• karyalı kadınların omuzlarındaki utancın yükünü (utanmayın bacılarım) simgeleyen taşıyıcı mimari eleman. herhalde mimarlık tarihinde böylesi bir hikâyeye sahip bir strüktür unsuru daha yoktur. pers'in tarafını tuttular diye, grek'in kadınlara ettikleri yenilir yutulur lokma değildir. sen hem karyalı erkeklerin hepsini öldür, hem kadınlarını kendine cariye yap, hem de tüm bunların yükünü o kadınların omuzlarına yükle! ne var ki tarih seni değil, karyatidlerde ölümsüzleşen karyalı kadınları hatırlıyor; turistler onları görebilmek için atina akropolisi'ne çıkıp, boy boy selfiler çektiriyor. n'aber! öte yandan karyatidlerin bu selfi işinden memnun olduğunu hiç sanmıyorum diyeceğim ama onların da orijinalleri müzede olduğu için (beşi atina'da, ingiliz kont elgin'in** arakladığı altıncısı british museum'da) mevzu çoktan turist silkelemeye dönmüş zaten. karyalı kadınlar, grekler için para basmaya devam ediyorlar özetle.

    karyalı kadınların karya'sının*, bugün datça'yı da içine alan güneybatı anadolu olduğunu zannediyorum ta ki vitruvius'un metninde* söz konusu karia'nın peleponnesos'ta (mora) olduğunu görene kadar. meğer bu cefakeş kadınlar mora'daki karyes köyü doğumlularmış, diğer karialar ile karıştırmamak lazımmış. bizim karya ve likya kentleri tutkum olduğu için biraz bozulmadım değil, ne gam, karyesli olsun karyalı olsun tarihin yükünü sırtlanıp asırlarca ayakta kalan bacılarıma selam olsun. (krş. atlas)
  • kadın ba$lı kolon hedesi.

    yılanba$lısına biz türkçede yılanba$lı kolon diyoruz ve öküzba$lı olanına da öküzba$lı kolon diyoruz kısaca..
  • bu sütunlar, cezalandırılmış kadınları simgeler ayrıca...
  • termopil savaşı'ndan sonra tutsak edilen lakonia'lı artemis tapınağı rahibeleri anısına bu sütunlara caryatid denir

    atina akropolü'ndeki erektheion tapınağı'nın g.doğu sundurmasının peplos giymiş "caryatid*"leri en ünlüleridir.

    http://www.tropicalisland.de/…olis korenhalle_b.jpg
    http://www.sikyon.com/…monuments/erectheion_eg.html
    http://www.preveza.chambernet.gr/lakonia.gif
    http://www.ancient-greece.org/…ure/erechtheion.html
  • insan biçimli sütunlara verilan addır. acropoldeki erectheion tapınağında bu sütunlardan görülebilmektedir. bir de bunların mısırda görülen düz bir sütunun önü insan kabartması şeklinde olanları vardır ki bunlara da protocaryatid sütun denmektedir.
  • yunanca karyatides, karyatidin erkeğini de (sütunun erkek şekinde olanına) atlant adı verilmektedir.

    istanbul, istiklal caddesindeki alkazar sineması'nın bina girişinde karyatid örneği görülebilinir.
  • yunan mitolojisinde sparta dolayındaki artemis tapınağının rahibesi. mimaride, başlarında yapıların çatılarını taşıyan uzun giysili kadın figürü ve aynı zamanda cefalı kadın tasviri.

    görsel
  • karyatid, antik yunan ve roma mimarisinde başlarıyla üst yapıyı destekleyen, sütun yerine kullanılan kadın figürlü taşıyıcı unsurlara verilen addır.

    vitruvius, mimarlık üzerine on kitap isimli eserinde bu mimari unsurun ortaya çıkışından şu şekilde bahsetmektedir:

    “mimarın iyi bir tarih bilgisine sahip olması gereklidir, çünkü bir yapıtın tasarımında süslemeli kısımlar arasında öyleleri vardır ki, mimar bunları kullanmasının nedenini soranlara açıklayabilmelidir. örneğin, karyatid adı verilen uzun giysili kadınların mermer heykellerini sütun yerine kullandı ve pervaz (korona) ile damlalıkları (mutule) kadınların başı üzerine yerleştirdiğini düşünürsek, mimar soranlara şu açıklamayı yapacaktır:

    peloponnesos yarımadasında bir kent devleti olan karia, yunanistan'a karşı perslerin tarafını tutmuştu. daha sonra savaşta zafer kazanıp özgürlüklerini ele alan yunanlar, seferberlik ilan edip karia halkına savaş açtılar. kenti ele geçirerek erkekleri öldürdüler ve kenti ıssızlığa terkettiler, kadınları da köle olarak kaçırdılar. ancak kadınların uzun giysilerini ve diğer evlilik simgelerini çıkarmalarına izin vermeyerek, onları zorla teşhir ettiler. bu kadınlar utançlarının ağırlığı altında ezilerek sonsuza dek köleliğin temsili haline geldiler ve devletlerinin kefaretini ödediler. böylece dönemin mimarları karia halkının günah ve cezalarının ardılları tarafından da bilinerek sürdürülmesi için kamu yapılarına taşıdıkları utanç yükünü gösterircesine bu kadınların heykellerini yerleştirdiler.”
  • atina acropolisinde erectheion binasının taşıyıcı unsurları olan kadın şeklinde sütunlar. dünyanın yükü kadınların sırtında zaten geyiği bir ihtimal burdan gelmiştir. erkekleri de vardır bunların.
  • eski roma ve yunan mimarisinde sıklıkla görülen, dıs cephede yer alan kadın seklinde sütunlara verilen isim
    (bkz: erechtheion)
hesabın var mı? giriş yap