ofdm

• (bkz: ieee 802 11g)
• (bkz: ieee 802 11a)
• (bkz: flash ofdm)
• hepimizin sular seller gibi bildigi uzere fourier teorisi der ki, ne kadar karmasik gozukurse gozuksun, bir sinyal, her birinin belli bir frekansi olan belli sayida sinusoidal dalganin toplamindan olusur. edit: comptrolun uyarisi uzerine, herseyden once dirichlet koşulları.
  
  yani frekansi 100 hertz (saniyede 100 kere inip cikan) bir sinusoidi, 200 hertzlik, 10 megahertzlik, vs sinyallerle toplarsaniz, cok fantastik bir sinyal bulursunuz ki,fourier transform sayesinde bu nihai sinyali olusturan frekans ogelerini bulabilir, cok daha kolay inceleyebiliriz.
  
  simdi, boyle tek frekanstan olusmus birkac basit sinyal secelim ve hepsini ayni anda yollayalim. alicimiza da bunlarin toplamindan olusmus karisik bir sinyal gelsin. ofdm teorisi der ki, eger bu sinyalleri belli bir kurala (orthogonallity) gore secmissek, alici bunlari birbirinden bagimsiz sinyaller halinde ayirabilir ve her bir sinyale kodlanmis olan bilgileri cikarabilir.
  
  yani keriz gibi bir tek sinyal yollayip, saniyede bir bit veya iki bit bilgi gonderecegimize, her biri bir,iki, dort veya daha bile fazla bit iceren bir cok sinyali ustuste koyup yollayabiliriz. bu sekilde ne kadar sinyal yollayabilirsek, iletisim hizi da o kadar artmis olur.
  
  buradaki tek sart, sinyallerin orthogonal olmasi, yani basit bir anlatimla, birbiriyle iliskili olmamasidir. bu sekilde komsu sinyaller birbirleriyle karismaz (interference) ve tasidiklari bit'lerin sag salim yerlerine ulasmalarina izin verirler.
  
  daha ayrintili olarak anlatirsak, 10 tane orthogonal sinyali toplayip yollarsaniz ve alici da bu toplam sinyali, ornegin birinci sinyalin sinosodiyle (veya baska bir waveform, artik orasi keyfinize kalmis) correlate ederse (yani carpip, bu caprimin integralini alirsa) geriye sadece o almak istediginiz sinyal kalir, diger sinyaller alicida sifir olarak gozukur. bu sayede de rahatca bu sinyalin hangi bitleri tasidigini anlariz. bunu ayni anda tum sinyaller icin yaparsak, ayni anda hepsinin tasidigi bitleri goruruz ve iletisim hizimiz tavana vurur.
  
  tabii dunya mukemmel degil ve ortamda her zaman icin noise tabir edilen ve sinyalin seklinin, yani waveformun, icine eden birtakim etmenler olacak ve sistemin dizaynina bagli olarak, bitleri cozerken hata yapacagiz. ne var ki hata yapmanin boyutlari biraz farkli, zira su anda dijital iletisimde 10 uzeri -5lik bir hata payina iyi gozuyle bakiliyor. yani her 100 bin bitte bir hata. e artik bununla da idare ederiz.
  
  edit: bu hata payi wireless iletisim icin iyi sayilir ve kullanilan teknoloji ile saniyede gonderilen bit sayisina gore degisir; ote yandan ornegin optik iletisim icin bu hata payi rezalettir, zira o alanda sanirim 10 uzeri -9 ile -12 arasinda degisen rakamlardan bahsediliyor.
• ofdmi kavram olarak anladiktan sonra bunun ocdm, yani orthogonal code division multiplexing 'in bir alt ornegi oldugunu belirtmek lazim.
  
  ocdm de yine ayni mantikla hareket eder, tek farki, degisik frekanslarda sinyaller degil de, daha genele olarak degisik waveformlara sahi sinyalleri ustuste koyup gondermesidir. yani eksi 5 voltta bir kare sinyal ile +5 voltta bir kare sinyal (ornegin 5 milisaniye bouynca bu voltajda iletilen ve sonra kesilen) beraber gonderilir.
  
  gerci bu tip sinyaller, bircok ayri frekans ogesine sahip olduklari ve butun spektrumu kapladiklari icin kullanilmazlar. bunu anlamak icin fourier theory yararli olur ama basitca, eger zaman domaininde, bir sinyali zart diye keserseniz, frekans domaininde bu sinyal cok genis bir alana yayilir. yani cok fazla frekansta titresen sinosiodal dalgalarin toplamiyla olusur. dolaysiyla hukumetler ve ieee gibi strandartlar tarafindan boyle kare seklinde sinyal yollamak yasaklanmistir, ne de olsa rakip sirketin buyuk meblaglarla satin aldigi frekans bandina tecavuz ederler ama kavrami anlamak icin iyi birer ornektirler.
  
  ofdm'de ise bahsetmis oldugumuz gibi bu waveformlar orthogonal sinusoidlerden olusur, iste bu sayede ocdmin bir alt koludur.
• bir baska onemli nokta da hem genel anlamda ocdm'in, hem de onun alt kolu olan ofdm'in, otdm denen bir teknolijiyle hep ayni andan kullaniliyor olusudur.
  
  otdm, orthogonal time division multiplexing demektir. hatirlayalim, ofdmde, belli bir surede, bircok dalgayi ustuste yolluyorduk. diyelim ki bu sure 5 microsaniye olsun. bir sonraki 5 microsaniyede sonraki bitleri yollayacagiz. otdm ise diyor ki, bu ikinci zaman araliginda yolladigin sinyalde, oncekilerle karismamali yoksa arkaarkaya hizli bicimde iletisim kuramayiz.
  
  hatta daha da cosuyor ve soyle buyuruyor otdm: ulan bu dalgalari oyle bir sec ki, ben ikinci sinyalimi 5. microsaniyede degil de, 3. de gondermeye baslayayim, ama yine de bu iki sinyal birbirine karismasin.
  
  yaaa, boyle cevval adamlardir bu telekomunikasyon muhendisleri. yani hem nihai sinyaller karismayacak, hem de onlari olusturan ve her biri cesitli sayida bit tasiyan basit sinyaller birbirleriyle (hem kendi toplam sinyallerinin icindeki alt-sinyallerle, hem de sonraki nihai sinyalin ogeleriyle) karismayacak. boylece hizimiz, sirf ofdm'e kiyasla, 5/3 oraninda artmis olacak.
  
  goruldugu uzere butun numara, bir suru matematiksel formul cozup, bu sartlari yerine getirecek guzel ve basit alt-sinyaller bulmak ve bunlara uygun sekilde bitleri kodlamaktir. [yine pratikte kullanilmayan ama anlamasi basit bir ornekle, +5 ise 1, -5 ise 0 gibi.]
  
  ben aptal degilim makine muhendisiyim diyorsaniz, ornegin ilk nihai sinyalimizi 10 tane basit sinyal olustursun. bunlardan diyelim ikincisini, daha onceden anlattigim gibi, korelasyon yoluyla aradan cekip cikardik. simdi bu sinyal, bitlerini kodlamak icin binary phase shift keyingi kullaniyor olsun. bu demektir ki, eger bu alt-sinyalin fazi -180se (yani sinusoid dalga boyunun yarisi kadar kaymissa, veya daha kolay anlamak icin bilmemkac mikrosaniye gec baslamissa) tasidigi bit 1, kaymamissa 0'dir. hatta eger sisteminize guveniyorsaniz ve ortamda cok noise yoksa, fazlari cesitlendirebilirsiniz. yani 0 ise 000 gonderilmistir, 45 ise 001, 90 ise 010 ve boyle giderekten 315 ise 111'dir. sonucta 360 dereceye gelmis olduk, bundan sonrasi basa sarip 000'a doner. boylece bir alt-sinyalde 3 bit yollamis oluruz (buna da 8psk denir). bu da 10 sinyalde 30 bit demek. bir de bunlari otdmle ustuste bindiriyoruz, ve 5/3'ten 50 bitlik bir hiz elde ediyoruz. 5 microsaniyede 50 bit de, saniyede 10 megabit eder.
  
  "hayat ne ilginc, matematik, elektromanyetik filan..."
  -marcus aurelius
• telekomunikasyon sektorunun gelecegi
• kullanım alanları şöyledir: sayısal abone hattı ^*, sayısal ses yayını^*, sayısal video yayını^*, fiber optik haberleşme^*,telsiz lanlar.
  ayrıca 4g ve geniş bantlı telsiz^*uygulamalarında da bu teknoloji kullanılacaktır.
• internet aleminde devrimi baslaticak olan lte teknolojisinin alt yapisini olusturmaktadir.
• yillardir wifi bununla calisir zaten.. gelecek bu teknolojide vs demeye gerek yok oglum, herkesin evindeki wifi ofdm iste..