karşılaştırmalı üstünlük

• david ricardo'nun iki ülke ve iki ürün örnegiyle acikladigi kuram. ülkeler: portekiz ve ingiltere. ürünler: sarap ve giysi.
  
  portekiz her iki ürünün üretiminde de mutlak anlamda ingiltere'den daha ustun olsun (mutlak ustunluk, absolute advantage): portekiz'de bir takim elbise 1 günde, ingiltere'de 3 günde dikilsin. portekiz'de bir sise sarap 1 günde, ingiltere'de 5 günde üretilsin (bilirsiniz ki ingiliz saraplari muhtesemdir).
  
  bu örnege göre portekiz ingiltere'ye kiyasla sarap yapiminda 5 kat daha verimli, elbise dikiminde ise 3 kat daha verimlidir. dolayisiyla portekiz'in karsilastirmali ustunluk sagladigi ürün saraptir.
  
  teoriye göre portekiz sarap, ingiltere de elbise üretimine egilmeli, ülkelerinde üretmedikleri veya az ürettikleri mallari ithal etmelilerdir (degis tokus, serbest ticaret). portekiz icin fazladan sarap üretip karsiliginda ingiltere'den elbise almak, portekiz'de elbise üretmekten daha karli olacaktir, ingilizler de ürettikleri elbiseler karsiliginda ithal ettikleri her sise sarap icin 5/3'ten daha az bir fiyat ödeyeceklerdir (elbisenin fiyati 1).
  
  bkz:
  http://en.wikipedia.org/wiki/comparative_advantage
  http://internationalecon.com/v1.0/ch40/40c000.html
  
  bir baska ornek: ali 1 saatte 3 tane tv veya 6 tane buzdolabi yapabilsin; ayse ise 1 saatte 9 tv veya 36 buzdolabi yapabilsin. bu durumda bir saat icinde ayse sadece buzdolabi, ali ise sadece tv uretseler ve daha sonra her ikisi icin de elverisli bir fiyat uzerinden degis tokus etseler yeridir. mutlak olarak ayse her iki urunde de daha verimli, ancak firsat maliyetini karsilastirdiginizda ali'nin karsilastirmali ustunlugu tv yapiminda: ali icin tv yapiminin firsat maliyeti 6/3 = 2 buzdolabi, ayse icin tv'nin firsat maliyeti ise 36/9 = 4 buzdolabi. (ayse icin buzdolabinin firsat maliyeti 1/4 tv, ali icinse 1/2 tv'dir)
  
  sonucta ali 3 tv, ayse 36 buzdolabi uretirler. ali ayse'den iki tv karsiliginda 6 buzdolabi alabilir, yani bir tvnin fiyati 3 buzdolabi. son dagilim:
  ali: 1 tv, 6 buzdolabi (0 tv + 6 buzdolabi veya 1 tv + 4 buzdolabi kombinasyonlarindan daha iyi)
  ayse: 2 tv, 30 buzdolabi (2 tv + 28 buzdolabi veya 1.5 tv + 30 buzdolabi kombinasyonlarindan daha iyi)
  
  cok luzumlu edit: "ricardo's difficult idea, paul krugman, mart 1996":
  http://www.pkarchive.org/trade/ricardo.html