baltalimanı antlaşması

• cahillerin gümrük birliği'ne benzettikleri anlaşma.
  
  balta limanı anlaşması 1838'de osmanlı imparatorluğu ile ingiltere arasında imzalanmıştır. 19. yüzyıl, ingiltere'nin hegemonyasında serbest ticarete dayalı bir sermaye birikim tarzının egemen olduğu bir dönemdir.^* ingiltere, bu dönemde, bütün dünyadan hammadde ithal etmekte ve bunları işleyerek bütün dünyaya satmaktadır. bu sermaye birikim tarzının yürüyebilmesi için, ithalat ve ihracat üzerindeki kısıtlamaların kalkması gerekmektedir. ingiltere, bunu sağlayabilmek için, çevre ülkeleri sömürgeleştirmiş, çin^*, osmanlı imparatorluğu gibi geleneksel dünya-imparatorluklara da serbest ticaret anlaşmaları dayatmıştır. bu anlaşmalar ile, ingiliz tüccarları için bu ülkelerdeki iç gümrükler ve ticaret tekelleri kaldırılmıştır. dolayısıyla, bu ülke pazarları ingiliz tüccarlar karşısında tek pazara dönüştürülmüştür.
  
  gümrük birliği ise, bünyesindeki ulus-devletlerin birbirleriyle ticaretlerinde ulusal gümrüklerini kaldırarak tek bir pazar halinde birleşmeleridir ve bu anlamıyla yeni bir sermaye birikim tarzından ziyade kapitalizmin doğasına aykırı bir uygulamadır. çünkü, ulusal pazarlar tek bir pazar halinde bütünleşirken, dışarıya karşı korumacı önlemler aynen sürdürülmektedir.
  ayrıca, (bkz: #6143290)