körkarlen

• alegorik bir film ve her alegorik film gibi elbette didaktik. esasen morality play denen, ahlak dersleri veren ve insanı tanrıya yaklaştırmaya ve daha iyi bir hıristiyan (insan demedim dikkat ederseniz) haline getirmeye çalışan tiyatro geleneğinin bir uzantısı olarak da görmek mümkün.
  
  iyilik, kötülük, günah, ölüm ve elbette kefareti müteakiben ruhun kurtuluşu, istiklal marşı ve kapanış, trt'nin sinyal görüntüsünün karıncalı bir hışırtıya dönüşmesi. ilginçtir, çocukken onu da bir süre izlemiş ve ekrandaki noktalardan anlamlı şekiller çıkarmaya çalışmıştım. alıklık baki.
  
  filme dönersek, insanın 1921 yapımı olduğuna inanası gelmiyor. elbette teatral yanı ağır basıyor, kamera imkanları kısıtlı, anca bir yandan diğerine dönüyor, montaj çoğu yerde sadece noktalama işareti görevi görüyor falan ama yine de ışık ile yaratılan dramatik etki, görüntü kalitesi, çerçeveler derken bugün de izlenebilecek bir film yapılmış. sessiz film olduğu için, saniyede en az iki kesmeden azına tamah etmeyen sıkılgan izleyici izlemez elbette ama izlenebilir bir film mi? kesinlikle evet. süperempoze ruh ve ruh götürgeci efektleri de cabası.
  
  anlatı, üç seviyeye kadar iç içe geçiyor (mise en abyme) ve bu teknik birden fazla kez kullanılıyor, klasik hollywood anlatılarında asla göremeyeceğimiz bir sertlikte üstelik, pat diye geçiş yaparak. günümüz sinemasının favori geçiş aracı müzik de olmadığından izleyicinin zihninin daha bir aktif hale gelmesi gerekiyor ki hikayeyi kurmaya devam edebilsin. o dönemin seyircisi filme ilgi göstermiş midir bilemiyorum şimdi bakmaya üşendim ama göstermişse bu anlatı tipini çözmekte sorun yaşamamış demektir. bu da günümüzün kolay izlenebilirliği en önemli unsuru olan anaakım yapımlarından başka bir şey izleyemeyen izleyici için tuhaf bir ironi oluyor.
  
  isveç sinemasının tarihi yüz aklarından biri kesinlikle. içerik olaraksa elbette bana hitap etmiyor. ne o öyle içki bütün kötülüklerin anası geyiği. bir yeni yıl filmi olarak insanın aklına bir yandan da it's a wonderful life'yi getiriyor elbette.