keşkül

• 3 çorba kaşığı badem haşlanıp kabukları soyulur, incecik kıyılır, kıyılmış badem ve 3 çorba kaşığı pirinç unu 1 litre süt ile ezilerek iyice karıştırılır, orta hararette koyulaşmaya başlayıncaya kadar pişirin, 1,5 su bardağı şeker ilave edin. 2 taşım daha kaynatıp vanilya ilave edip ateşten indirin. isteğe göre badem, fıstık, hindistan cevizi ile süsleyin. işte bu yaptığınıza keşkül denir.
• taşımak manasındaki "keş", "keşiden"^* ve omuz anlamına gelen "kul" kelimelerinden oluşmuş, seyahat eden dervişlerin yiyecek ve içeceklerini saklamak için kullandıkları, ham maddesi bir nevi hindistan cevizi olan avadanlık. büyüklüklerine göre ayrılan keşküllere üç farlı isim verilmiş: bahr, genc, guldan
  
  dervişlerinin nefslerini kırmak gayesi ile, zahirde kamuya ters gelen bazı hal ve harekatta bulunduğu malumdur. işte bu keşkülü de, dervişler kimi zaman, dilenmek üzere kullanmışlardır. rıfailiğin son dönemdeki en önemli isimlerinden biri olan kenan rıfai'nin bile, medine sokaklarında sadaka dilendiğini şefik can dede anlatmıştır. tabii buradaki espri, en kamil ifadesini şu beyitte bulmuştur:
  
  kendisi muhtâc-ı himmet gedâ
  nerde kaldı gayrıya himmet ede
  
  ancak, bayramîlik^* veya melâmilik gibi tarikatların, böylesine bir uygulamayı tasvib edebileceklerini de sanmıyorum.
  
  üzerlerinde ayetler, hakimâne ve mutasavvıfâne sözlerin de işlenmiş olabileceği, tezyin edilmiş keşküller kimi zaman çok kıymetlenmiştir. bu konuda bir başk abeyit ise:
  
  "fukara keşkülüne can veririm
  bakarım zengine allah derim." dir .
  
  ancak keşküllerin tarikat erbabı için esas faydası çok daha pratik gerekçelere dayanmaktadır.
  seyyah dervişler, onu çölde su kabı, kuyuda kova, bardak, maşrapa, ibrik niyetine kullanmışlardır. naksi tekkelerinde içinde şeker, hurma, üzüm, incir gibi tatlı yiyecekler bulunan keşkül zikir sonrası "alâ bereketillah" diyerek şekerlik vazifesi görmüştür.
  
  keşküle ait bir çok keramet de, tasavvuf literatüründe yer almaktadır.
• mevlevi dervişin boynuna takarak dilendiği, yiyecek topladığı ekseri hindistan cevizi kabuğundan yapılan kap.
  boynunda keşkül ile halkın arasında gezinen dervişin bir şey söylemesine gerek yoktu. keşkülün manası bir nevi dervişe yardım dergaha yardım demekti. keşkülün içine kimileri para kimileri ise gıda maddeleri koyardı. keşkülünü dolduran deviş oyalanmaz dergaha dönerdi.
  birde aşure gibi toplama malzemelerden yapılan tatlıya keşkül i fukara denirmiş, yanlış olmasın.
• uzerine konan dondurmayla ve fistik kirintilariyla insani kendinden geciren tatli.
• türk tatlı tarihinin en önemli buluşudur. mahlebi tam ayarında olmalıdır. mahlepsiz keşkül muhallebiye benzer.
  bir zamanlar bursa'da setbaşı'ndaki sirkeci'nin sahibi şaban sirkeci memleketin en güzel keşkülünü yapardı. hey gidi hey.
• cocukken annemla babamın kendileri dondurma yerken ben hasta olmayayım diye dondurma diye yutturup yedirdikleri şeydir. belki çok guzeldir bilemem cunku aklım ermeye basladıktan sonra hic yemedim bunu ben, yemeyi de düşünmem. düşman gibi birşey benim için. ^*
• elleri öpülesi tukaş firmasının toz olarak da imal ettiği, eve alıp 750 cl süt ile karıştırarak elde edebileceğiniz, pek bir keyifle tüketebileceğiniz tatlı...yalnız pişirirken lütfen çelik tencere kullanın, dibinin tutmaması için sürekli olarak tahta kaşıkla karıştırın (bkz: peygamber sabrı)...hatta eve gelirken kuruyemişçi amcaya uğrayıp bir miktar antep fıstığı ve hindistan cevizi tedarik edebilir, sevgili tatlınızı rengarenk yapabilirsiniz...
  
  bu arada gururla veriyorum bakınızımı;
  (bkz: dün gece yaptığım şey)^*
• içinde hem toz badem hem de file badem olmalı.
  
  toz badem bu ayrıcalıklı süt tatlısının kıvamını, file badem de ağıza çıtır çıtır gelmesiyle keyfini verir.
• tanrıların tatlısı. yahu böyle bişey yok, hani geçtim evde özenle yapılan anne keşkülünü, bunun her türlüsü insanı mutluluktan mutluluğa koşturuyor efendim. seni seviyorum eker. gecenin şu saçma saatinde bana bunları yaşattığın için. öptüm canım. kralsın.
• insanı kendinden geçiren ve mutlu eden mükemmel tatlı. sebepsiz kahkaların suçlusudur.