hint avrupa dilleri
-
avrupa kitasinin cogunlugunu olusturan dil ailesidir. ilk olarak sir william jones tarafindan teorisi ortaya atilmistir. latince, yunanca, farsca ve sanskrit arasindaki benzerlikler nedeniyle ilk olarak bu teoriyi ortaya atma ihtiyaci duymustur. daha sonralari franz bopp bu teoriyi desteklemistir. rasmus rask ve jacob grimm'in karsilastirmali analizleri de en buyuk adimi atmaya yaramistir.
onceleri hint cermen dilleri olarak adlandirilsalar bile, daha sonralari, sanskrit ile litvanya'da konusulan eski bir sive arasinda cok buyuk benzerlikler gorulunce, hint avrupa dilleri olarak degistirilmistir.
bu dilin protolanguage'i, yani tek atasinin cikis noktasi olarak bircok dilbilimci ve tarihci, ermenistan ve karadeniz'in kuzeyini gostermektedirler.
en onemli alt gruplar, yani dil gruplari, "latince, almanca, rusca" olarak ayrilamayacak kadar dalli budaklidir. belli basli olanlari sunlardir:
1) hint iran dilleri
2) italik diller (latince ve onun soyundan gelen romantik diller buna dahildir)
3) cermen dilleri
4) kelt dilleri
5) baltik dilleri
6) slav dilleri
7) ilirya dilleri (yokolmustur) (iliryalilar, arnavutlarin atalaridirlar, nasil sozlukte entry'si olmaz sasarim).
8) arnavut dilleri (arnavut dili, ilirya dilleri'ne benzesmektedir, ancak ayni soydan degildir).
9) anadolu dilleri (yokolmustur, en bilindikleri hititcedir)
10) tocharya dilleri (yokolmustur)
11) yunan dilleri
12) ermeni dilleri
daha once de belirtildigi gibi, bircok avrupa dili, hint avrupa dillerindendir. ancak, avrupa'da konusulan bircok farkli dil de, baska ailelere mensupturlar. mesela, fin ugrik dilleri, macarca, estonyaca, fince ve saamice'yi kapsar -ki bunlarin, hint avrupa dilleri ile uzaktan yakindan alakalari yoktur. kafkas dil ailesi de zaten basli basina bir ailedir.
ilginc olan, avrupa'nin gobegindeki basklar, hicbir sekilde hicbir dile paralel bir dil konusmamakta, tamamiylen farkli ve bilinmeyen bir dil grubuna girmektedirler. buna da izole dil aileleri adi verilmektedir.
maltalilar'in konustuklari dil ve hepimizin bildigi gibi turkce de, yine hint-avrupa dil ailesine mensup degildir. turkce, ural altay dil ailesi mensubu iken, maltaca, hami sami dil ailesi'ne mensuptur.
bazi dilbilimciler, buyuk nostratik dil ailesi'nin bir mensubu olarak da dusunseler de hint avrupa dil ailesi'ni, bircogu buna tamamen karsi cikmaktadirlar.
ozellikle aryanlar'in soylarini arastirma adina drittes reich'de bu dil ailesi uzerine bir suru calisma yapilmis, ancak bu calismalarda (sasilmayacak bir sekilde) bu dil ailesi hep hint cermen dil ailesi olarak anilmistir.
ekşi sözlük kullanıcılarıyla mesajlaşmak ve yazdıkları entry'leri
takip etmek için giriş yapmalısın.
hesabın var mı? giriş yap