• 1935-2004 yılları arasında yaşamış futbol adamı. çok değil dün kaybettik clough'ı. bendeniz sersefil bir şekilde evdeki tadilat çalışmalarını müteakip bugünlerde yatağımda uyuyamadığımdan ancak 20 eylül 2004 manchester united liverpool maçı sırasında öğrendim kendisinin rahmetli olduğunu. evde olsam en azından daha evvel haberim olurdu. bir siktir çekebildim o kadar. ilk bilgisayara kavuştuğum anda da iki satır yazmak mecburiyetten, gönlümdeki özel yerinden...
    bizim rahmetli pederin bir şekilde lafı hep getirdiği adamlardandı clough. ben bunu ikisinin belli bir süre aynı coğrafyada bulunmalarına bağlıyorum. bizim peder, üniversiteyi ingiltere'de okumuş. tarihleri baktığımızda aynı yıllarda clough abimiz de gol olup yağıyor efendim. bizimkisinin trene atlayıp glasgow'a maç seyretmeye gittiğinden daha evvel bahsettiydim zaten. zannımca bu kuzey seyahatleri sırasında bunu da seyretmişliği var. willie henderson'u da böyle tanımıştım. clough'u ise çok dinledim hem oyuncu, hem de teknik adam olarak lakin sahada bir maçını seyretmiş miydi bizim rahmetli anımsıyamıyorum. neyse diyelim clough'a, aslında baba clough'a dönelim. zira bunun bir de mahdumu var, nigel clough diye, onu da elbet yazarız. middlesbrough'da 213 maçta 197 gol atan isim oradan sunderland'e geçti. sunderland'de de neredeyse maç basına bir gol ortalamasını sürdürmüştü.
    asıl ününüyse hiç şüphesiz teknik adamlığına borçludur. hartlepool'un başına geçtiğinde henüz otuzunda bile değildi; hâliyle memleketin gördüğü en genç hoca olduydu. buradan derby county'e transfer oldu.
    derby, ingiliz futboluna damgasını vuracağının ilk büyük göstergesi olmuştu kurt hocanın. derby ikinci lig'de sürünen herhangi bir iddiası olmayan bir takımdı. 1969'da sayesinde ikinci lig şampiyonu olan derby, birinci lige çıktıydı. devlerin arasında ne yapacağı merak ediliyordu clough'ın. ikinci ligden gelen roy mcfarland ile bir yere kadardı. bu da yetmiyormuş gibi takıma destek olan rolls royce'un yaşadığı malî zorluklar clough'ın başını ağrıtıyordu. actio est reactio, clough 1971-72 sezonuna klüp tarihinin o zamana kadarki en pahalı transferi ile girerek bu malî zorluklara cevap veriyordu. colin todd ile garnitür archie gemmill transfer edildi. sezona fırtına gibi giren derby, ilk üçte götürüyordu sezonu. herkes şaşırmıştı. paskalya'dan itibaren yükselişe geçen camia, bir anda kendini ligin tepesinde bulduydu. dönem tuhaf zira şampiyonluk adayları maçlarını aynı günde oynamıyorlar. derby sezonu bitirmiş, en büyük rakibi leeds united küçük balık wolves ile oynayacak. alınacak bir beraberlik leeds'i şampiyon yapıyor. şampiyonluk konusunda derbyliler o kadar umutsuz ki anlatılmaz. çoğunluk mallorca'da ense yapıyor, brian clough ailesi ile sicilya'da tatilde. allah bilir nigel'ı yetiştiriyordu ya neyse. derken bir mucize gerçekleşir ve küçük balık büyük balığı yutar; derby şampiyon olur.
    bir sonraki sezon ligde ancak yedincilikle yetinse de, şampiyon kulüpler kupasında yarı final görmüştür derby. juventus tarafından haşat edilseler de, muzaffer hoca birkaç sene evveline kadar, yaklaşık 30 sene, ilk ayak maçını yöneten alman hakemi suçlamıştı. zira juve ne kadar güçlü de olsa, derby'nin canları archie gemmill ile roy mcfarland kenardan destek vermek zorunda kalmışlardı takım arkadaşlarına. hoca hep buna takılmıştır zira neredeyse iki oyuncu da rakiplerine dokunmadan, sarı kartla rövanş mücadelesinden uzak bırakılmışlardır. ertesi sezonsa rüzgâr tamamen tersten esmiş, bunun neticesinde de clough ile kankası peter taylor istifa etmişlerdi.
    clough, brighton and hove albion ile leeds'te kısa bir süre geçirip kendisinin asıl efsane olduğu yere nottingham forest'e geçti. tam 18 yıl başında kaldı nottingham'ın. hikâye deseniz yine tanıdık. ikinci lig'de şampiyon yapılan bir camia. birinci lig'de şampiyon yapılan bir camia. fakat clough, artık daha da kurt olduğundan, biraz da şansının yardımıyla bu sefer iki ayrı lig şampiyonluğu arasına fazla zaman sokmadıydı; canım birinci lige yükseltip, herhâlde o sezon şampiyon yapmadı değil mi diye sormayın lütfen. yaptı dürzü, yaptı. bunu da yaparken bob paisley'in yenilmez reds armadasını geride bırakmıştı.
    bir de süt kupası var da, af buyrun sütten hiç hazzetmem o yüzden unutuyordum yazmayı. bu arada trevor francis forest'e dahil oldu. trevor, ingiliz futbol tarihinin ilk bir milyon sterlinlik adamı olmuştu. kurt hoca, onun aldığı paranın fazla olduğunu belirttiyse de, trevor'un önemi zamanla ortaya çıkacaktı. mamafih kendisine hep takıldı durdu. yeterince mücadele vermediği bir maçtan sonra francis'e "elini cebinden çıkar" diyecekti. 30 mayıs 1979 nottingham forest malmö maçındaysa kupa ingiltere'de kaldıydı, golü de elini cebinden çıkarmayan atmıştı. ertesi sene yine birkaç kupa toplamıştı ama tekrarlanan şampiyon kulüpler kupası kaybedilen şampiyonluğu unutturacaktı. 28 mayıs 1980 nottingham forest hamburg maçı tarihin tekerrürden ibaret olduğunu bize gösterdiydi. 1981 yılından itibaren bir düşüş başladı camiada. kupasız geçen 8 sezondan sonra süt kupasını tekrar kazandıydı. ertesi sene bir daha kazandı. malum heysel faciasından sonra ingiliz takımları kupalardan men edildiği için kazanılan süt kupalarının avrupa'da bir hayrını görememişti clough. bundan sonra biraz daha devam ettiyse de, 1993 yılında forest'tan koptu. her zaman futbolun içinde kaldı muzip ifadeleri ile güldürdü, yer yer de düşündürdü. ondan seçmelerle önümü ilikleyerek ona veda ediyorum tıpkı babam gibi kanserden ölen cloughie'ye. biraz da eğlenelim.
    topu minare gibi dikenler için zikrettiği "eğer tanrı bulutlarda top oynamamızı isteseydi, oraya çim koyardı", dünya kulüpler şampiyonası'nda oynamayı seçerek federasyon kupasına katılmama kararı alan manchester united için, "umarım brezilya'da kanlı ishal olurlar", arsenal'in fransız topçuları için söylediği "yakında onların soyunma odası sarmısak kokar", sven goran eriksson'un ingiltere'nin başına geçmesi üstüne söylediği "sonunda ingiltere'nin topçularından daha iyi ingilizce konuşan bir hocası oldu", kadınların futbol oynaması ile ilgili söylediği "ben kadınımın çamurlanmasına dayanamıyorum", david seaman ile ilgili söylediği "david yakışıklı bir adam, keşke ayna önünde geçirdiği vakti kalesini korumak için geçirse, insan öyle bir saçla kaleci olamaz ki", sir alex ferguson ile ilgili söylediği "ünvânına rağmen bir avrupa kupasını iki kere kazanabilmiş mi" sözleri unutulmazdır.
    onu yine onla bitireceğim, zira ölümümden sonra benim için çiçek göndermeyin diyen bir adam, kendi kariyerini de şöyle değerlendirmiştir; "en iyi teknik adam olduğumu söyleyemem sadece iyilerden biriyim". ne diyelim unutmayacağız kendisini, komik alkolik adam unutulabilir mi...
  • ingiltere futbolu'nun yeni bir dünya kupası getirme şansı nedir? sorusuna ;

    "ben transfer edeceğim oyuncuyu her zaman bir köşeye çeker ve aynı soruyu sorarım. derim ki; senden üç yaş küçük bir kardeşin var. yani aranızdaki yaş farkı tam olarak 3. tam 41 yıl sonra aranızdaki yaş farkı kaç olur?" soru sadece bu olur. ve o dönem transfer ettiğimiz oyuncuları bırakın, takımda bu sorunun cevabını veren tek kişi bob mckinlay'dı. bu yüzden ingiltere'nin yeni bir dünya kupası kazanma olasılığı bu düzeyde oyuncularla sadece bir hiç." cevabını vermiş kişidir.
  • mert aydın'ın çok güzel bir yazıyla uğurladığı spor adamı.**

    daha 2 yıl önce 2.lig'de oynuyorlardı. birkaç saat sonra avrupa şampiyonu olmak için sahaya çıkacaklardı. heyecanları yüzlerinden belli oluyordu. hem zaten koca kafa'nın onlara gerekli enerjiyi sağlayacak konuşmayı yapacağından hepsi emindi.
    koca kafa, lobiye indiğinde takımın santrforu garry birtles'ı gördü. "avrupa şampiyon kulüpler kupası finaline çıkacağız ve sen traş olmamışsın" diye çıkıştı. "odana geri dön ve traş ol". koca kafa bir şeyi söyledi mi gerçekten söylemiştir. kaytarma sözkonusu bile olamaz. garry birtles da öyle yaptı ve odasına çıktı.
    o gece nottingham forest, bu yüzden şampiyon kulüpler kupası finalinin başlamasına 45 dakika kala münih olimpiyat stadı'na gelebildi. onlar koca kafa'dan son taktikleri alırken rakip malmö'lüler, stadın çimlerine alışıyorlardı.
    koca kafa'nın red bull kıvamındaki sözleriyle maça çıkan nottingham forest, 45.dakikada britanya'nın ilk 1 milyon pound'luk adamı trevor francis'in golüyle kupaya uzandı. tarih 31 mayıs 1979'du. 1 yıl sonra bu kez madrid'de hamburg'u yenerek kupayı kazandılar.
    koca kafa yani brian clough, nottingham forest gibi mütevazi bir kulübü 2 kez avrupa şampiyonu yaptı. derby ve forest ile birer ingiltere ligi şampiyonluğu kazandı. 4 kez lig kupası'na uzandı. ve koca kafa, 2 gün önce 69 yaşında mide kanserinden yaşamını yitirdi. hem de en parlak günlerinde bile başına getirilmediği ingiltere milli takımı'nın bir isveçli tarafından yönetildiğini bilerek.
  • başarılarını bilenler açısından gelmiş geçmiş en iyi teknik adam. hem de öyle böyle değil. adam gibi adam.
    zamanında leeds'ten kovulurken kendisininde dediği gibi ''this is a terrible day.....for leeds united''. dediği gibi de olmuştur. leeds united eğer 44 günde kovmak yerine clough'a şans vermeyi denese idi şuan muhtemelen ingiliz futbol tarihinde efsanevi bir yere sahip olacaktı. zamanı geriye döndürme şansımız olmadığından sadece muhtemel hesaplamalar üzerinden bu hesabı yapmak zorundayız.

    muhtemelen çoğu insan benim yaptığım gibi hayatını ve başarılarını okuduğunda veya izlediğinde mou ile arasında bir dünya benzerlikler kuracaktır. ben de ilk başlarda öyle yapmıştım. üzülme.
    şu an açık ve net şekilde söylemeliyim ki farklı takımlara adepte olmaları dışında pek bir benzerlikleri yok. futbol felsefeleri birbirine benzemeyen adamlar zaten. daha da kurcalamana gerek yok.

    20 eylül 2004'te öldüğünde hakkında sözlükte sadece 1 entry vardı. aradan yıllar geçti ve hakkında halen çok az entry olması sanırım bizim ona olan saygımızdan.
    kendisinin dediği gibi. ''bana öldüğüm zaman çiçek yollamayın. benden hoşlanıyorsanız onları ben yaşarken gönderin.''

    üzgünüm üstad. sen ölmeden önce buralar dutluktu. ancak yazabildik.

    baya sonra gelen edit: dünyanın gelmiş geçmiş en iyisi demem bir kaç kişiye dokunmuş. öncelikle yaşım itibariyle clough'un çalıştırdığı son takıma yetiştim. onu belirtmem de fayda var. nottingham forest sizin için sadece iddaa kuponlarında bir takım ismi olabilir ama benim için efsanevi bir yere sahip..
    otobiyografisini okudum. futbol felsefesini biliyorum. yıllar sonra mou ile arasında benzerlik kurunca bunları yaptım. ama sonra futbol felsefelerinin aslında birbirine hiç benzemeyen insanlar olduğunu anladım..insan küçükken futbolun felsefesiyle ilgilenmiyor. sadece öylesine izliyor.

    pele konusunda bazı insanlar cahil. dedem canlı canlı kadıköy'de pele'yi izledi. kaç türk izledi sorusunun cevabı sanırım stadyumun kapasitesi ile alakalı. tam sayı veremeyeceğim....

    hayatında kitap yüzü açmamış, sadece futbolun seyir olayıyla ilgilenen insanlar için en iyi olmaya bilir. ama bana göre gelmiş geçmiş en iyisi...
  • tüm zamanların en iyi futbolcusu kim sorusuna bir çok kişi farklı cevap verir (maradona, pele, george best hatta messi) ama tüm zamanların en iyi teknik adamı kim sorusuna cevap vermek bu kadar zor değildir çünkü brian clough'un yaptıklarını az çok bilen herkes bu sorunun cevabını bilir. fm oyunlarında bile gerçekleştirilmesi çok zor şeyleri bu adam başarmıştır. derby country gibi bir takımı 2. ligden alıp 1. lig şampiyonluğuna taşımış, nottingham forest gibi o zamanların asansör takımı diyebileceğimiz bir kulübü 1. lige taşıdığı sene şampiyon yapmış ve 2 yıl üst üste şampiyon kulüpler kupasını kazandırmıştır. hani şimdi rijkaard'a yada guardiola'ya "bu takımı ben de şampiyon yaparım" diye eleştiren adamlar acaba o dönemde yaşasaydılar bu adamı ne diye eleştireceklerdi çok merak ediyorum.
  • 70'lerin sonunda nottingham forest efsanesini yaratan teknik adam. iki avrupa şampiyonluğu ve bir lig şampiyonluğunu kazandıran ve 1993 yılına kadar takımın başında kalan baba adam. bugün 69 yaşında mide kanserinden vefat etti.
  • bizim memleketin hala oynamaya ısrarla devam ettigi, ingilizlerin bir ara varolma sebebi olan futbolun topu şişirerek havadan oynanmasına '' tanrı futbolun havadan oynanmasını isteseydi gökyüzünü çimle kaplardı '' yorumu yapıp akıllı olmamızı tembihledi. şimdi bize yukarıdan bakıyor.
  • "rome wasn't built in a day. but i wasn't on that particular job."
    brian clough

    gelmiş geçmiş en iyisidir bence.
  • muhammad ali: "there is some fella in london, england. named some brian... uh, brian clough. some soccer player or somethin', i heard it all the way in america, that this fella talks too much he says there's another muhammad ali. there is just one muhammad ali! and clough! i've had enough, stop it."

    "are you gonna stop it?"

    brian clough: "no i want to fight him!"
  • kendisi 1973-74 sezonunun sonunda yani üçüncü ligdeki brighton & hove albion takımını çalıştırdığı sırada ingiltere futbol federasyonu tarafından teknik direktör arayan galatasaray'a önerilmiştir. dünya kulübü galatasaray "bizimle taşak mı geçiyorsunuz, üçüncü lig takımı çalıştıran adamı biz ne yapalım?" diyerek bu öneriyi reddetmiş ve yine iff'nin önerdiği jack mansell'i takımın başına getirmiştir.

    clough reis de bu olaydan bir ay sonra leeds united'la anlaşmıştır.
hesabın var mı? giriş yap