nataraja

• nataraja(dans kralı) olan şiva'nın tandava adı verilen kozmik dansı yaratma-koruma-yoketme hareketi olarak hem sembol hem de gerçek olarak kabul edilir. bu üç eylem maya yani "tanrı'nın her birimizin ve her bir atomun içinde süren sonsuz faaliyeti"dir. inanışa göre her an şiva ile dans etmekteyiz ve o da bizimle...
  
  vahşi dansı esnasında tanrı şiva'nın başı dengede ve durgun. yüzünün edası huzurlu ve sakin. hareketsiz durduğu halde tüm hareketlerin bilfiil faili olarak muhteşem ve mükemmel muvazenede...
  
  sağ küpesi bir yılan yani eril, sol küpesi bir disk yani dişil. bu iki küpe şiva'nın ne erkek ne kadın olduğunu ve cinsiyetlerin ötesinde olduğu gerçeğini simgeliyor. tanrı şiva'nın üçüncü gözü ateş gözüdür; geçmiş-şimdi-gelecek 'e yayılan yüksek idrakı sembolize eder. tanrı şiva'nın saçı bir dervişin uzun, dağınık saçları gibi enerjiyle uçuşuyor. saçındaki şeşanaga yılanı yıllar döngüsünü temsil ediyor. saçındaki kafatası şiva'nın yokedici gücünü; beşinci gün hilali ise yaratıcı gücünü simgeliyor. saç topuzundan fışkıran tanrıça ganga ,hindistan'daki en kutsal nehir : ganj, nüzül eden lütfunun göstergesi kabul edilir.
  
  tanrı şiva'nın arka sol eli kıvılcımlar saçan bir alev yani ateş-tanrı agni'yi tutuyor ve yokedici gücü=samhara şakti'yi simgeliyor. bu el şiva'nın beş heceli kutsal zikri olan pançakşara mantra= "na-mah-şi-va-ya" daki "na" hecesini temsil ediyor.basan sağ ayağı "ma" hecesini ve şuuru sınırlayarak ruhların deneyimle olgunlaşmasını sağlayan tirodhana şakti=gizleyici gücünü simgeliyor.
  
  şiva, apasmara (unutkan-dikkatsiz) adlı figürün üzerinde dansediyor. bu figür, ruhu bağlayan anavamala yani tanrı'dan ayrılışın kaynağı olan bireyleştirici ikilik perdesini sembolize ediyor. apasmara sükunetle, tanrı şiva'nın yüksekteki ayağına, istisnasız tüm ruhların kaderi ve kurtuluşu olan son sığınağa bakıyor. şiva'nın pançakşara mantra 'daki "şi" hecesini simgeleyen ve gajahasta (fil hortumu) pozunda duran ön sol eli sol ayağını işaret ediyor. sol ayağı şiva'nın anugraha şakti' sinin yani kullarının o'na dönmesini sağlayan ifşa edici gücünün kaynağı...sol ve sağ arka kolları , yaratma ve yok etme gibi dengede. şiva'nın arka sağ eli "va" hecesini simgelemekte ve ince belli damaru davulunu tutuyor.d amaru davulu sessiz ses olan "paranada" ile başlayan yaratılışın sembolüdür. aum mantrası paranada'dan yükselir. ön sağ eli abhaya mudra yani "korkma!!" jestinde ; şiva'nın şrişti şakti yani koruyucu gücünü ve "ya" hecesini simgeliyor.
  
  şiva'nın yükselmiş ayağı anugraha şakti yani ifşa edici gücünü simgeler ki bu gücün sayesinde ruh sonunda anava,karma ve maya bağlarını aşarak şiva ile olan tekliğini (bkz: vahdet-i vücud)idrak eder.
  
  şiva'nın cildi pembemsi bir renkte ; bedeni , vibhuti ile yani saflık sembolü olan beyaz kutsal kül ile sıvanmış.mavi boynu insanlığı korumak için yuttuğu ölümcül halahala zehrini ve şiva'nın merhametini simgeliyor. çağların devr-i daimini sembolize (bkz: döngüsel evren) eden bir kafatası kolyesi takıyor. bedenini süsleyen jahnuwi yılanı ,normalde her insanın kuyruk sokumunda kıvrılmış halde uykuda olan ruhsal güç kundalini'yi temsil ediyor. yoga ile yükseltilen kundalini , insanı tanrı'yı idraka doğru ileri sevkeder.şiva tabiat kuvvetinin sembolü olan kaplan derisi giyer.
  
  kuşağı katibhanda hızlı hareketinden yana savrulmuştur. şiva'nın içinde dansettiği ateş kemeri şuur holü'dür( hall of consciousness).her alevin arzdaki, semadaki ve fezadaki ateşi simgeleyen üç alt-alevi vardır. ateş kemerinin zirvesinde mahakala (ulu zaman) vardır.mahakala tanrı şiva'nın ta kendisidir;zamanı yaratır,aşar ve sonlandırır.şiva nataraja zamansız aşkınlık hali içinde danseder.
  
  çift lotus çiçeğinden kaide yani mahambujapitha tezahürü simgeler.bu temelden kainat fışkırır.
  
  (bkz: advaita vedanta)
  
  (bkz: pandeizm)