washoe

• gece gece içimi dağlamış şempanzedir.
  
  kendisi 2 tane bebeğini kaybetmiş bir anne imiş de aynı zamanda. onunla ilgilenenlerden birisi düşük yaptığı için birkaç gün işe gelememiş, daha sonrasında işe geldiğinde ise washoe ona soğuk davranmış. düşük yapan kadın işaret diliyle ona bebeğinin öldüğünü söylemiş ve daha sonrasında washoe ne yapıyor dersiniz? uzun uzun kadına bakıyor, uzaklara bakıyor ve tekrar kadına dönüp ağlama işareti (parmağını gözünden yanağına doğru indirerek) yapıyor... iç burkan nokta, şempanzeler birçok duyguyu yaşıyor tabii ki ama gözyaşı dökerek ağlama gibi bir davranışları yok, bildiğin öğrendiği kelimelerle empati kurmuş ya lâ fındık kurdu.
  
  sonradan washoe'ye evlat edindiriyorlar ve bebeğine 8 gün içinde ilk işaretini ve bunu anlamlı bir bütün içinde kullanmasını öğretiyor.
  
  başka şempanzelerle yürütülen çalışmalarda, öğrendikleri kelimelerle bilmedikleri kelimeleri de anlatmaya başladıkları görülüyor; karpuz için tatlı içecek, ördek için su kuşu, vs. gibi...
  
  dün gece pms'in gücü adına bunlara bakıp bakıp hislendim, manyak mıyım neyim. incelemek isteyenler için washoe ve diğer şempanzelerle ilgili birkaç video:
  
  video
  
  videolar
  
  videolarımız