ekstrüzyon

• ekstrüzyona en iyi örnek, bildiğimiz s*çmaktır. bu durumda hepimiz ekstrüderiz, dübürlerimiz de aslında birer ekstrüzyon kalıbı..g*t deliğimiz yıldız şeklinde olsaydı bokumuzun da kesidi yıldız şekline olurdu gibi bilgilendirici bir cümle kurmakta da sakınca yok. çok şekilli s*çabilirdik ama kısmet işte….s*çtık^*
• kabız bir mühendisin tuvalette icat ettiğini düşündüğüm talaşsız şekil verme işlemi. zira, iki işlemde de (ekstrüzyon - kabızken sıçmak) malzemeye (metal kütük - kalın bok) bir kuvvet uyguluyarak daha küçük bir çaptan (matris - anüs) geçirmeye çalışılır.
• insanoğlunun "madem, sert olmayan maddeleri sıkıştırarak istediğimiz şekle sokabiliyoruz, sert maddeleri niye bu yöntemle istenilen şekle sokamayalım?" deyip, geliştirdiği yöntemdir.
  tüpünden çıkan diş macununun silindirik yapıda olması en basit ekstrüzyon işlemidir. olaya farklı açıdan bakarak, diş macunu tüpünün ağzının yıldız şeklinde olduğunu farzedecek olursak çıkan dış macununun da yıldız şeklinde çıkacağını söyleyebiliriz.[aynı mantık tüpün içinde bulunan çokokrem'de de mevcuttur^*]
  
  ekstrüzyon mantığıyla, döküm prosesleriyle yapılması çok zor olan karmaşık geometrilerdeki parçaların üretilmesi çok kolay olmaktadır.
• yaklasik bir hafta once ruyamda, patronum delphine arnault'nun yapmami talep ettigi, benim de "ben onun sicagini-sogugunu / direktini-endirektini aciklayabilirim, isterseniz teknik resmini de cizerim, ama ne oldugunu bilmedigim icin yapamam" seklinde cevap vererek reddettigim islem.
  
  biraz dusunmeniz gerek, acaba neden ruyami sizlere anlatiyorum? cok mu yakiniz?
  ruyami anlatiyorum cunku, gordugum kadariyla, sozlukculer arasinda yaslari oldukca kucuk olup henuz universiteye gitmemis olanlar da var. lutfen sizler mutlu olacaginiz bir egitim secin. ben o kadar okuyup endustri muhendisi oldum, belki gelecekte haftada 60+ saat calisip bol para kazanacagim ama, okulda cok mutsuz gunler gecirdim. hayatim boyunca herkes meslegin ne kadar onemli oldugunu, mutlu bir hayat icin basarili bir kariyer gerektigini soyledi. o kariyere baslayana kadar gecen zamanin ise, sirf bir umudun pesinden kosanlari ne kadar mutsuz edebilecegini kimse soylemedi. eger siz gidip sevdiginiz bir seyi okursaniz, sonra da is bulamazsaniz, size maas-ev-araba veremem. ama herseye ragmen gecen zaman sizi mutlandirmis olur.
  
  gercekten de delphine arnault patronum olmazsa, buyuk pismanlik yasayacagim. yine de, bu ruh halinden birkac gun sonra kurtulacagima da eminim. en azindan, senelik toplumsal hizmetimi sunmak istedim.
• ikiye ayırabileceğimiz bir işlemdir: plastikler için olanı ve metaller için olanı. gerçi her iki türde de mantık aynıdır, fakat farkı yaratan ayrıntılardır.
  
  metallerin ekstrüzyonunda, cisme (buna takoz veya blok da denir) bir basınç uygulanır; bu basıncı sağlayan kısım ıstampa olarak adlandırılır (bazı yerlerde zımba olarak da anılır). yüksek basınç altında ilerleyen takozumuz, matris adı verilen ve takoza istenen şekli veren kısıma gelir (matrisi kalıp olarak da düşünebilirsiniz). işte burası, ekstrüzyonun asıl başladığı zaman dilimidir; malzeme akar -yani şekil değiştirir- ve istenen son hâline gelir. bu aşamadan sonra, gerek görülürse, talaşlı imalat vasıtasıyla toleranslar daha da iyileştirilebilir.
  
  pek çok metale uygulanmakla birlikte, özellikle alüminyum sektöründe ana metod budur; binalarda gördüğümüz alüminyum profiller buna güzel bir örnektir. bunun yanında dikişsiz boruların üretiminde de sıklıkla kullanılır.
  
  plastik ekstrüzyon ise, dediğimiz gibi aynı mantığa sahip olmasına rağmen, farklı bir mekanizmaya sahiptir. meselâ, ıstampanın yerini vida alır ve bu, granül (yani ham) hâldeki plastiği ilerleterek uygun kalıptan çıkarır.
  
  ekstrüzyon metodunun yaygın olarak kullanıldığı sektörlerden birisi de pvc sektörüdür.
• bir metal blokun, kovanlara yerleştirilerek, bir ıstampa yardımıyla basınç altında, belirli profillere sahip matrisler içerisinden geçirilerek şekillendirildiği bir plastik şekil verme tekniği
• plastik söz konusu olduğunda bir sürücü ve bir motor dan güç ve tahrik alarak ekstrüderin vidasının granül ya da toz halindeki plastik hammadeyi vidanın ileri hareketi ile yatay ekstrüzyon kafası ya da profil,boru kalıplarından geçirerek yaptığı hareket sonucu meydana gelen üretimdir.
  
  hayatımız bir çok alanında üretilen bu plastik levhaları kullanırız.bu levhalar daha sonra bir vakum makinesinde şekillenerek bir şarküteri kabından,bir kamyonetin tüm arka bagaj kaplaması ya da evimizdeki buz dolabının iç kaplama levhaları haline gelebilir. aynı teknikle yatay ekstrüzyon kafasından sonra çıkan levha çok ince şeritler halinde belli bir hızda dönen bobinlere sarılarak nylon iplik de üretilebilir.buna da örnek pp çuvaldır ki aslen hanımların nylon çorapları ile sıradan patates çuvalı aynı hammaddeden üretilmektedir.
  
  edit;biraz az yazmışım aslen yatay ekstruzyon dışında pek çok değişik yöntem mevcuttur özellikle pe ürünler ve az da olsa pp için geçerli blown film ekstruzyonu ve bir kalıbın içine enjeksiyon yöntemi ile plastiğin enjekte edilmesine benzer bir yöntemi sayabiliriz ki minicik su bardağından kocaman araba tamponuna kadar . bu arada hanımların çorapları sorunsalı sadece oldukça kalın versiyonları için geçerli diğerleri için hala ve ısrarla polyamid kullanılır ki kendisi aslında sert ve bariyer bir malzemedir bilumum peynir,salam ambalajın evoh ile ayrı yada birlikte kullanılabilir. bu arada nylon dupont firmasının bildiğin tescilli markasıdır ulu orta kullanırken dikkat etmek gerekebilir pp ile alakası yoktur.
• yüksek sıcaklıkta-kısa süre (ht/st) tekniğinin uygulandığı bir pişirme işlemidir. ekstruzyon ile pişirme kısaca; yogurma, ısıl işlem uygulama ve kesme gibi degişik işlem aşamalarından biri veya bir kaçının kombinasyonu ile ingredientlere şekil vermek ve/veya pişirmek için dizayn edilen başlıktan materyalin dışarıya çıkmaya zorlanması şeklinde tanımlanır.
  (bkz: cips)
• alüminyum, bakır, pirinç, gümüş, altın gibi yumuşak metaller için uygun bir üretim şeklidir. fakat daha sert metaller için daha güçlü ve yüksek enerjili makineler gerektirir. çelik ve paslanmaz çelik borunların üretimleri bu makinelerde yapıldığı için fiyatları da oldukça yüksektir.
• dilimize sıçırtma olarak tercüme edildiğini duymuştum. sanırım eski bir kaynakta bu şekilde ifade edilmiş.