pietas

• kanımca eski romalı' nın zihnin tam ortasındaki top dağıtıcıdır,on numaradır pietas.
  
  wikipedia 'da da "pietas was also one of the roman virtues, along with gravitas and dignitas. pietas is usually translated as 'duty' or 'devotion'.." ifadesi kullanılmıştır ve doğrudur ( http://en.wikipedia.org/wiki/pietas )
  
  augustus, roma 'nın göğünde tek başına kaldığında, bir bacağı batıda bir bacağı doğuda, haşmetli antonius'u orospu kleopatra 'nın kollarında ölüme terk etmenin de verdiği kahramanlıkla (bkz: marcus antonius/@jimi the kewl) reformlara girişti. (bkz: augustus/@jimi the kewl)
  
  ve biliyordu ki; kültür, düşünce yaşamı maddi yaşam kadar mühimdi. yalnızca, siyasal ve ekonomik gelişmenin yeterli olmadığını biliyordu. roma'ya eski büyüklüğünü manevi yoldan, düşünce ve kültür alanında yeniden vermek istiyordu. manevi yani düşünsel yönde istediği ilerlemeyi gerçekleştirmek için yaptığı devrimler üçe ayrılır diyebilirim;
  
  1- dinsel
  2- edebi
  3- güzel sanatlar
  
  işte pietas, bu inkılaplar içinde hem dinsel hem edebi özellikteki bir karakterdir, roma'nın üstünde yeniden egemenliği oluşmasını arzuladığıdır.
  
  şimdi eylemlere bakalım;
  
  - palatinum tepesi'ne bir apollon tapınağı yaptırdı.(kendi imparatorluğunun apollon sayesinde olduğunu düşünüyordu.)
  - i.ö. 17 'de ludi saeculares / yüzyıl oyunları'nı düzenledi.
  - romalıları rahatsız eden yabancı kültürlerden geçmiş ayinleri, oturmuş ritüelleri yasakladı. bu mühim bir hadise, zira eski roma'ya yani eski roma 'nın adetlerine, atalarına, toprağına sadakati yani pietas'ı doğrudan ilgilendiren bir hamle olarak değerlendirebiliriz bunu.
  - doğudan batıya geçmiş tanrı/kral kültünün augustus 'un kendisi üzerinde vücutlaşması, liderin tanrılaşması. bu işte yeniliktir, pietas'ın dışında veya sınırları dahilinde olduğu tartışılır. zira ata romulus da tanrılaşmıştır. j. caesar da öldükten sonra tanrılaştırılmıştır. ama yaşarken, augustus'un tanrılaştırılması tamamiyle doğu kaynaklı olup, pietas'taki sadakat anlayışına, tanrı imparator 'a sadakat kavramını da eklemiştir.
  
  şimdi buraya kadar ki kısım işin dini reform kısmı. peki ya edebi kısmı nedir? ona bakalım;
  
  bir kere bu dönem inanılmaz derecede edebi açıdan altın bir dönemdir. bunun da iki çok açık sebebi söz konusu; 1) sadece edebi yeteneği olanların edebiyata atılması 2) augustus ve çevresinin, başta da dediğim gibi edeibyata hem kendi egemenlikleri hem de kültürel reformları açısından önem vermeleri. bu dönemde roma edebiyatına çeşitli kavramlar daha baskın şekilde girmekte; 'milli ülküler'
  
  pietas işte bu milli ülkülerin başında gelir. augustus bu ülküleri daha da tetiklemek için; latinlerin sanat güneşi vergilius 'a aeneis destanını yazdırmıştır, onu yönlendirmiştir. (bkz: aeneis/@jimi the kewl) bu destanda troya savaşı 'ndan sonra kentten kaçan aeneas ata'nın roma'yı kurmak için tanrılardan emir alması ve geçirdiği yolculuklar anlatılmaktadır. edebi deha vergilius efendi; augustus'un şahsını geçmişteki bir efsaneye doğrudan koyamayacağından, dolaylı yoldan onun soyunu aeneas 'a bağlayarak ve antonius 'la olan çekişmesini aeneas'ın roma'yı kurarken ki çekişmeleri babında anlatarak, hatta destanın bir yerinde baba anchises 'in agzından gelecek roma soylarının başarılarını, dünyaya egemenliğini anlattırarak muhteşem bir eser ortaya koymuştur. tarihte bu denli suniliği ve tarihsel gerçekliği bir potada eritmiş, hem yararcı (augustus'un egemenliği açısından - roma'nın bekaası açısından) hem de edebi yönden kuvvetli başka bir eser yoktur. işte pietas, bu destanda aeneas 'ın sıfatı olan pius yani dindar manasındaki pius'tan türemiş bir kelimedir.
  
  vergilius 'a göre; aeneas ata bir augustus prototipidir. aeneas nasıl yeni roma'yı kurmak için tanrılardan emir almışsa, augustus da kardeş kavgasından yakılıp yıkılmış roma'yı yeniden inşaa edecektir. işte destanın yararcılığı budur. pius aeneas kavramına bu açıdan bakmak lazım. yani pietas'ın romalılar için ehemmiyetini göz ardı etmeden, augustus'un reformlarını da göz önünde tutarak, sadakat manasını incelememiz lazım. daha çok şey söyleyeceğim ama sonraki entirilerde. yeter bu kadar yoruldum.