hellen

• kısa bir kronoloji:
  hellen uygarlığı
  
  m.ö. 1600-1200 hellenlerin ataları olan akalar bugün myken adını verilen uygarlığı yarattılar. ege göçleri yüzünden son bulan bu uygarlığın ardından hellenler 400 yıl boyunca ilkel bir yaşam sürdüler.
  
  bu dönemde rodos ve batı anadolu'nun güneyinde dorlar, sakız, sisam ve batı anadolu'nun ortalarında ionlar, midilli ve batı anadolu'nun kuzeyinde aioller gibi toplumlar yaşadılar.
  m.ö. 1050-1000 ilk koloniler kurulmasıyla eski ion evresi başlar (m.ö. 1050-750) bu dönemde henüz uluslararası ticaret gelişmemiş, ve hayat düzeyi sınırlıdır.
  
  m.ö.750-700 homeros dönemi: sisam, miletos, ephesos, erythrai, smyrna gibi kentlerin önem kazandığı dönemdir. batı kültürünün ilk edebi eseri olan ilyada bu döneme aittir. mimaride ilerlemeler sağlanmıştır. yazı bilinmesine karşın ionya'da pek yaygın değildi.
  
  m.ö. 700-650 durgunluk dönemi: anadolu 7. yy başlarında kimmerlerin saldırısına uğramıştır. bu zamanda ayrıca frigler ve lidya krallığı da ionyalıların gelişmesini engellemişlerdir. döneme adını veren durgunluğun sebebi de işte bu baskıdır.
  
  m.ö. 650-600 erken arkaik dönem: ion uygarlığının ilk parlak dönemi olarak oryantalizan sanatın ortaya çıkış zamanıdır. miletos'un önderliğinde mısır'da, doğu akdeniz'de ve karadeniz'de kurulan koloniler bu dönemde oluşturulmuştur. eski izmir'de, erythrai'de günışığına çıkarılan athena tapınaklarının en parlak yapıları bu evrenin sonunda inşa edilmişlerdir. ayrıca, izmirli mimnermos, ephesoslu kallinos, sardesli alkman, lesboslu sappho ve alkaios gibi büyük ozanlar bu dönemde yaşamışlardır.
  
  m.ö. 600-545 iyon uygarlığının altın çağı: erken arkaik dönemde başlayan atılımlar batı anadolu'yu bütün dünyanın o dönemdeki en ileri bölgesi haline getirmiştir. m.ö. 3000 yıllarından beri mısırlıların ve mezopotamyalıların ellerinde bulunan dünya kültür liderliği bu dönemde batı anadolu'ya geçmiştir.
  doğa filozofları dinsel inanışlardan sıyrılmış olarak doğa olaylarının oluş nedenlerini özgür bir düşünce yöntemi ile ele almış ve bugünkü batı uygarlığının temellerini atmışlardır. karyalı thales, miletoslu anaksimandros ve anaksimenes, sisamlı pythagoras, kolophonlu xenophanes, ephesoslu herakleitos, koslu hippokrates bu dönemin filozofları arasındadır. batı anadolu ion kentleri perslerin eline geçince heykeltraşlar, ressamlar ve filozoflar atina'ya ve italya'ya göçederler. bu andan itibaren iyonya'da başlayan özgür düşünce atılımı yunanistan ve italya'da devam eder
  
  m.ö. 545'de anadolu pers kralı cyrus'un krezüs'ü yenerek lidya krallığını yıkması ile anadolu'da pers egemenliği dönemi başlar. bu dönem 200 yıl sürer.
  
  m.ö. 334 iskender’in hellespontus’u (çanakkale boğazı) geçer ve bu hellen uygarlığı ve bütün dünya için büyük önem taşıyan yeni bir dönemin (m.ö. 300-30) hellenistik çağ'ın başlangıcı olur.