christopher marlowe

• "insanin hırsız olup olmadığı, suç ortağından sorulmaz ki!" - christopher marlowe
• ingiliz edebiyatına damgasını vuran bir şair. ingiliz tiyatrosuna açık ölçüyü ilk o getirdi. oyunlarında olay genelde yaşamı ile hayalleri arasında sıkışıp kalmış insanların ikilemleriyle ilgilidir.
  
  1564te doğdu marlowe. shakespeare ile aynı yıl yani. hiç sevgilisi olmadı. eşcinsel olduğu, ateist olduğu ve kraliçe 1. elizabethin casusu olduğu iddia edildi. cambridge üniversitesinden mezun olduktan üç yıl sonra katolikliğie döndüğü iddiasıyla üniversite lisansını elinden almak istedi, fakat kraliçenin adamları devreye girerek bunun gizli bir görev için yapıldığını belirttiler ve iptali durdurdular.
  
  marlowe'un olağan üstü bir dili vardır, oyunları gerçekten yüksek düzeyde sanat eserleridir. bir nevi ingiliz edebiyatının ve oyununun kurucusudur, efsanesidir diyebiliriz. ha bir de marlowe 1589da cinayet davası yüzünden iki hafta hapiste kaldı. sonra aklanıp çıktı. 1592de de bi sokak kavgasına karıştı, bir kişi öldü ve göz altına alındı. bu resmi kayıtlar olmasa nerdeyse hayatına dair hiç bir bulguya rastlanamayacaktı.
  
  şairin ölümü de çok ilginç oldu. 1593te öldüğü söyleniyor, 29 yaşında. bazı kaynaklara göre ibne olduğu için idam edildi. bir diğer iddia ise ki bu kuvvetli bir iddiadır bir bar kavgasında öldüğü. bazıları hesap yüzünden, bazıları çıkan bir kavgayı ayaırmaya çalışırken bazıları da 3lü bi aşk üçgeninin platoniği tarafından öldürüldüğünü söylüyor.
  
  kraliçe 1. elizabeth'e göre marlowe kraliçenin adamlarından kaçmak için kendini öldü göstermiş ve william shakespeare'ı bulup onun adıyla yazmaya devam etmiştir. yani kraliçenin teorisinde shakespeare yeteneksiz, sıradan bir insandır ve marlowe saklandığı için kendini ortaya çıkaramamış, onun imzasıyla yazmıştır. ilginçtir ki marlowe'un öldüğü yıl shakespeare tiyatro yazarlığına başlamıştır. kariyeri o yıl başlamıştır yani. shakespeare'ın ünlü eseri 2. richard'ın hala pek çok kişi marlowe eseri olduğuna inanır mesela.
  
  her ne olursa olsun, nasıl yaşamışsa yaşamış, marlowe olmadan ingiliz edebiyatında trajediden ve açık ölçüden söz edilemez
• ingiliz tiyatro yazarı. üniversiteli yazarlar camiasinin en yetkin kalemi....
  
  faust'u kaleme almış, "maltalı yahudi", "kartaca kralı dido", "selimus", "timurlenk" gibi oyunlarıyla elizabeth çağı tiyatrosunun parlak çağ olmasına ön ayak olmuştur. dramaya getirdiği cesur yenilikler shakespeare'in tragedyalarını derinden etkilemiştir.
  
  karanlık kişilerle düşüp kalkmış, meyhanelerden ve kötü şöhretli evlerden çıkmamış, küfürlü konuşmalardan hoşlanan ve kavgacı bir kişiliğe sahiptir kendisi. üniversitede ilahiyat okumuş, daha sonra ani bir kararla has bir ateist olmuştur. insanların inançlarını hiçe saymış, huşu ile çalkalanmış bir aşırılıkla bıçaklı saldırı dahil birçok vandal teşebbüse adını karıştırmıştır. kilisedeki törenlerin tütün içilerek yapılmasını önermiştir.
  
  ve günlerden bir gün, yine meyhanede arkadaşlarıyla eğlenirken çıkan hesap tartışması sonucu başına aldığı bıçak darbesiyle ölmüştür. son nefesine dek küfür etmiştir kendisi. çünkü bir şairin beynine egemen olması gereken çılgınlık onda vardır her zaman. 29 yaşında ölmesi tiyatro için bir kayıp, püritenler için bir kurtuluştur.
  
  ruhun faust'un lanetli çöl deryasında tedirginlikle uyusun chris...
• goethe'den yıllar önce, en az onunki kadar hoş bir faust hikayesi kaleme alan yetenekli oyun yazarı. (bkz: bok yoluna gitmek)
• 1564-1593 tarihleri arasinda yasamis, henuz 20 yasindayken kralicenin gizli servisinde ajan olarak goreve baslamistir. gorevi ingiltere ve kita avrupasindaki katolikler hakkinda bilgi toplamaktir. university wits akiminin onculerindendir. blank verse onun sayesinde standard olmustur. bu sayede marlowe un "mighty line" tabiri ortaya cikmistir( ben jonson)eserleri: tamburlaine the great, the jew of malta, the massacre of paris, the tragical history of dr. faustus, etc.
  
  marlowean hero concept: marlowe un bas karakterleri genellikle yasak bilgi ya da sinirsiz guc icin ruhlarini feda eder ve mutlaka kacinilmaz kotu sonla cezalandirilirlar; hubris-nemesis theme.
  
  hayati gibi olumu de sirlarla doludur marlowe un. eski oda arkadasi kyd tarafindan ateistlikle suclanmis, tutuklanmis ama serbest birakilmistir, yine de gozden dusmesi kacinilmaz olmustur. son arastirmalara gore marlowe gizli polisin serbest dusunceyi savunanlara karsi giristigi "cadi avinin" sonucunda oldurulmustur. kyd in ateizm suclamalarina escinsellik ve subyancilik da eklenmis, marlowe un dusmanlari artmistir. bunlar arasinda esasen onun sadece mesleki anlamda dusmani olan baines sayilabilir.
  1955 de hoffman adinda bir scholar, marlowe un gizli servis tarafindan yeni bir kimlige burunebilmesi icin saklandigini, yeni kimliginin de shakespeare oldugunu iddia etmistir.
  nasil ve neden olursa olsun marlowe un genc yasta olumu ingiliz edebiyati icin bi kayip olarak gorulebilir. university wits grubunun en cesur ve yetenekli uyesi olan marlowe, ingiliz edebiyatina pek cok yenilik ve gelisme getirmis, kendi neslinden olan shakespeare gibi yazarlarin ufkunu acmistir.
• efendim yasadigi bile halihazirda tartisma konusu olan shakespeare'e (bkz: francis shakespeare ya da william bacon) (bkz: honorificabilitudinitatibus) marlowe nezdine yapilan suclamalar hayret verici. bu zat hakkinda yazilanlara gore, karanlik iliskileri olan karanlik bir tipmis. hollanda'da kalpazanliktan tutuklanip daha sonra serbest birakilmis. katoliklere karsi bir donem kralicenin ozel gorevlisi olarak bazi gizli calismalarda bulunmus, casusuluk yapmis. hatta cambridge universitesi kendisini duzensiz bir ogrenci oldugu gerekcesi ile master programina almak istemiyince kralice ozeli bir belge gondererek onun kralicenin emrinde oldugunu soylemis. bunun disinda resmi belgelerden anlasildigi kadariyla bir cok kavganin icinde bulunmus. mesala 1598 yilinda bir alacak yuzunden marlowe'inda karistigi kavgada william bradley adli bir zat oldurulmus. ayni yil marlowe bu sefer william corkine adli birini bicaklamis. netice itibariyle karanlik bir adammis. ateist oldugu zaten bilinen marlowe bir genelevde cok icki ictikleri bir gece arkadasi firzer ile din konsunda tartismis ve aralarinda cikan itisme sonucunda frizer'in elindeki bicak marlowe'un sag gozune saplanmis. gorgu taniklarinin verdigi ifadeye gore marlowe son nefesine kadar kufurler etmis, lanetler okumus. tabi cok da iyi bir oyun yazariymis. 29 gibi genci bir yasta olmesine ragmen shakespeare'i en cok etkileyen isim sayilir
• aslen vampirdir. (bkz: only lovers left alive)
• elizabeth dönemi'nin shakespeare'e öncülük eden bir garip şairi. (burada 'bir garip' tanımlaması yalnızca 'zavallı' gibilerinden bir anlam içermek istemiyor, ciddi ciddi 'garip bir adam' anlamını da içermek istiyor, ona göre.)
  
  timurlenk, dr faustus, malta yahudisi gibi oyunlarıyla dönemi öncüleyen marlowe'un müthiş zeki ve değişik bir adam olduğunu biliyoruz; ve aynı zamanda tanrıtanımaz, aynı zamanda eşcinsel, aynı zamanda casus, aynı zamanda ot bağımlısı vesaire. uzayıp gidiyor. ölümünden sonra richard baines hakkında öyle bir ifade veriyor ki marlowe'un... of of.. hangi biirini yazsam... baines'e göre marlowe "yeni bir din yaratmak için çok iyi yollar bildiğini ve incil'in çok kötü bir biçimde yazıldığını", "kendisinin de ingiltere kraliçesi gibi para basma yetkisinin bulunduğunu", "kilisedeki törenlerin tütün içerek yönetilmesinin daha iyi olacağını", "tütünden ve oğlanlardan hoşlanmayanların aptal olduğunu".... her yerde sürekli söyler dururmuş. her neyse, benim geleceğim yer başkaydı:
  anthony burgess'in ölümünden önce yazdığı son romanı a dead man in deptford, marlowe'un hayatına dair yazılmış en süper şey.
  
  ve marlowe oyunları yalnızca yky'nin kazım taşkent serisinde var, tuğla gibi ve satırların altını çizmeye kıyamadığım fazla temiz+beyaz kağıtları olan bir kitap. (bütün oyunları).
  ve çantada taşınmıyor ya da otobüste falan okunmuyor. çünkü bildiğin tuğla.
  burgess'in kitabıysa iş bankası yayınları'ndan; deptford'daki ölü adam adıyla yayınlandı bir kaç yıl önce ve hiç ağır değil. otobüste de okunuyor gayet.
  
  edit: marlowe'un oyunlarını okuyacağınııza burgess okuyun der gibi yazmışım, haşa, hiç öyle bi niyetim yoktu. sadece yky'ye sitem etmek istedim, "iyi hoş güzel ciltlemişsiniz de hiç pratik olmamış be kardeşim" diye, bu.
• ölmese shakespeare'den iyi olabileceği söylenen müthiş oyunlara imza atmış büyük bir oyun yazarı. yanlış bilmiyorsam milli eğitim bakanlığına ait çevirisi dışında öteki ve cumhuriyet dizisi birer kitabını yayınladı fakat sadece kazım taşkent klasik yapıtlar dizisine sahip olan yapı kredi yayınları bütün oyunlarını yayınladı. bu kitap christopher marlowe - bütün oyunları ismi ile geçmekte ve içerisinde kartaca kraliçesi dido , ii. edward , doktor faustus , maltalı zengin yahudi , paris katliamı , büyük timur , büyük timur ii.bölüm yer almakta. kitabın çevirisi ise m. hamit çalışkan ' a ait
• rönesans tragedyasını doruğuna ulaştıran isimlerden biridir. shakespeare ile birlikte, kahramanlarının bireyselliği ve iç çelişkilerinin zenginliğiyle hem çağdaşlarından, hem de eski yazarlardan ayrılır. ona göre insanın karmaşık yaşantısının dışında hiçbir mutlak değer yoktur.