• yıllar boyunca imparatorlugun bir dogusunda, bir batısında, bir guneyinde savaşmadığı savaş, tepelemediği ordu kalmamıştır. emekli oldugunda bile istanbul'a kadar gelen kutrigurları tepeler. o kadar büyük bir generaldir.

    theodora hep buna takıktır. yok para vermez, yok servetine el koydurur, zaferlerini kutlatmaz falan. theodora ölünce jüstinyen'de rahatlar ve belisarius'a yine aynı sıcaklıkta davranmaya başlar.

    jüstinyen' o kadar sadıktırki ostrogotlar italya'yı önüne sererler kral olması için. oda kabul ediyormuş gibi yapıp italya'da ki son ostrogot şehri olan ravenna'yı teslim alır. ama o theodora hep gölge düşürür bu güzelliklere. ahhh ahhh
  • flavius belisarius kimi askeri tarihçilere göre yeryüzünde yaşamış olan en yetenekli on generalden biridir.

    belisarius'un askeri zaferlerinin tamamına yakınını sayıca az olduğu hâlde kazanmıştır. ilginçtir, bu general girdiği savaşların çoğunda saldırı değil savunma pozisyonunda yer alır. bu aslında disiplinli olan romalılar kullandığı bir taktikti ve inanılmaz disiplinli olan piyadelere aynı ölçüde disiplinli olan cataphractları ekleyin. savaş alanında rakipleri belisarius'un ordusunu yaramazken zamanla piyadelerin elektrik süpürgesi olan cataphractlar olaya müdahil olurlar ve bu da düşman safında kargaşaya neden olur. böylece rakip safları kırılır ve sonuç bizans galibiyeti olur.

    vandalları afrika'dan sildiği gibi ostrogotları da italya'dan silmiştir. nika isyanı'nda ise isyancıları istanbul'dan silmiştir. hem nika isyanı hem de italya seferi esnasında kendisi kadar yetenekli olan ve bir bakıma ekürisi olan bir başka general vardır ki onun için:

    (bkz: narses)

    bu yetenekli general daha önce yazılmış entrylerde de belirtildiği gibi sirk cambazı imparatoriçe theodora yüzünden parasız pulsuz ve itibarsız bir şekilde hayata veda etmiştir.
  • askerî zekası, lojistiğe adadığı önem ve rakibi aldatma taktiklerindeki ustalığı ile kariyeri boyunca kendisinden sayıca üstün sayısız düşmanı alt etmeyi başarmış, zannımca bir müdafî savaşta ya da savunulması gereken bir kale ya da tahkimat söz konusuysa antik ve orta çağlardan çağrılacak ilk isim olan, doğu roma imparatorluğu'nun tarihi boyunca görmüş olduğu tartışmasız en büyük komutan; nam-ı diğer "flavius belisarius vandalicus gothicus maximus".

    kendisinin dara'da, ad decimum savaşı'nda, neapolis kuşatmasında ve roma'nın gotlara karşı savunulmasındaki akıllara ziyân başarıları biraz tarih okuyan ve bilen herkeslerin malumu, ancak ben daha az bilinen iki zaferinden söz ederek kendisinin askerî dehasına odaklanmak isterim.

    söz konusu iki zaferden ilki sicilya adası'nın günümüzde de en önemli merkezlerinden birisi olan palermo kentinin, daha doğrusu m.s. 6'ncı asırdaki adıyla panormos kentinin doğu roma ordusu tarafından ele geçirilmesi hakkındadır. biraz bilgisel alt yapı oluşturmak gerekirse; ostrogot krallığı'nda yaşanan taht oyunlarının nihayetinde krallık tacını theodahad'ın takması ve doğu roma imparatoru i. justinianus'un meşru ostrogot hükümdarı olarak tanımış olduğu önceki kraliçe amalasunta'nın öldürülmesiyle italya'yı işgal ve ilhak etme hususunda aradığı savaş nedeni adeta kucağına düşen imparator, m.s. 533 ve 534 senelerinde kuzey afrika'yı vandallar'ın elinden tereyağından kıl çekercesine almayı başaran belisarius'u sicilya'nın tamamıyla ilk etapta italya'nın güneyini fethetmesi için yedi bin kişilik bir orduyla bölgeye irsal etmiştir.

    bilge ve kabiliyetli kral theoderic'in hayatını kaybetmesinin ardından ostrogotlar'ın iç çatışmalarından, kifayetsiz yönetiminden ve kendilerini sadece italya'nın tahıl ambarı olarak görmelerinden bıkmış olan ve isyan noktasında olan sicilyalılar ise belisarius'u adeta bir kahraman gibi karşılamış ve agrigentum, messana ve siraküza gibi metropoller kendisine ve doğu roma ordusuna şehirlerinin kapılarını ardına kadar açmıştır. içerisinde yunan ve latin'den ziyade vandal ve got kökenli bir nüfus barındıran panormos ise bilakis teslim olmayı reddetmiş ve belisarius ile savaşma yoluna gitmiştir.

    önce catania'yı ve hemen ardından da bölgenin en mühim ve kadim metropolü siraküza'yı kendisine ana üs olarak belirleyen belisarius, kısa süre içerisinde adanın doğusundaki lokasyonundan gemilerle adanın etrafından dolaşıp adanın kuzey batısında kalan panormos'a çıkarma yapmak için yola çıkmıştır.

    yüksek surlarıyla bilinen panormos'a deniz yoluyla yaklaşmaktayken, kentin deniz tarafındaki surlarının diğerlerine nazaran çok daha alçak olduğunu fark eden belisarius, surlar okçularının menziline girdiğinde ise inanılmaz bir şey yapıp amiral gemisinin bayrağını indirip göndere bir tahta platform içerisinde okçularını çekmiştir. gönderin yüksekliği, surlarınkinden fazla olduğu için alevli okları hakim konumdan surlara yağdırmaya başlayan doğu roma askerleri, kısa süre içerisinde deniz tarafındaki sur savunmasını kırmayı başarmış ve şehir birkaç saat içerisinde düşmüştür. haftalar ve belki de aylar sürmesi beklenebilecek bir kuşatma hiç gerçekleşmemiş ve kartaca ile kuzey afrika'dan bir sene sonra sicilya adası'nın tamamı belisarius'un dahiyane stratejisi sonucunda doğu roma toprağı haline gelmiştir.

    takvim yapraklarını biraz çevirip m.s. 538 senesinde geldiğimizdeyse bu kez flavius belisarius'u kadim roma şehrini gotlar'ın o dönemdeki kralı vitiges'e karşı kenti savunurken bulmaktayız. sicilya'nın fethedildiği m.s. 535 senesini takip eden 536 senesinde neapolis'i* ve roma'yı kolaylıkla ele geçiren belisarius yönetimindeki doğu roma ordusu, 537 senesinin mart ayından 538 senesinin mart ayına dek sürecek olan uzun bir kuşatma boyunca da roma'yı başarıyla müdafaa etmeyi başarmıştır. bu kuşatmanın sonlarına doğru, komutası altındaki generallerden ioannes'e picenum olarak da bilinen italya'nın doğu kıyısındaki şehirleri ele geçirmek ve böylece yarımadanın güneyini tamamen güvence altına almak maksadıyla bir görev tevdi eden belisarius, birkaç hafta sonra ioannes'in kendi emirlerinin aksine bölgedeki neredeyse tüm şehirleri pas geçerek gotlar'ın italya'daki kalbi olan ravenna'ya doğru yolda olduğu haberini almıştır. bu esnada, ioannes'in kendi başkentlerine yürüdüğünü öğrenen vitiges ise roma kuşatmasını kaldırıp derhal bu toy generalin peşine koyulmuştur.

    ravenna yakınlarındaki ariminum* kentini kuşatmak için hazırlıklara başlayan ioannes ise kentin içindeki romalı eski senatörlerin torunlarının da desteğiyle kenti kısa sürede ele geçirmiştir. ne var ki kısa bir süre sonra ariminum kapılarına bu kez vitiges ve komutasındaki got ordusu dayanmıştır. ioannes, vitiges'i bir kez surların önünde mağlup edip gotlar'a uzun bir kuşatma olmadan bu kadim kenti bırakmayacağı mesajını verince, vitiges de kenti kuşatma altına almıştır. bu esnada, belisarius da roma'dan yola çıkıp ioannes'i ve ariminum'u kurtarma seferine başlamıştır. bu esnada da italya'nın güney doğusundaki barium'da* konuşlu donanmasına da ariminum'a doğru yola çıkma emri vermiştir. prokopios başta olmak kaydıyla bazı kaynaklar ise bunun doğru olmadığını ve narses idaresinde konstantinopolis'ten yola revan olan donanmanın çoktan adriyatik denizi'nde olduğunu iddia etmektedirler.

    yolda da yaklaşık bin kişilik bir got ordusunu mağlup edip italya'nın doğusuna doğru yürüyüşünü sürdürünce, gotlar peşlerinde büyük bir ordu olabileceği inancına kapılıp kuşatmanın şiddetini yükseltmişlerdir. ioannes bu sırada belisarius ile yazışmış mıdır, bilinmez, lâkin kuşatmanın ve saldırıların şiddetinin zirve yaptığı 538 senesinin haziran ayında da kenti tutmayı başarmıştır.

    hızır gibi yetişen ama elindeki 3 ilâ 4 bin kişilik güç ile takriben 20 bin kişilik got ordusunu alt etmesinin mucizelere bağlı olduğunu bilen belisarius ise ariminum önlerine akşam saatlerinde varıp ordusunu dört kola ayırmıştır. bir kol karanlıkta kentin limanının birkaç kilometre güneyinde beklemekte olan ve bölgeye henüz teşrif etmiş gemilere doğru giderken, diğer üç kol ise kente eşit uzaklıkta üç ayrı noktada kamp kurmuştur. en fazla biner kişi olduğu tahmin edilen bu birliklerin her biri belisarius'un emirleri doğrultusunda geniş mesafeli kamp ateşleri yakmıştır. doğu roma donanmasının da içinde askerlerle ariminum limanı açıklarında belirmesini
    takiben bilhassa belisarius'un afrika seferinde de rol oynayan martinus'un başında bulunduğu güney kampındaki birlik öyle geniş bir arazide ateşler yakmıştır ki vitiges, kendisinden sayıca çok daha üstün bir roma ordusunun civarda olduğuna kanaat getirerek kuşatmayı kaldırmış ve daha kuzeyde yer alan ravenna'ya çekilmiştir. taktik dehasını konuşturan flavius belisarius, tek bir kılıç dahi sallamadan italya'nın adriyatik kıyısındaki en önemli iki kentinden birisini ele geçirmeyi başarmıştır.

    muhteşem fetihleri, efsanevî savunmaları, strateji ve lojistik alanlarındaki eşsiz zekası ve doğu romalı generallerde tarih boyunca pek az görülecek türden bir bağlılık ile imparatoru i. justinianus'a bağlı olmasıyla gerçekten çok özel ve bambaşka bir karakterdir flavius belisarius! hikayesi, burada anlatılandan çok daha uzun, çok daha ayrıntılı ve çok daha çetrefillidir. yine de görece az bilinen bu iki askerî başarısı bile kendisinin ne ölçüde bir askerî deha olduğunun karşı konulamayacak kadar net bir ispatıdır.
  • son zamanlarda fark ettim ki, youtube üzerinden yayın yapan belgesel kanallarının kalitesi inanılmaz yükselmiş. epic history tv diye bir kanalda ünlü doğu roma generali belisarius'un hayatını anlatan bir belgesele denk geldim ve çok keyif aldım.

    adamlar her biri yaklaşık 25 dk süren 6 parçalık bir belgesel hazırlamışlar ve ortaya adeta bir şaheser çıkmış. eskiden bu kalitede belgeselleri ancak bbc'de veya history channel'da görebilirdik. şimdi önümüzde sonsuz seçenek var.

    belisarius, 500'lü yıllarda istanbul'da (o zamanki adıyla konstantinopolis) yaşamış bir bizans subayıydı. 532 yılında yaşanan büyük nika isyanı'nın bastırılmasında kilit rol oynamıştı.

    daha önce belisarius'un afrika ve italya seferlerini john julius norwich'in byzantium adlı kitabından detaylıca okumuş ve çok keyif almıştım. şimdi bu belgesel sayesinde bir animasyon tadında bir kez daha izledim.

    bazen düşünüyorum da bazı insanlar ünlü olmak için doğmuş. sen bizans'ın gücünün zirvesinde olduğu 6. yüzyılda dünyaya gel ve justinianus gibi bir imparator ile aynı dönemde tarihe adını yazdır.

    isme bak flavius belisarius! adamın ismi bile söylerken insanın ağzını dolduruyor. gerçi justinianus da öyle! ayasofya daha inşa edilir edilmez ilk bu adamlar gezdi. vallahi insan kıskanıyor!
  • nika isyanını binlerce kişiyi kılıçtan geçirerek bastıran generalidir. italya ve afrikada da savaşmıştır
  • hakkında bir çok efsane ve bir de opera vardır. perslerle savaşmış, kuzey afrika'yı ve italya'yı yeniden roma toprağı yapmıştır. buna karşın eşi antonina'ya karşı olan zaafıyla da ünlüdür. eşinin sevgilisi kaçıp kendini manastıra kapayınca belisarius imparatora gidip yalvarmış, oğlanı manastırdan çıkartıp tekrar eşiyle buluşmasını sağlamıştır. bu noktayı tekrar gözden geçirince bu adamın adını niye nick olarak kendime seçtiğimi bilmediğimi farkettim. generalin ilerleyen zamanla birlikte (ii. italya seferinde kara bile çıkamamıştır) gözden düşmesinden sonra sokaklarda kör bir şekilde dilendiğine dair bir söylence vardır ama doğru değildir.
  • doğu roma'daki en büyük, tarihte de en büyük komutanlardan biri olmakla birlikte, insanlara asıl aktardığı şey bin küsür yıllık devletlerin savaş ve kanla değil hile ve siyasetle yönetildiğidir. zekanın işe yaradığı alanın kişisel çıkar ve tehdidin bertaraf edilmesi olduğunu gösteren eski bir canlı kanıttır.

    flavius belisarius, roma asilzadelerinden olmayıp i. justin zamanında bizans ordusuna girmiş, i. justinianus zamanında ise ordu komutanlığına yükselmiştir. istanbul'un gördüğü ve yaklaşık otuz bin kişinin öldürüldüğü ayaklanma olan nika ayaklanması'nda önemli bir rol oynadıktan sonra iran üzerine yollanan belisarius, iran ordusunu bozguna uğratmıştır. bu seferin de yılı olan ms. 533'te afrika'ya giden bu romalı komutan, burada da başarı kazanmış ve islami cihada kadar afrika topraklarının tekrar roma toprağı olmasını temin etmiştir.

    afrika'daki başarılarının akabinde italya'ya geçmiş, kendisinin sonunu getirecek olan ostrogotlara karşı alınan bir zafere sahiptir. bu seferde kral vitiges ele geçirilmiş, got hazinesinin de yarısı imparator'a bağlanmıştır. buna karşılık bu durumdan hoşnut olmayan got halkı, belisarius'un got kralı olmasını talep ederek bizans'a karşı bağımsızlıklarını tekrar kazanmak istemişlerdir. imparator'a karşı içten bir bağlılık hisseden belisarius, olan biten her şeyi imparator'a bildirmek suretiyle teklifi kabul eder gibi yapmış, sonunda da taç giyme töreni hazırlıkları döneminde, ravenna'da, gotların ne kadar önemli liderlerinin hepsini tutsak ederek hazinenin tamamına da roma imparatorluğu adına el koymuştur.

    günden güne güçlenen bu komutan, belli bir dönem sonra imparator tarafından tehdit olarak görülmeye başlanmıştır. roma tarihçisi prokopius'a göre kıyafetleri bir sokak halkından ayırt edilemeyen bu askeri deha, halk nezdinde son derece popüler ve saygın bir yere sahiptir. bu nedenden ötürü, tabiri caizse merkeze çekilmiştir.

    bu dönemde tekrar iran üzerine seferler düzenlese de asıl meselesi, italya'da yerine atanan komutanların halka karşı despotik ve haramzade davranışları isyanı tetiklemiş, belisarius da son derece gizlilikle tekrar italya'ya girmiş ve isyanı bastırmıştır. bu son olayla ünü tavana vuran belisarius, bulgar'a karşı da zaferler aldıktan sonra rüşvetle suçlanmış ve hapse atılmıştır.

    imparator tarafından affedilip tekrar yargılanan belisarius'un onuru, yargılamalar döneminde iyice iki paralık edilmiştir. kesin bir kanıt olmamakla birlikte aktarılan rivayet şudur ki; belisarius ölümünden önce istanbul sokaklarında dilenmek zorunda kalmıştır. ms. 565 yılında ölmüştür.
  • avrupa feodalitenin arifesindeyken, doğu roma imparatoru justinianus'un "son bir şarkı istiyorum senden" çağrısına kulak verip italya'da fırtına gibi esen son gerçek romalı fatih.
  • san vitale kilisesi'nin duvarındaki mozaikte imparator i. justinianus'un solunda duran kişi. justinianus'un sağında duran kişide general narses.
  • belisarius ozellikle balkanlar ve italyayi fethetmistir.

    bilinen ilk komutanlık başarısı i.s. 530 yılında sasani ordusuna karşı dara'da (bugünkü nusaybin yakınları) kazandığı zaferdir. ertesi yıl yenilgiye uğramasına karşın parlak bir askeri kariyer elde etmişti.

    imparatoriçe thedora'nın çocukluk arkadaşıyla yaptığı evlilik, doğu roma imparatorluk sarayında etkin olmasını sağlamıştır.

    i.s. 533 yılında küçük bir birliğin komutanı olarak kuzey afrika'da düzenlediği saldırılarla vandal krallığı'na ağır bir darbe indirmeyi başarmıştır.

    i.s. 535 yılında italya seferine çıkan belisarius, sicilya'yı ele geçirdikten sonra italya topraklarında ilerleyerek roma'yı ele geçirmiştir. 537-538 yıllarında kenti kuşatan gotlar karşısında kenti başarıyla savunmuştur. italya'daki durumları iyiden iyiye zora giren gotlar, imparatorları olması koşuluyla silah bırakmayı kabul etmişlerdir. belisarius, teslimi kabul etmekle birlikte gotlar'ın imparatoru olmayı reddetmiştir. ancak bu tavrı, hem gotlar'ın husumetine yol açtı hem de imparator i. justiniaus'un, ileride tahtına gözdikeceği endişesiyle ona cephe almasına neden olmuştur.

    italya'dan geri çağırılan belisarius, 549 yılında yine italya'da görevlendirildi. imparator i. justiniaus, yeterli malzeme ve desteği sağlamadığından belirgin bir başarı göstemememiştir. geri çağırılan beliarios'un askeri kariyeri bu dönemde kesintiye uğramıştır. ancak 599 yılında hun akınları dolayısıyla yeniden göreve getirilmiştir. küçük birlikleriyle ustaca manevralar ve savaş hileleriyle hun akınlarını püskürtmüş, bu tehdit geçtikten sonra yeniden ordudan ayrılmıştır.

    ölümüne kadar sakin bir yaşam süren belisarius hakkında çeşitli söylentiler, öyküler yayılmıştır.

    belisarius'un savaşlarıdaki belirli bir özellik, düşmanına göre daha küçük bir kuvvetle bu savaşlara katılmış olmasıdır. belisarius'un komutanlık tarzında en belirgin özellik ise, çoğunlukla taktik savunmayı seçmesidir.

    kaynak : wikipedia
hesabın var mı? giriş yap