frigler

• pendulum ile (bkz: frigyalılar)
• eserse (bkz: frigidaire)
• "karşında her zaman duvar var sanma, kapı var san." uydurma frig atasözü
  
  (bkz: frigyalılar)
• fabl türü edebiyat eserlerini ilk yazanlar olarak kabul edilirler.
• frigler el sanatlarında ve müzikte oldukça gelişmişler. eski yunanlılar da onları çeşitli müzik aletlerinin yaratıcısı ve fevkalade müzisyenler olarak görmüşler. iyi müzik icra ediyor ve zarif (kibar) yaradılışlı olmaları nedeniyle eski yunan'da köle olarak sanat sepet işlerinde çalıştırılmışlar.
• antik anadolu'nun tarım topluluğu. tarımsal ürünler ve ürün fazlası, o dönemlerde önemli kavramlar olduğu için büyük yerleşim yerlerine ambarlar ve depolar yapmışlardır, eşek öldüreni veya saban kıranı cezalandırmıştırlar. tarım dışında anadolu'nun ilk müzisyenleri de diyebiliriz çünkü kavalı icat ettikleri düşünülüyor. ezop ve fabllarının bu topraklardan çıktığı da ayrıca yaygın teorilerden biri. 'tapates' adını verdikleri kilimlerde hayvan motifleri görülür. bu da hem hayvancılık yaptıklarını hem de fabl yazdıklarını kanıtlıyor.
  
  frigler, ayrıca anadolu'da ses getirecek bir efsaneye de imza atmışlardı: eşek kulaklı midas. efsaneye göre kral midas, frigya topraklarında tarımsal bereketi arttırmak için tanrıça kibele'ye sığınmıştı ve daha iyi bir sonuçla karşılaşmıştı, dokunduğu her şey altına dönüşüyordu fakat bu zenginliğin bir laneti de kral midas'ı bulmuştu: kulakları bir eşek kadar uzamıştı. midas, kulaklarını saklamak için de 'frig şapkası' dediğimiz bir şapka takmıştı. bu şapka, şirinlerin şapka çiziminde ilham kaynağı olmuştur. bu şapkanın somut varlığına, pers kralı i. darius'un mezar taşındaki millet kabartmalarındaki frig motifinde rastlayabiliriz.
• haklarında çok şey bilindiği düşünülen ancak üstleri hala kalın bir toz bulutuyla kaplı olan anadolu halkı. kökenleriyle ilgili yorumlar, 20. yüz yılın karanlık çağ fikirleriyle balkanlar'dan gelmiş grekler'le akraba bir topluluk profili çizse de batı kaynaklarının yanında göz ardı edilen koskoca mezopotamya birikimi vardır. dönemin süper gücü asurlular'a (yeni asur) ait metinlerde frig ismi geçmezken özellikle ii. sargon'nun atıf yaptığı muşkili mita kral midas'la aynı kişi olmalıdır. ancak tarihin içindeki etnosantrik düşünce öylesine yerleşmiştir ki frigler'in "batılı" köklerini sorgulamak bir anda tü kaka olmanıza sebep olabilir.
• manyak lan bunlar. binlerce yıl önce öyle mobilyalar yapmışlar ki bugün herhangi bir mudo veya yargıcı home mağazasına koysan sırıtmaz. inanılmaz bir malzeme işleme yetenekleri varmış. ahşap, metal fark etmeden bir sürü şaheser çıkarmışlar ortaya. bunları bari yurtdışına kaptırmadan elimizde tutmayı başarabilmişiz.
• frigler (mö 750-676):
  1)mö 1200’lerde yaşanan deniz kavimleri göçleri sırasında anadolu’ya makedonya ve trakya havzasından boğazlar yoluyla gelmişlerdir. hititlerin yıkılışa itilmesiyle birlikte hitit hakimiyetindeki şehirlerin büyük bir kısmına hakim olmuşlardır.
  
  2)orta anadolu’da özellikle ankara ve eskişehir havzasına yerleşen bu kitleler mö 750’de kral gordios önderliğinde “gordion” (yassıhöyük) başkent olmak üzere devletlerini kurmuşlardır.
  
  3)ankara, çorum, yozgat, afyonkarahisar ve eskişehir bölgelerinde hüküm süren frigler gordion’dan başka alacahöyük, boğazköy, pazarlı, kültepe, eskiyapar, maşathöyük gibi şehirlere sahip olmuşlardır.
  
  4)temel geçim kaynaklarını tarımsal faaliyetler oluşturmakla birlikte hayvancılık ve özellikle lidyalılarla ve asurlularla ticari faaliyetlerde de bulunmuşlardır.
  
  5)friglerde tarım başta inanç ve hukuk alanında olmak üzere hemen her noktada kendisini hissettirmiştir. öyle ki frig kralları tarıma yönelik sert hukuk kuralları koymuş; öküzünü öldürenin veya sabanını kıranın cezası ölüm kabul edilmiştir.
  
  6)çok tanrılı inancın görüldüğü friglerde en büyük tanrı; toprak ve bereket tanrıçası “kibele” kabul edilmiştir. diğer tanrılar arasında kibele’nin sevgilisi attis, güneş tanrısı sabazios ve ay tanrısı men yer almaktadır.
  
  7)ölülerini kaya mezarlarına ya da “tümülüs”adı verilen gömme mezarlara defnetmişlerdir. en önemli tümülüsleri “midas tümülüs’ü” veya diğer adıyla “büyük tümülüs’tür." tümülüsler üzeri büyük toprak tümseklerle örtülü, ardıç ve sedir ağacı gibi kütüklerle yapılmış mezar odalarını içeren mezar yapıları olup buralara başta krallar ve aileleri olmak üzere asil zenginler türlü ölü armağanlarıyla birlikte gömülmüştür. gordion’dan başka en önemli frig tümülüsleri afyon, eskişehir yöresinde ve ankara civarında bulunmuşlardır.
  
  8)dokumacılıkta gelişen frigler “tapates” adı verilen kilimler ve halılar dokumuşlardır.
  
  9)tarihte ilk hayvan hikayeleri (fabl) örneklerini vermişlerdir.
  
  10)“fibula” adıyla ilk çengelli iğneleri icat etmişlerdir.
  
  11)müzik alanında da gelişmiş olan frigler ilk defa “pan flütü” yapmışlardır.
  
  12)kaya mimarisinde, maden işçiliğinde ve ahşap üzerine oyma-kakma sanatında ilerlemişlerdir. kaya mimarisinde en güzel eserlerini eskişehir’de yer alan kaya mezarı olan “midas (yazılıkaya) anıtı” ve “gerdekkaya kaya mezarı” oluşturmaktadır.
  
  13)dünyanın harf sistemine dayalı ilk alfabesi olan fenike alfabesini kullanmışlardır.
  
  14)mö 676'da kafkasya üzerinden gelip önce urartular’ı güçsüzleştiren daha sonra kızılırmak’a kadar gelen kimmerler tarafından yıkılmışlardır.
• yalnızca maddi kalıntılarla haklarında bilgi edinilebilen topluluk. yazı bırakmadıkları için mevcut bilgi yarın bir başka veriyle değişebilir.
  
  tarih kaynaklarında denilmektedir ki; "frigce var ama direkt friglerden kalan hiçbir yazı yok. o halde ya yazıya önem vermemişler, kaydetmemişler ya da kalıcı bir form kullanmamışlar." (ki o sırada hititler bugüne kalan binlerce tablet pişirmiş durumda kaynakçalı kütüphanesi vardi hatta, mısırlılar kayaları kazımış falan..) bu durumda ben artık yozgat'ı, çorum'u, çankırı, kırıkkale ve halen rezidıntı olduğum ankara'yı vitaminsizlikle suçlamayacağım. bir dandiklik hep varmış aq.
  
  entrilerde mobilya yapmışlar deniyor. evet bu da hâlâ var. burada siteler'den çakallar arasından çakal beğenip bir servet ödeyerek çok güzel mobilyalar satın alabilirsiniz (zamanında teslim ederlerse hatta teslim ederlerse).
  
  evet friglerden bir medeniyet ölçütü olarak çekyat kalmış. :)