myanmar

• eski adıyla burma olan bu ülkenin budistlerinin yobazlıklarına ve azınlık olan müslümanlarının durumuna göz atalım.
  
  mandalay'daki bir manastırda çocuk cesetlerinin, kanlı rahiplerin elleri silahlı cihatçılarla bezendiği bir tablo mevcut. budistler müslümanların kendilerini katlettiğini söylüyorlar ancak bunun öncesi nasıldır diye merak etmemek elde değil.
  
  ashin wirathu, masoeyein manastırının en bilinir siması olarak budizmin tehlike altında olduğunu iddia ediyor. bu tezini desteklemek için de "yüzyıllar önce endonezya hindu ve budistti, şimdi ise hepsi islam'ın eline düştü. filipinler de cihatçılarla boğuşuyor. myanmar ise sırada..." diyor. kendisi, "ırkı ve dini koruma derneği" diye geçinen ma ba tha 'nın lideri olarak burmalı budistleri müslümanlara karşı azdıracak aleni girişimlerde bulunuyor.
  
  myanmar nasıl sırada olabilir ki? 54 milyonluk nüfusunun sadece 4%'ü müslüman. budistlerin oranı ise 90%. müslümanların bir kısmı ülkenin ana etnik grubu olan bamarlardan. diğerleri ise ingiliz sömürgesi dönemindeki hindistan'dan (british raj) gelen göçmenler. muhtemelen 1 milyonu rohingyalar, yani bengal kökenli, bangladeş sınırındaki rakhine'de yaşayan müslümanlar. bu göçmenler ülkesiz kabul ediliyor; çünkü myanmar'ın 135 yerli etnik grubunu içeren listede kendileri yok. nesillerdir myanmar'da (burma'da) yaşıyor olmalarına rağmen yetkililer kendilerini illegal göçmenler olarak kabul ediyor.
  
  myanmar'da müslümanların - aslında rohingyaların- tehdit altında olduğunu belirtebiliriz. geçen yıllarda camilere ve müslümanların evleri ile iş yerlerine ciddi saldırılar oldu. 2012'de rakhine'de bu din savaşları resmen soykırıma döndü ve 200 rohingyanın ölümüyle sonuçlandı (çoğu müslüman). geçen sene ise, müslüman saldırganlar rakhine'de bir polis karakoluna saldırıp 9 polisi öldürdüler ve bir sürü silah çaldılar. ardından ordu köpürdü ve birleşmiş milletler ile muhtelif insan hakları gruplarının belirttiğine göre askerler tecavüz, cinayet ve köy yakma (rohingyalıların) gibi eylemlere giriştiler. 75.000 insan bangladeş'e kaçtı. tüm bunlara rağmen yetkililer vahşetin söylendiği kadar yaygın olmadığını ve asla sistematik olmadığını savunmuşlar. ağustos başında da güvenlik güçlerini temize çıkaran bir rapor yayınladılar.
  
  budistlerin nüfusun 90%'ını oluşturduklarını ve "tehdit altında" olduklarını iddia ettiklerini söylemiştik. ancak budizmin ülke içinde düşüşte olduğuna dair hiçbir delil yok. keşişlik, veya sangha, şu an en popüler döneminde. ülke çapında yaklaşık 500.000 üyesi var (neredeyse nüfusun 1%'i). aung san suu kyi, ülkenin lideri bir budist.
  
  ma ba tha 'nın politikası yayıldı ve 2 milyon insan müslüman karşıtı propagandaların altına imza attı. sokaktaki insanlar müslümanların onlardan fazla çoğalacaklarını iddia ediyorlar ve müslümanların aynısını kendilerine yaptıklarını belirterek müslümanlarla alışveriş yapmıyorlar. 2015'te myanmar merkezli kar gözetmeyen kuruluşun yaptığı araştırmaya göre internetteki nefret içerikli gönderilerin 90%'ı müslümanlarla alakalıymış.
  
  ashin wirathu'nun görüşleri hükümeti de oldukça etkiliyor gibi gözüküyor. mevcut sivil hükümetten önceki askeri yönetim ma ba tha'nın politikalarını destekleyen 4 yasa geçirmişti.
  **yerel yetkililere müslüman ailelerin yeni bir çocuk yapana kadar en az 3 yıl beklemesini zorlayacak yetkiler verildi. (müslümanların üremesini azaltmak için)
  **çok eşliliğin yasaklanması (müslümanların üremesini azaltmak için)
  **oldukça ender görülen bir durum olmasına rağmen, din değiştirmek isteyenlerin yerel yetkililere başvurması ve mülakata alınmaları
  **üçüncü partilere (yani herkese) budist kadınların başka dinlerden birileriyle evlenmesini engelleme yetkisi
  
  mevcut sivil yönetim ise çok farklı bir politika izlemiyor gibi gözüküyor. öfkeli toplulukların eylemlerine karşı koyamadılar ve yangon'da bürokratların camileri ve islami okulları kapatmasına izin verdiler. karşı eylem olarak sokakta islami ritüeller sergileyenler ise "toplum düzenini ve kanunları tehdit etmek" suçuyla içeri atıldılar.
  
  yetkililer geçen aylarda radikalleri engelleyecek girişimlerde bulundular. the state sangha ise "ma ba tha" kısaltmasının kullanılmasını yasakladı. neden olarak da grubun bazı gereklilikleri yerine getirmediğini belirttiler. wirathu ise "ma ba tha"nın değil hükümetin gitmesi gerektiğini söyledi, açıkça. ardından tabii ki yeni bir dernek ve farklı bir politik parti kuruldu.
  
  ülkenin lideri aang san suu kyi ise açıklama yapmaktan kaçınıyor. bazı rahipler ağustos başında myanmar'ın en ünlü tapınağının önünde hükümet karşıtı protesto yapmışlardı. nedenleri ise "hükümet budist haklarını korumuyor" idi. (halbuki hükümet 2015 seçimlerinde bir tane dahi müslümanı aday göstermemişti.)
  
  en son olarak da, 12 polisin rohingyalılar tarafından öldürülmesinin ardından, güvenlik güçleri 110 kişiyi öldürdü ve 18.000 müslüman bangladeş'e sığınmak durumunda kaldı.
  
  `:kaynak: the economist`