arjantin iç savaşı

• arjantin bağımsızlığını kazanırken paraguay eyaleti hala ispanya krallığına sadık bir tavır içerisindeydi. bağımsızlıktan önceki ispanyol koloni bölgesi oldukça büyük ve yekpareydi. daha önce de bahsettiğim üzere gümüş nehri genel valiliği (virreinato del rio de la plata) tarafından yönetiliyordu ve bugünkü arjantin, kısmen bolivya, paraguay, kısmen peru ve uruguay'ı kapsayan bir alanı kapsıyordu.
  
  paraguay bağımsızlık savaşına katılmayıp kendi başına hareket ederek ikilik çıkarınca, buenos aires merkezli ayrılıkçılar önce bir heyet göndererek paraguaylıları ikna etmeye çalıştılar ancak bir sonuç alınamayınca bu sefer askeri bir harekat düzenlendi. fakat bu askeri hareketlilik sırasında sivil halka karşı gösterilen düşmanca tavır (tecavüzler, katliamlar, işkence gibi) paraguaylıları bağımsızlık hareketinden daha da uzaklaştırdı ve hem ispanya'dan hem de arjantin'den bağımsız bir tavır aldılar. ilk olarak 1811 yılında kendi bağımsızlıklarını ilan etseler de arjantin (o zamanlar gümüş nehri birleşik eyaletleri/provincias unidades del rio de la plata) bunu tanımadı ve arjantin iç savaşının paraguay ayağı başlamış oldu.
  
  burada brezilya'nın tavrı belirleyici oldu diyebiliriz. zira, daha önce de bahsettiğim (bkz: brezilya krallığı/@eachart muller) üzere portekiz kralının napolyon'dan kaçıp geldiği brezilya'da kraliyet bölgedeki bağımsızlık hareketlerinin kendi hakimiyet alanına da sıçramasından endişeliydi. ayrıca, birleşik bir devlet bölgedeki bütün gücü konsolide edebilirdi ve dolayısıyla ayrılıkları körüklediler diyebiliriz.
  
  birlerşik eyalet yapısı yerini arjantin konfederasyonu'na bırakınca (1832'de kuruldu) juan manuel de rosas önderliğindeki arjantin tekrar paraguay ile çatışmalara girdi. ancak yine başarısız oldular ve paraguay arjantin'i tabiri caizse kendi hakimiyet alanından defetti. 1844 yılında paraguay tekrar bağımsızlığını deklare edince ilk tanıyan ülke yine brezilya oldu. arjantin önce hükümet düzeyinde 1852 yılında tanısa da arjantin kongresinin paraguay'ın bağımsızlığını resmen tanıması 1856 yılını buldu.
  
  o zamanlar paraguay şimdiki gibi fakir ve küçük bir ülke değildi. bugünkü bolivya, arjantin ve brezilya topraklarının bir kısmını da içeren oldukça büyük, güçlü ve zengin bir ülkeydi paraguay. ne olduysa 1864-1870 yılları arasında gerçekleşen paraguay savaşı ile oldu. tarihte görülmüş en trajik savaşlardan biri olan bu savaşla birlikte paraguay yıkıma uğradı ve aradan geçen bir buçuk asıra rağmen hala toparlanabilmiş değiller. başka bir zaman onu da anlatırım. şimdilik bu kadarı kafi gelsin.
  
  tema: latin amerika tarihi