hukuk devleti

• bati dusununde ilk defa 17.yy'da john locke tarafindan son derece kapsamli bir sekilde uzerinde durulan konsept. locke; ozgurluk, mulkiyet ve yasama haklarini temel haklar olarak tanimladiktan sonra devletin zor kullanma gucunun bu haklari zedeleyebilecegini vurgular ve devletin erkinin bu sebeple yasalarla sinirlanmasi gerektigini anlatir. bu sinirlama kaynagini halktan alan bir anayasa ile belirlenecektir . dolayisi ile devlet hem halkin iradesi ile hem de bu iradeden dogan yasalar ile bagli olacaktir. amac devletin kendi iradesi ile yaptigi kanunlara uymasi degil, halkin iradesinden temsilciler araciligi ile dogmus kanunlara uymasidir. halkin iradesi ve hukuk devleti ayrilmaz bir ikili olmalidir. dikkat ederseniz, anayasal hak(constitutional right), irade(consent), anayasacilik(constitutionalism) kavramlari da locke ile beraber modern bati dusununde ortaya cikmis ve vurgulanmis oluyor. zaten locke 17.yy'da carolina'nin anayasasini yazarken bu hukuk devleti kavramini da ilk defa dokumantize etmistir. ama tarihte 'hukuk devleti' kavraminin ilk defa gunumuzdeki butunsel sekli ile anlasilacagi dokuman insan haklari evrensel bildirisi ve abd anayasasi'dir ki bunlari olusturan kisiler locke'dan cok etkilenmislerdir. daha sonra 'hukuk devleti' kavrami kita degistirecek ve 18. yy sonunda fransa'da etat de droit, 19. yy'da ise almanya'da rechtstaat isimleri altinda uygulanmaya baslanacaktir.
  
  (bkz: john locke)
  (bkz: rule of law)
  (bkz: two treatises of government)