at binmek

• söylendiğinde bambaşka bir dilden kesilip yapıştırılmış gibi duran, ama neredeyse bütün biniciler tarafından da bu haliyle kullanılan ifade.
  türkçeye aykırı olduğu halde geniş bir destekçi kitlesine sahiptir^*. destekçilerinin bu kadar fazla sayıda olması, "at binenin kılıç kuşananın" atasözünün yanlış yorumlanmasından kaynaklanıyor olabilir. çünkü bu atasözünün "ebesine atlayayım" gibi bir devamı olabileceğini düşünürseniz, "at binmek" size de türkçenin bağrından kopup gelmiş gibi görünebilir.
  bakınız, gazi üniversitesi öğretim üyesi doç. dr. ismet cemiloğlu, milli eğitim dergisi'nde yayınlanan bir makalesinde konuya şöyle değinmiş:
  
  "...nesne öznenin yaptığı işten etkilenen varlık olduğuna göre bugün dilimizde çift şekilleri bulunan “atı binmek veya at binmek” ayrıca “ata binmek” şekillerinden“at-a” kelimesini de nesne olarak kabul etmek gerekir.
  bugünkü türk lehçelerinin bir kısmında “at-nı min-” şeklinde olan bu şeklin türkiye türkçesi yazı dilinde “at-a bin-” şekline gelmesi kanaatimizce bir analoji (andırma, benzeme)dir. zira türkiye türkçesindeki fiiller üzerinde yapı bakımından yeterli çalışmalar bulunduğu hâlde, anlam açısından tatmin edici çalışmalar henüz yapılmış değildir.“bin-” fiilini bu yönden değerlendirdiğimizde “bulunduğumuz seviyeden, yerden yükselmek, yukarı çıkmak” anlamlarına geldiğini söyleyebiliriz . dilimizde aynı anlamı ifade eden “çık-, uç-, zıpla-, yüksel-, tırman-, sıçra-” gibi fiiller yazı dilimizde kullanılırken yönelme hâli eki almış tamlayıcılar istemektedir (dağa çık-, havaya uç-, yukarıya zıpla-, göğe yüksel-, ağaca tırman-, göğe sıçra- gibi).
  bu bakımdan“bin-” fiili de anlamca aynı özelliği gösteren bahsettiğimiz fiillerin kullanılışlarına analojik olarak benzemiş ve “at bin-, atı bin-” şekilleri “ata bin-” şekline gelmiştir kanaatindeyiz."
  makalenin tamamı için:
  http://yayim.meb.gov.tr/dergiler/148/5.htm adresi ziyaret edilebilir.
  
  radikal kitap'ta dil meseleleri isimli bir köşesi bulunan necmiye alpay ise buradaki yazılarından birinde, at binmek ve ata binmek ifadelerinin her ikisinin de doğru olduğunu, at binmenin daha çok süvari birlikleri gibi askeri ortamlarda kullanıldığını, ama bu ayrımın nedenini bilemediğini belirtmiş. bu tür farklılaşmalarda net bir neden saptamanın çoğu kez olanaksız olduğunu belirten alpay, kökenbilim yönünden varsıl olmadığımızı da ifade etmekten geri kalmamış.
  kendisinin bu konudaki görüşleri için:
  http://www.radikal.com.tr/…php?ek=ktp&haberno=4636.