lübnan sediri

• bana terapi hizmeti sunan yüce ağaç. bazen içim sıkılıyor alıp başımı gidiyorum sedir ormanına. odununun kokusu bile huzur verir.
• gülü anımsatan, fazlasıyla estetik görünen kozalaklara sahip ağaç. atlas sediri olarak da geçer.
• boğaziçi'nde anadolu yakasında, erenköy ve suadiye yörelerinde çok güzel örneklerine rastlanmaktadır.
• karlar altında sedir ormanında gezerken, dalları üzerinize uzanan devlerin ellerini andırır. bir harikadır sedir ormanında gezmek. sedirle birlikte, ladinler ve kokulu ardıçlar da varsa, inanılmaz aromatik kokular eşliğinde vakit geçirirsiniz. içerisindeki tanen miktarı epey fazladır, deri tabaklamada kullanılır, su geçirgenliğini en az düzeye indirir ağaçtaki. ışık ağacı denir, boyuna uzar. dümdüz ve dimdik yükselir göğe doğru. düz ve uzun oluşunu, bir de tanen miktarının yüksek oluşuyla birleştirince karşımıza gemi yapımı için ideal bir ağaç çıkar. finikeliler ve mısırlılar bizim bugün orta toroslar dediğimiz bölge ve lübnan civarından bol bol kesip götürmüşlerdir. bunu her yerden okuyabilirsiniz, gelin size başka bir şey anlatayım.
  
  antik toroslar'daki yörük çobanları, bu sedir (onlar katran , iledin derler) ağaçlarının kökünden, zamklı yerlerinden, buhar yoluyla katranını elde ederler. iki tane yağ bidonunun arasına koyup, alttan saatlerce ateş yakarak kapkara bir katran elde ederler. bunu da küçük bir şişeye koyar yanlarında gezdirirler. keçiler herhangi bir yerden su içecekleri zaman esansiyel miktarda oraya damlatır ve küçük bir çubukla yayarla suya (genelde çeşmelerin önündeki teknelere), antiseptik ve anthelmintik yani kurt düşürücü görevi görer. gerçekten de bu işi görür. sedir kokusu dediğimiz koku, işte bir gün toroslarda yediğiniz keçi etinde burnunuza çalınırsa şaşmaz da bu yazdığımı hatırlarsınız. tavsiyem yolunuz düşerse keçi etini kışın yemeniz, keşli-çukurbağ-gülek-karboğazı- hattında.
• lat. cedrus libani. büyülü güzellikte ağaçlardır. 1200-2000 metrelerde yayılım gösterir. toroslar'dan hatay amanos dağları'na, oradan da lübnan'a uzanır. gerçi lübnan'a uzandığına ve lübnan'dan uzanmadığına göre, neden lübnan sediri yerine toros sediri (mesela cedrus taurusi) veya antakya sediri (mesela cedrus antiochi) denmemiştir gibi bir soru da sorulabilir.
  
  yerkürede, en çok yayılım gösterdikleri bölge toroslardır. ingilizce literatürde, taurus cedar olarak da geçer.
  
  http://www.vivaicuciti.it/…ages/cedrus_libani_5.jpg
• lübnan sedirinin ışık isteği fazladır ve yarı ışık ağacı olarak kabul edilir. toprak bakımından seçici değildir. daha ziyade kayalık kalkerli yamaçlarda yetişirler. akdeniz ikliminin hakim olduğu yerlerde bulunur. kışları ılık yerler ister.
• her mevsim yeşil, iğne yapraklı, uzun boylu, yaşlılığında yayvan ve basık tepeli bin yılı aşan yaşı ve ihtişamlı görünümü ile toros dağları ile lübnan’da yetişen ve lübnan bayrağının da bir simgesi olan ağaç türü.
  
  lübnan’da kerestecilikte yaygın kullanıldığından yok denecek kadar azdır. avrupa’dan fidan ithalatı ile bu sembol ağaç tekrar yetiştirilmeye çalışılmaktadır.
  
  türkiye’de toros dağları dışında afyon ve tokat dolaylarında da yetiştiği bilinir.
  
  ağaç genç iken, piramidal bir yapıda ince kabuklu, pürüzsüz, açık gridir. yaşlandığında, çatlaklı ve koyu gri bir renk alır. dalları kalınlaşır ve iki metre çapa ulaşabilir.
  
  erkek ve dişi çiçekler aynı ağaçta yer alır, erkek çiçekler temmuz ayında oluşup, sonbaharda olgunlaşır. bu süreçte açık yeşilden, koyu sarıya döner. dişi çiçekler erkeklerden farklı dallarda açık yeşil renkte 1-1.5. cm boyunda kozalakçık biçimindedir, sonbaharda ortaya çıkarlar.
  
  kozalakların boyları 10 cm’e ulaşır ve 26 ayda olgunlaşır. kozalağı oluşturan ve tohumları saklayan pullar olgunlaşınca dağılır ve kanatlı tohumları etrafa saçılır.
  
  kaynak: türkiye’nin ağaçları ve çalıları
  n. g. mamıkoğlu
• lübnan bayrağına ve parasına simge olan sedir ağacı, artık lübnan'da sadece 7 hektarlık bir alanda mevcutmuş ve yaşları 2500 civarında olduğu tahmin edilen bu ağaçlar lübnan'da artık sadece 400 taneymiş. kısacası "adı kalmış yadigar..."
• sedir ağacı yörüğün de ağacıdır, katran ağacı derler, öldüklerinde gölgesi altına gömülmeyi isterler. toroslardan lübnan dağlarına bütün halkları gölgesiyle serinletecek, barıştıracak ulu bir sedir dikeceğiz. altında oturacağız, güleceğiz, eğleneceğiz, barışın ve kardeşliğin türküsünü söyleyeceğiz. mustafa kemal'in ortadoğusu bu gölgenin huzurunda kurulacak.
• (bkz: cedrus libani)