gerileme dönemi ^*

• günümüz tarihçiliğinde hiçbir geçerliliği yoktur. nasihatname literatüründen sacayaklarını alan bu dönemlendirmenin temel problemi en başta nasihatname literatürünü yanlış yorumlamasıdır. gelibolulu ali, koçi bey, aziz efendi, katip çelebi'nin yazdığı yazılar bir noktada haklı olsa da osmanlı bahsi geçen sorunları bir bir atlatıp çözmüştür. ve yüzyıllarca devam etmiştir.
  
  bir diğer mesele bu sıkıntılar mesela celali isyanları osmanlı'ya özgü bir gelişme değil. küçük buzul çağı ve akdeniz nüfusunun çoğalması gibi küresel boyutta değerlendirilecek konulardır.
  
  padişah halleri ise erken modern dönem bürokratik aygıtların oluşmasının bir yansımasıydı. ve bir gerileme değil gelişmeydi.
  
  risale yazarlarının gündeme getirdiği rüşvetlerin çoğalması falan asla ve asla osmanlı'ya özgü değildi. bu, 16-17. yy dünyanın büyük kısmı için geçerliydi. nakit para o zamanın yoğun savaşlarına giren ve küresel hakimiyet iddia eden her devletin ihtiyacıydı. bu yüzden rüşvetle mansıp dağıtımı bir ihtiyaca binaen oluştu.
  
  yine mesela koçi bey ve aziz bey orduya ve yönetime türk, kürt ve ermenilerin alınmasını gerileme kabul eder. ama bunun esas sebebi kendileri arnavut kökenli olduğu için kendi menfaatleriyle alakalıydı. yine ordunun ve bürokrasinin büyümesi bir zorunluluktu. çünkü bahsi geçen dönem osmanlılar küresel hakimiyete oynayan bir güçtü. ve birçok cephede savaş çıkıyordu.
  
  falan filan işte. konuyla ilgili bir dünya kaynak bulabilirsiniz. yukardaki wiki linkindeki özellikle ilk kitap önerisi önemlidir. onun dışında o kitapla ilgili çeşitli makalelerin toplandığı baki tezcan - hakim paradigmaların ötesinde konuyla ilgili genel olarak iyi ve kısa bir kitap. daha da özet bir şey istiyorsanız yaşayan en büyük osmanlı tarihçilerinden suraiya faroqhi'nin "empires before and after the post-colonial turn: the ottomans" isimli makalesi konuyla ilgili gerekli bilgiyi size verir.
  
  edit: bahsedilen manzikert'in paylaştığı wiki linki