bolivya

• bolivya, malesef ki komşusu peru gibi şanslı değil. benzeri bir zor coğrafyaya sahip olsa da, peru'daki kadar turizm yaygın değil, bundan ötürü daha fakir bir ülke. denize direkt olarak erişimlerinin olmaması da negatif olarak fazlası ile etkiliyor. ülkede eskiden kalma deniz kuvvetleri komutanlığı var ama deniz yok :)
  
  ülkeye eğer ki peru üzerinden giriş yapacaksanız, geçmiş olsun. titikaka gölünün orada bulunan sınır kapısının yolu çok fena. yollarda sürekli bir çalışma, kapalı yollar, hep farklı bir yola geçiş. hele ki tur ile gitmiyorsanız doğru yolu bulabilir misiniz emin değilim. mutlaka yerel bir rehber ile hareket etmekte fayda var.
  
  sınır ise tam bir cümbüş. valizleri öbür tarafa tuktukla geçiriyorlar. arada nehir ve köprü var ama köprünün üzeri tam anlamıyla pazar yeri. geçişte hiç bir kontrol yok, sen gidip kendin isteğe bağlı pasaport kontrole giriyorsun. turistlerin tabi ki bunu yapması zorunlu aksi takdirde oradan çıkacak olursanız problem yaşayabilirsiniz. ama yerel halk elini kolunu sallaya sallaya geçiyor. sınır kapısını 20 km devam ettikten sonra gümrük kontrolü yapılıyor. kapıda yapmayıp sonradan yapmaları da çok ilginç bir uygulama.
  
  ilk giriş anından itibaren zaten net bir fark hissediyorsunuz. peru'da aslında yokluk olan bir ülke, özellikle kırsalı fakir. ama bolivya ile kesinlikle kıyaslanamaz. bütün otobüslerin üzeri eşya-valiz vs sarılı, teknoloji çok daha eski.
  
  ülkede çok farklı halklar yaşıyormuş, o yüzden siyasi olarak daha karışık bir ülke. 1865'ten beri 185 kere devrim olmuş. adamlar sürekli isyan mod.
  
  peru'da olduğu gibi yüksek irtifa problemleri ve güneşin bizim hissettiğimize göre çok daha yakıcı olması burada da var.
  
  yeme içme kültürleri:
  - lama sucuğu lezzeti güzeldi. bizim sucuklara göre daha az baharatlı ama keyifli.
  - ülke bu kadar fakir ve pis olmasına rağmen sularının tadı çok güzel, otelde vs her yerde çeşmeden su veriyorlar ve lezzeti çok başarılı.
  - empanadas'ı güzel yapıyorlar, denk gelirseniz deneyebilirsiniz.
  - uyuni'ye ait biraya denk gelirseniz mutlaka için, tuz gölünden gelen bir bira olduğu için hafif tuzlu.
  - dünyanın en yüksek rakımlı şarapları buradan geliyor. şarap kültüründe edindikleri bir yer olmasa da, ülkede her yerde sadece kendi şaraplarını servis ediyorlar. bu konuda peru'dan kat kat öndeler. şarapları da çok ileri seviyede olmasa da ülkenin durumu düşünülünce başarılı.
  - süt reçeli de ülkede çok yaygın ve lezzet olarak çok güzel.
  
  kültürel/coğrafi özellikler:
  - ülkede fötr şapka kadınlarda çok yaygın. bu şapka sola yatıksa bekar, sağa yatıksa evli anlamına geliyormuş. bu şekilde birisine yaklaşacaklarında şapkadan çıkarım yapıyorlarmış. şapka ortada ise kocası ölmüş yada kadın kocayı öldürmüş oluyormuş :) koca öldürmek yaygınmış.
  - ülkenin kırsalının durumu la paz'a kıyasla çok daha iyi. la paz'da şartlar berbattı, kırsalda en azından biraz yeşillik var. boyalı evler bile var.
  - lama/alpaca kırsalda neredeyse her yerde var, başıboş gezen çok.
  - havası çok kuru. dudakları çatlatıyor.
  - yüksek irtifaya 3-4 günün sonunda alışıyorsunuz ama hala daha yoğun efor sarfettirici işler yaparken nefes nefese kalıyorsunuz.
  
  ülke içi gezdiğimiz yerlere dair spesifik notlarım:
  tiwanaku: (bkz: #162490732)
  salar de uyuni: (bkz: #162491571)
  la paz: (bkz: #162553288)
  
  aynı tur içerisinde gezdiğim diğer ülkelere dair notlarım:
  kolombiya: (bkz: #159836252)
  peru: (bkz: #161448851)
  şili: (bkz: #162593256)
  arjantin: (bkz: #162690514)
  
  bölgeye gitmeden önce izlenebilecek film önerileri:
  diarios de motocicleta: (bkz: #158560875)
  utama: (bkz: #158235664)
  
  bölgedeki şaraphaneler-şarap barları ve şarap kültürü ilgili yazdığımız blog yazımız:
  https://grapefultravelers.com/…livya-sili-arjantin/