la strada

• sonsuz sokaklar...
  italyan yönetmen fellini'nin oscar da dahil 50'yi askin odul kazanmis filmi.
  italyan yeni gercekciligi akiminin son basyapiti oldugu söylenir. ancak fellini bunu hicbir zaman kabul etmemistir. deniz kiyisinda baslar, sokaklarda sürer, deniz kiyisinda biter.
  (bkz: zampano ve gelsomina)
• göğsünde demir kıran adam güneşin altında trompet çalan kadın ve ip cambazı üçgeninde akılda kalıcı bir film .hem basit gibi görünür hem etkiler insanı .
  
  --- spoiler ---
  ip cambazı ilk bakışta çok komik çok neşeli görünüyor sonra zayıflığını anlıyorsunuz vurdumduymaz görüntüsü altındaki yalnızlığını.içinizi burkuyor.
  ip cambazından akılda kalanlar
  - kadın olduğuna emin misin?enginara benziyorsun.
  ...
  ip cambazı-mesela şu taşın bile bir amacı var hayatta
  gelsomina-amacı ne
  ip cambazı- bunu bilsem burda olmaz tanrı olurdum.ama bildiğim şey bunun yoksa hiçbişeyin amacı yoktur.
  ..ve gelsomina taşı alır gülümser .
  ..ayrıca bu sahnede gelsominanın zampanoya aşık olduğundan emin oluruz...
  
  --- spoiler ---
• federico fellini'nin la strada'sı 20. yy film yapımcılığının başyapıtlarındandır. yavaş yavaş kürselleşen ve modernize olan insanlığın kaybolan masumiyetinin ve her birimizin seçmesi gereken yolların hüzünlü ve dokunaklı bir hatırası. italyan neo-gerçekçiliğinin tüm motiflerini barındıran birinci sınıf bir klasik.
  
  la strada, fellini'nin bir yönetmen olarak durdurulamaz yükselişini başlatır ki, bu filminden kısa bir süre sonra le notti di cabiria , la dolce vita ve otto e mezzo'yu tamamlayacak ve sinema tarihine damga vuracak yılların kapıları ardına kadar açılacaktı. fellini'nin filmi için yaptığı yorum ise onun hakkında her şeyi özetler nitelikte: "bütün mitolojik dünyamın eksiksiz kataloğu" diyor fellini.
  
  aslına bakarsak film fellini sineması için bir geçiş filmidir. daha sonra fellini ile klasikleşen sembollerin ve metaforların hakim olduğu kişisel gerçeküstü hayali filmlere geçişinin bir ön hazırlığıdır. fellini bu filmiyle ilk kez uluslararası beğeni kazanır ki aynı zamanda ''felliniesque'' diye tabir edilen filmlerinde sirk motifini kullandığı ilk filmidir.
  
  aklı dalgın ama altın kalpli masum bir genç kız olan gelsomina (giulietta masina)'nın hikayesine konuk oluruz bu büyülü filmde. gelsomina'nın annesi, yaşadıkları yoksulluğun pençesinde onu zampano (anthony quinn) adlı gezici bir sirk sanatçısına satmak zorunda kalır ki gelsomina ise italyan kırsalındaki sirk gösterilerinde zampano'ya eşlik ederken, hayatın ve aşkın acımasızlıklarını ve zorluklarını öğrenir.
  
  fellini, gelsomina'nın yaşadıklarını o kadar ustaca ortaya döküyor ki bir insanın işi gereği komik olması ile işinin dışında yaşadığı yürek parçalayıcı hüzünlü anlar arasındaki duygusal çizgiden seyirciyi hiçbir zaman dışarı çıkarmıyor. gelsomina'nın zihnini ve dünya hakkında nasıl düşündüğünü anlıyoruz ki evet o gerçekten masum fakat dünya üzerindeki gerçek kötülük yavaş yavaş onu parçalamaya başlayınca üzerindeki masumiyet aşınmaya başlıyor. film devam ederken onun iyi kalpli doğasının kararmaya başladığını görmek aslında kendi hayatlarımıza da birer pencere açıyor. bu bok çukuruna dönmüş dünyada masumiyetin beş para etmediğini anlıyoruz.
  
  gelsomina'nın karakteri sıcaklık, sevgi ve neşe doluyken, zampano dünyayı soğuk ve kalpsiz bir yer olarak görür. belki de bu filmin en yürek burkan tarafı, gelsomina'nın zampano'ya neşe getirme arayışıdır. gelsomina o kadar iyi niyetlidir ki zampano'nun değişebileceğine olan inancı hiçbir zaman tükenmez fakat zampano kendisine gösterilen sevgiyi görmezden gelmeye devam eder. içer sarhoş olur, istediği gibi davranmayınca onu döver, yeri gelir sokağa bırakır.
  
  zampano'nun gelsomina'ya davranış şekli korkunçtur fakat gelsomina her seferinde zampano'ya geri döner. işte tüm trajedi ve gerçeklik de burada yatıyor zaten. fellini bizlere dünyayı olduğu gibi gösteriyor ve her defasında seyirciyi gelsomina hakkında daha iyi bir şey için umut etmeye zorlamaktan korkmuyor.
• bu filmdeki gelsomina karakteri sinema tarihinde görülebilecek en enteresan karakterlerden biridir. fellini'nin eşi giulietta masina, le notti di cabiria'da olduğu gibi yine enfes oynar, sadece mimikleri ile bile filmi sırtlar götürür.
• insanı fena vurur.
  
  --- spoiler ---
  
  sizi asla terk edemeyen bir insanı terk etmekle ne denli bir hayatla başbaşa kalınabileciğini sonlara doğru başarıyla aktaran film.
  başındaysa sizi asla terk etmeyecek olanı izleriz. o zaten en başarılısıdır.
  
  --- spoiler ---
• denizle başlayıp denizde sonlanmasının bir mesaj niteliği taşıdığını sezdiğim film.
  
  maskülenlik, kaba kuvvet, zorbalık ve kadına şiddet bir tarafta, saflık, merhamet, hafif bir bönlük ve kadın naifliği diğer tarafta. bir de tam bu iki ucun ortasında gerili bir ipte yürüyen cambaz. iki uca da ait değil.
• bitmemiş bir şiir diye tariflemiş bir italyan gazetesi fellini'nin bu filmini.
  
  sokaklar bir sirk gibi; demir yürekli acımasız adamlar, gülen yüzlerinin ardında hüzünlerini gizleyen palyaçolar, zor hayatlarını incecik bir ip üstünde yürüyerek devam ettiren cambazlar, çemberlerin içinden hayatın içinden geçercesine tekrar tekrar geçip giden akrobatlar, durmadan şarkı söyleyerek etrafındaki sesleri bastırmaya çalışan sokak şarkıcıları...evet, sokaklar birer sirk ve bu sirkte hayat hiç biter mi? güneş batsa da susar mı sokakların sesleri? yorulur mu hayat, aynı sokaklardan defalarca geçip giderken?
  
  hayat, filmde gelsomina'nın da zampano'ya sorduğu gibi, sokaklara soruyor;
  
  "ben kalmazsam seninle kim kalacak?"
  
  ve tüm renkleriyle, sesleriyle, acımasızlığıyla, aşkıyla, sabrıyla, hüznüyle, inancıyla, mutsuzluğuyla hayat sokaklarda akıyor. hayat ancak sonsuz sokaklarda son buluyor.
• giuiletta masina'nin hem mimiklerine hem de naifligine hayran oldugunuz ve ne kadar tas kalpli olursa olsun herkesin perdesinin dustugu bir an oldugunu gordugunuz film.
• (bkz: dondurmayi yeme şeklinden karakter analizi yapmak/@solitaire)
• filmin bende kalan anafikri su: "kimseyi 'ben olmazsam kim olur ki onun yaninda' diye sevme, isine yaramadigi anda bi koseye birakir gider seni, kalakalirsin kendini adadigin her seyden uzakta, adini bile bilmedigin sarkilarin yaninda"