alevi

• ortaasyadan goc eden turkler arasinda cok yaygin olan bir mezheptir. bunun en buyuk nedeni alevi inanislarinin buyuk olcude eski samanizminaclari ile ortusmesidir. ozellikle tarih kitaplarinda anlatilmayan musluman- turk savaslari sonrasinda soykirima ugrayan turkler sunni ve sii mesheplerine duyulan ofke nedeniyle aleviligi kabul etmislerdir. cok gizli ibadetler ya pek cok alevinin bilmedigi derecede gercekten cok cok gizlidir ya da gotten uydurmanin en guzel ornegidir. bir inanctan ziyade felsefi ve mistik anlami daha kuvvetlidir. pir sultan abdal gibi unlu dusunurler anadolu aleviligini bir inanctan ziyade bir felsefe seklinde yasamislardir. diger musluman mesheplerin aksine anadolu aleviliginde kadinin yeri cok onemlidir, kadina cok saygi duyulur. bunun da nedeni anaerkil duzene dayali olan turk gelenekleridir. kadinlarla erkekler esit soz hakkina sahiptir, kadinlar baslarini ortmezler. allah inancinin insanin kendi icinde yasanacagina inandiklari icin (bkz: enel hak) "namaz, oruc, kurban" gibi islamin sartlarina uymazlar, kulolma inanci yoktur.
  
  1930larin sonundan son 10 yila kadar cok defa hor gorulmusler ve haklarinda asilsiz igrenc dedikodular cikarilmistir. ayni dedikodulari onlarin da diger meshepler hakkinda soylemelerinden dolayi bu durum bir dereceye kadar anlayisla karsilanabilr. ancak ozellikle de 1950lerden sonra alevilerin genelde sol goruse ve chp ye yakinligindan dolayi mevcut sag hukumetler alevilere karsi bir anti-propaganda da bulunmus, alevi inancina sahip insanlarin egitim ve saglik gibi en temel ozgurlukleri kisitlanmis devlet eliyle hicbir imkan goturulmemis hatta yok sayilmislardir ki bu hicbir sekilde kabul edilemez.
  devletin baskilarinin ve insan haklari engellemelerin sonucu olarak aleviler arasinda anarsist hareketler artmis, illegal sol orgutlerin sempatizanlari hatta cogu turk kokenli olmalarina ragmen pkk sempatizanlari otoriteye olan isyani kullanarak aleviligi kullanmaya baslamislardir.
  gunumuzde ise benzer sekilde aleviler soylarinin mhpnin taban kitlesine asiri uyumlarindan dolayi bu kesimce kullanilmaya baslanmistir.
  yine de hicbir insana dini inanisindan dolayi onyargi ile yaklasmamak gerekir.