plantagenet

• 1066 battle of hastings sonrasında, anglo-saxon himayesi altındaki anglandi ele geçiren normanlar (bkz: norman conquest) yönetimden, dile, topluma kadar etkilerini göstermekteydiler. plantagenetlar'ın hakimiyeti, 1154'te henry ii'nin tahta oturması ile başlıyor. plantagenet bir fransız ismi olup henry'nin babasının geoffrey v of anjou'dan ileri gelmektedir.
  
  henry ii'nin ilk görevlerinden biri, stephen of blois^* zayıf yönetimi zamanında iyice zıvanadan çıkmış olan, ve güçlenen ingiltere ve normandiya'nın büyük feodal lordlarını bastırmaktır. bunun için acilen güçlü bir ordu hazırlyarak, monarşiyi tekrar eski gücüne kavuşturmayı amaçlar. oldukça zeki ve dirençli bir kral olan henry ii, gene stephen'ın batırdığı hukuk sistemini reforme eder, devlet işlerini gayet etkili bir biçimde yürütür. fakat henry ii'nin hayatı eşi eleanor of aquitaine ve arkadaşı thomas becket^* tarafından tabir-i caizse karartılır. henry ii ve becket arasındaki, ruhban sınıfının yasal hakları konusundaki zıtlık, 1170'de, becket'in henry ii'nin dört şövalyesi tarafından öldürülmesi ile hat safhaya ulaşır. aslında bu henry ii'nin kararı değildir, ve durumdan haberdar bile değildir. becket'in ölümü hem kişisel hem de politik açıdan henry ii için tam bir felaket olur. ingiltere, başpiskoposunun^* öldürülmesi ile dehşete düşmüştür bunun sonucunda da henry ii, ruhban sınıfı tarafından afaroz edilmiştir.
  
  henry ii'nin oğlu, richard coeur de lion^* saltanatının büyük bir kısmını ingiltere dışında geçirmiştir. selahaddin eyyubi'ye karşı 3. haçlı seferinde savaşmış, fakat esir alınmış ve kutsal roma imparatorluğu'ndan fidye almak amacı ile de bir müddet tutulmuştur. richard'ın yokluğunda, kardeşi john başarısız bir şekilde tahtı ele geçirmeye çalışmıştır. fakat ancak, 1199'da richard'ın ölümü ile elde edebilmiştir. fakat john'un despot yönetimi, kişisel hırsı, ve ağır vergileri bir müddet sonra sonunda asilleri kendisine karşı ayaklanmaya itmiştir. 1215'te kralın haklarını kısıtlayan ve ingiliz hükümeti'nin başlangıcı sayılan magna carta'yı imzalamaya zorlanmıştır. bu anlaşma, asillerin, ruhban sınıfının temel haklarını belirlemiş ve korumuş, jüri tarafından habeas corpus^*u ve duruşmaları kurmuş, ve genel meclise giderlerle ilgili güç vermiştir.
  
  1295'te, edward i, asil sınıf ve ruhban sınıfın dışında her şehirden ikişer adet temsilcinin de dahil edildiği ilk ingiliz parlamentosunu toplamıştır. parlamentoda middle class üyelerin ortaya çıkışı gelişen refahın ve londra ve norwich gibi ingiliz şehirlerinin gelişen gücünün bir göstergesiydi.
  
  1337'de ingiltere, fransa ile yüzyıl savaşları'na dahil oldu. konu ise, fransız topraklarının büyük kısmındaki ingiliz kontrolüydü. savaşın ilk çarpışmaları hep ingiltere zeferine ait idi, 1415'teki battle of agincourt, henry v'i hem ingiltere hem de fransa'da, etkili bir yönetici yapmıştır. yine de, fransa, son gülen iyi güler minvalinde, savaşın galibii olmuş, ingiltere fransa'daki topraklarından^* feragat etmek durumunda kalmıştır.
  
  bir takım bilgiler:
  
  - yaylı tüfek, top gibi yeni silahlar feodalliği zayıflatmıştır.
  - black death baş göstermiş, populasyonun 1/3'ünü yok etmiştir. bunun sonucunda ise birçok insan^* şehirlere göç etmiş, bir müddet sonra baş gösteren ekonomik kriz, 1381'de peasents' revolt olarak patlak vermiştir.
  - bu esnada, kilise de nasibini almıştır. kilise yönetiminin çektiği de ayrı bir dert olup, 1378'deki üç papanın, papalık tahtındaki zıtlıkları, great schism adlı bölünmeye mahal vermiştir.
  - kilise tahtıyla uğraştığı esnada ise, 1381'de john wycliffe'in incil'in ingilizce tercümesi meydana çıkmıştır. her zaman latince dışındaki bir dilde incil'in yazılmasına karşı olan kilise, korkudan, "sapkınlık bu" şeklinde açıklamada bulunmuştur. wycliffe'in bu hareketi, 15.yy reformasyonun ilk ayağıdır bu nedenden.