hammadde bulma şansını kaybeden japonlar güneye inip amerikalılar'la karşı karşıya gelince pearl harbor'a kadar uzanan süreç yaşanmıştır.

    sorge, japonya'da asıldıktan sonra japon sevgilisi, ondan geriye kalan altın dişi yüzük yaptırıp ölene kadar parmağında saklamıştır.
  • dünya tarihini belki de bir çok siyasetçiden çok daha fazla etkilemiş bir insandan bahsediyoruz. sağladığı istihbarat(birazdan ayrıntılı yazacağız) savaşın seyrini değiştirdi. üstelik ilk başta ciddiye alınmamasına rağmen.

    öncelikle sorge neyi nasıl başardı
    - sorge 1933 yılında önce almanya'ya gönderildi (kendisi de bir alman) ve tamamen sağ görüşlü bir nazi hayranı gazeteci sıfatıyla o çevrelere sızdı.
    - sonra tokyo'ya yine gazeteci sıfatıyla uçuş. o kadar iyi bir maske takmıştır ki kendisini uğurlamaya gelen nazi üst düzey yöneticileri var.
    - aynı yıl tokyo'da kendi casus ağını oluşturmaya başladı. ekibi kalabalık fakat bir kişi çok önemli, o da hotsumi ozaki. önemli çünkü dönemin başbakanı ve sağ görüşlü subaylarının arasına aynı sorge gibi sızmış biri. hatta başbakan'a * danışmanlık yapacak kadar güven kazanmış.
    - sorge ikinci harbin hemen öncsinde alman elçi "eugen ott" ile arkadaşlık kurmuştu. bununla yetinmez eşiyle biraz daha fazla arkadaşlık kurdu;). neyse ott'u sık sık içmeye çakırmaktaydı. kendi de sıkı içici bu arada. böyle bir akşam ott sorge'ye "aga ruslara dalıyoruz, petrolü alıyoruz, stalini öpüyoruz" babında kunuştu. sorge "ne diyon toprağım, ne zaman olcak bu" diye ağzını yoklayınca da elçi tarihi ağzından kaçırmış oldu.
    - bundan sonrası ilginç, sorge bunu büyük bir heyecanla moskova'ya bildirdi ama pos bıyıklı gürcü bu istihbarata çok kızdı. "bu fitneci ibneyi çağırın, onun da ailesinin de ebesine atlayın" babında bir not düşmüştür gelen rapora. (o notun fotoğrafı arşivimde vardı, silmişim, bulursam editlerim). ancak sovyet istihbaratı allem etti kallem etti bizimkini cezadan kurtardı. sorge kariyerine devam etti.
    - bu arada ozaki sayesinde japonlar'ın asıl savaşı abd ile yapacağını moskova'ya bildirir. işte bu istihbarat belki de dünya tarihini değiştirdi. çünkü bu sefer moskova ona inanmayı tercih etti (çünkü almanlar tam da onun yazdığı gibi saldırmışlardı), doğuda bekleyen kış savaşı yapmaya müsait kızaklı piyadeler moskova önüne çekildiler. alman ordusu açısından çok ciddi bir zafiyet yarattılar. bu birlikler daha sonra stalingrad'da hücuma kalkınca da kullanılacaktır.
    - velhasıl sorge kendi yakalanana ve ekibi dağılana kadar yapacağını yapmış oldu.

    peki sorge nasıl oldu da bu kadar önemli istihbaratları ele geçirebildi?
    - evvela (bkz: #73159819) nolu girdimde yazdığım gibi kendisi tam bir entelektüel. okuyan, yazan, ağzı laf yapan biri. yani dönemin hangi önemli adamı ile konuşsa onu etkileyebilmiş bir insan. karizmatik bir fiziği de var bu arada. buyurun japonya günlerinden bir fotoğrafı : https://www.economist.com/…on/20190420_bkp003_0.jpg
    - bu sebeple onlardan bilgi alması kolay. ayrıca hep kritik kişileri ekibine almayı başarabilmiş. çünkü daha önce çin ve abd'de ciddi bir tecrübesi var. düşünsenize ozaki doğrudan başbakanla sohbet edip fikir beyan ediyor.
    - sorge istihbarat dünyasında humint dediğimiz kavramın en mükemmel temsilcilerinden biri. öyle kuytularda belge değişen, gizli gizli kasa açan, kalemle adam öldüren biri değil. gayet masa başı işi yaparmış gibi görünen, ama aklı, sosyal becerileri ve adanmışlığı ile işi kotaran gerçek bir istihbaratçı.
    - ha elbette sonunda yakalandı ve ağı dağıtıldı. bu belki bir başarısızlık gibi görünebilir ama bu işlerde en iyi ajanların yakalanabildiği çok şaşırtıcı bir durum değil. en üst düzey riskler alarak büyük oynuyorsunuz, karşı tarafın eli armut toplamıyor. normaldir. ki ilginçtir, yakalandığı akşam japon sevgilisine veda etmeye gitmiştir. yani tehlikeyi sezmiyor değildi. ama vakti olmadı. onu saran ağ çoktan o harekete geçmeden kapatıldı.
  • richard sorge istihbarat dünyasının entelektüel dahilerindendir.
    - yakalandığında evinde japonya hakkında dolu dolu kitaplardan oluşan ciddi bir kütüphanesi mevcuttur.
    - yine kütüphanesinde japonya hakkında kendi yazmaya niyetlendiği bir kitap taslağı mevcuttur.
    - daha önce arkdaşların paylaştığı gibi siyaset bilimi doktoralıdır. özellikle sağ görüşlü gazeteci kimliğini oluştururken birikimleri fazlası ile işe yaramıştır.
    - moskova'ya görderdiği raporlar sadece kuru bilgi vermekle kalmaz ciddi anaizler içerir. japonyanın asıl savaşı abd ile yapacağını bildirdiği raporu yaklaşık 7 saatlik bir radyo/telsiz yayını ile iletmiştir.
    velhasıl gerçek bir efsanedir.
  • hakkında kavel alpaslan şöyle bir yazı yazmıştır.

    https://www.gazeteduvar.com.tr/…-james-bondu-sorge/

    şöyle de bir heykel yapılmış kendisi için zamanında
    https://soviet-art.ru/…rd-sorge-moscow-bronze-1985/
  • (bkz: ikinci dünya savaşı rus istihbarat servisleri)
  • tarihin en önemli casuslarından biri. ikinci dünya savaşında bazı ülkelerin kaderinde etkin rol oynamıştır.
  • ıı. dünya savaşı'ndan önce japonya'da görev yapan, sovyetler birliği'nin casusu. casuslar içerisinde en başarılıları arasında gösterilir. casus kod adı ramsay'dır. almanya'da ve japonya'da gazeteci olarak çalışmıştır.

    sorge, sovyetler birliği için bir casus olarak yetiştirilir ve gazeteci mesleği sayesinde birçok avrupa ülkesine giderek buralardaki komünist ayaklanmalar hakkında bilgi sağlar. thurungia'daki ekim 1923 tarihindeki başarısız komünist darbe girişimini gazeteci olarak gözlemler. eşiyle beraber 1924 yılında moskova'ya yerleşirler ve komintern'de resmen işe girer. çalıştığı bölüm aynı zamanda askeri haber alma örgütü ogpu ile de iç içedir. işine aşırı bağlılığı yüzünden evliliği yürümeyecektir. 1929 yılında sorge kızıl ordu 4. departman (istihbarat) elemanı olur ve hep de öyle kalır. aynı yıl ingiltere'deki işçi hareketlerini öğrenmek ve buradaki komünist parti hakkında bilgi edinmek için ingiltere'ye gider. kasım ayında almanya'ya gitmesi istenir. burada nazi partisine girmesi ve soldan hiç kimseyle temas etmemesi talimatı verilir. rahat çalışabilmek için getreide zeitung isimli gazetede işe girer.

    mayıs 1933’te sovyetler birliği, sorge'u japonya'da bir casus şebekesi kurmakla görevlendirir. görevi gizlemek için önce ramsay adıyla berlin'e gönderilir. burada eski ilişkilerini sağlamlaştıracak ve japonya'ya alman gazeteci kimliğiyle girecektir. berlin'de tekrar nazi partisine sık gitmeye başlar ve parti içinde yükselir.

    savaş ilerledikçe sorge ve ekibi için mesajlarını iletmek çok daha tehlikeli hale gelmekteydi. ancak her şeye rağmen mesajlarına devam eder. ancak japonlar sovyetler birliği ile tek yönlü radyo sinyal trafiğine bakarak bir casus örgütünün varlığından şüphelenmeye başlarlar. japon gizli servisi ise istihabarat toplamaya başlamıştır. 14 ekim 1941 günü ozaki yakalanır ve sorguya alınır. sorge, gizli servisin ensesinde olduğu uyarılarını dikkate alır ve japon sevgilisiyle beraber ülkeyi terk etmeye karar verir. ancak 18 ekim 1941 günü tokyo’da yakalanır. ilk başta japonlar nazi partisi üyeliği ve almanya bağlarından ötürü sorge'un abwehr ajanı olduğunu düşünür. ancak abwehr böyle bir ajanlarının olmadığını söyleyince sorge ağır sorgulamaya alınır. işkence altındayken bile sovyetler birliği'yle ilgili tüm ilişki iddialarını yalanlar. sorge'un, japon savaş esirleriyle değiş tokuşu söz konusu olmamış çünkü sovyet hükümeti de onunla ilgili tüm bağlantı iddialarını yalanlamıştır.
  • comments about sorge by famous personalities include:

    "a devastating example of a brilliant success of espionage." – douglas macarthur, general of the army

    "his work was impeccable." – kim philby

    "ın my whole life, ı have never met anyone as great as he was." – mitsusada yoshikawa, chief prosecutor in the sorge trials who obtained sorge's death sentence.

    "sorge was the man whom ı regard as the most formidable spy in history." – ıan fleming

    "richard sorge was the best spy of all time." – tom clancy

    "the spy who changed the world." – lance morrow

    "somehow, amidst the bonds and smiley's people, we have ignored the greatest of 20th century spy stories – that of stalin's sorge, whose exploits helped change history." – carl bernstein

    "richard sorge's brilliant espionage work saved stalin and the soviet union from defeat in the fall of 1941, probably prevented a nazi victory in world war ıı and thereby assured the dimensions of the world we live in today." – larry collins

    "the spies in history who can say from their graves, the information ı supplied to my masters, for better or worse, altered the history of our planet, can be counted on the fingers of one hand. richard sorge was in that group." – frederick forsyth

    "stalin's james bond." – le figaro
hesabın var mı? giriş yap