richard sorge

• babası alman, annesi rus, bakü doğumlu sovyet ajanı. ikinci dünya savaşı esnasında 7 yıl boyunca japonya'da üst düzey alman ve japon yetkililerden sızdırdığı bilgileri sovyet birliğine iletmiş, japonların sovyetler'e değil abd'ye saldıracağını ve almanların sovyetler'e kesin saldırı tarihini bildirmiştir. yolladığı istihbaratlara stalin tarafından sürekli şüpheyle yaklaşılmış, ancak hepsinin doğruluğu ortaya çıkmıştır. sorge dinlenmediği için sovyetler almanlar tarafından işgal edilmiş, ancak japonların sovyetlere değil abd'ye saldıracağı istihbaratı ciddeye alınmış, böylece sovyetler bütün askeri gücünü alman cephesine kaydırabilmiş ve savaşı kaybetmekten kurtulmuştur.
  
  sovyetlerin savaşı kazanmasında bu kadar büyük bir rol oynayan adama ne olmuştur peki? muhbir ağının açığa çıkmasıyla yakalanmış, japon eşine dokunulmazlık verilmesi şartıyla bildiklerini anlatmıştı. japonlar kendisini moskva'nın elinde tuttuğu bir ajanla takas etmek istemiş, üç kere takas teklifinde bulunmalarına rağmen moskava'dan sürekli "bay sorge diye birini tanımamaktayız" diye cevap almışlardı. bunun üzerine artık sorge'nin cezasının verilmesine geçilmiş, kendisi asılarak idam edilmişti. japon eşi eceliyle ölene kadar tokyo'da sakin bir hayat yaşamış, japon yetkililer o konuda sözlerini tutmuştu. ancak sovyetlerde ardında bıraktığı ilk karısı alman casusu olduğu iddiasıyla sorge'nin idamından bir yıl önce tutuklanıp sibirya'daki çalışma kampına yollanmış, orada da ölmüştü. günümüz tahminlerine göre tek gerçek suçu "richard sorge'nin karısı olmaktı".
  
  stalin'in sorge'yi tamamen yalnız bırakmasına dair çeşitli açıklamalar sunulsa da en kuvvetlisi ve gerçekçisi şudur: stalin, sorge'nin gerçek istihbaratına sadece kendi paranoyası yüzünden inanmamıştır ve bu yüzden sovyetlerin ikinci dünya savaşında gereğinden fazla insan ve kaynak kaybetmesine sebep olmuştur. bu gerçeği bilen sorge'nin moskova'ya dönüp stalin'e rakip olabileceği olasılığı bile stalin'in gözünü korkutmuş ve sorge'yi 3 kere kurtarma şansına sahip olmasına rağmen ölüme terk etmiştir.
  
  1961 yılında fransız yapımı "who are you, mr. sorge?" filminin çekilmesiyle sovyetler sorge'yi tanımış, krushchev kendisi adına bir anıt yaptırmış ve sovyet kahramanı ünvanını vermişti. bakü doğumlu olduğu için sorge'nin 1981 yılında haydar aliyev tarafından bakü'ye bir heykeli yaptırılmış, içinde bulunduğu parka adı verilmiştir. alışılagelmiş heykellerden farklı olan bu heykel içinde bulunduğu parkın ıssızlığından mıdır nedir, insanı görünce ürperten bir anıt. sürekli çok karizmatik ve etkileyici olarak anlatılan sorge'nin hipnoz edici bakışlarından oluşuyor.