ebcet hesabı

• geleneksel arap alfabesinin sıralanışından ( elif, ba, cim, dal ) ilk dört harfin okunuşları sonucu " ebced " şeklinde türetilmiştir.
  kelime ve cümlelerin sayısal değerlerini hesaplama işlemine de ebced hesabı denir.
  
  kökeni tâ mısır hiyerogliflerine kadar dayananan bir hesaplama/ şifreleme sistemidir bu esasen. arapça'ya ise ibranice'den geçmiştir bu hesaplama sistemi.
  
  zaman içinde geçmişten ve gelecekten haberler, sırlar getirdiğini söyleyen bazı kimseler ebced hesabının gizemli bir hâl almasını sağlamışlardır. bu kimselerin en bilinenlerinden biri hiç şüphesiz hurufîliğin kurucusu fazlullah-ı hurufî'dir.
  
  tasavvufta da bolca kullanılan ebced hesabı ile ilgili şöyle bir örnek verelim;
  
  " el- hikmetü'l ilahiyye " ifadesi ile " sufî " kelimesinin ebced değeri aynı olduğu için tasavvufta sufî kişinin " allah'la bilen kişi ( ârif billah ) " olduğu görüşü vardır.
  
  en çok kullanıldığı alanlardan biri de tarih düşürme alanıdır. şairler ebced hesabı ile şiirlerinin özellikle sonuna seçtikleri kelime yahut kelimeler ile ölüm, doğum, büyük bir tarihî olay vb. durumların tarihlerini düşerler. günümüzde bize tarih konusunda fazlasıyla bilgi vermektedir bu ebced hesabıyla yazılmış şiirler.
  
  halk arasında da ebced hesabı ile ilgilenme durumu yaygındır. hatta doğan çocuğa doğduğu tarihin ebced hesabına göre isim verme geleneği osmanlı'da hatta cumhuriyetin ilk yıllarında dahi devam etmiştir. meselâ şair mehmet akif ersoy'un babası, hicri 1290'da doğan şaire bu usûlle " ragıyf " adını vermiş ancak kendisinden başka kimse şaire bu isimle seslenmemiştir ki onun yerine âkif demeyi tercih etmişlerdir.
  
  ayrıca cefr adı verilen ve gelecekteki gerçekleşecek olaylarla ilgili bilgilere ulaşmanın mümkün olduğuna inanılan bir ilim çeşidi de yine ebced hesabı ile kutsal kitaplardan, hadislerden vs. seçilen kelime ve cümlelerin incelenmesiyle var olmuştur.
  
  özellikle astronomide de müslüman âlimler ebced hesabına çokça başvurmuşlar, zaman zaman bazı olayları da bilmişlerdir.
  
  türk bayrağındaki hilâlin ebced değeri 66'dır.
  allah kelimesinin ebced değeri de 66'dır ve edebiyatımızda zaman zaman buna değinilir.
  
  türkçe bir deyim olan " işi 66'ya bağlamak " sözü de bu hesaptan türemiştir. allah'a havale etmek manasına gelir.
  
  günümüzde ise daha ziyade bazı şarlatanların televizyonlara çıkıp gizemli bir dille gelecekten haberler verip kur'an-ı kerim'in sırlarını çözdüklerini iddia ettikleri programlarda karşılaşırız ebced hesabı sözü ile.
  
  harflerin sayısal değeri şu şekildedir:
  
  elif = 1
  be = 2
  cim = 3
  dal = 4
  he = 5
  vav = 6
  ze = 7
  ha = 8
  tı = 9
  ye = 10
  kef = 20
  lâm = 30
  mim = 40
  nun = 50
  sin = 60
  ayın = 70
  fe = 80
  sad = 90
  kaf = 100
  rı = 200
  şın = 300
  te = 400
  se = 500
  hı = 600
  zel = 700
  dad = 800
  zı = 900
  gayın = 1000
• zamaninda osmanli'nin yegane eglencesi.. sirf bu ugurda ebcetciler bile hasl olmus istanbul sehrinde.. nerede biri ölürse kosuverirler olum tarihini ebcetle yazi verirlermis.. misal bursali divan sahibi mehmet emin efendi'nin kanlicadaki mezarinda ölüm tarihi su sekilde yazilmaktadir
  
  "her tifli nevamuza gonul baglama zinhar
  ask oglan oyuncagi degildir ey yar"
  
  yahu televizyon yokken insanlar ne kadar sahane işlerle ugrasiyorlarmis.. simdi otur dizi izle..
  
  her neyse.. cesmelerin, camilerin, yapilarin tarihleri ise alenen ebced in en kral uygulamalari ile yazilirmis..
  
  "cesme-i cudi bin elli beste ihya eyledi".. ehem bu tam olarak bir ornek olmadi.. zira alenen yaziyor tarihi.. baska bir ornek veriyorum:
  
  "ne dilcu cesme yapti fisebilillah ali pasa" bakin bu mükemmel bir ornek..
  
  lakin insan bu osmanliyla ilgilendiginde yavas yavas bir ilber ortayli bir iskender pala hissiyatina bürünüyor.. hayati yavaslior anasini satiim.. az evvel tuvalete gideyim dedim.. 5 metre falan var.. allah sizi inandirsin 15 dk sürdü.. hay allah..
• bu hesabın kökeni ibraniceye dayanıyor aslında, daha sonra araplar da kullanmış. her harfin sayısal bir karşılığı var. en fazla kullanım alanı bir yere/olaya tarih düşmek.. mesela bir cami açılışı var diyelim, şair öyle bi şiir yazıyo ki, ebced hesabı yapıldığında caminin açılış tarihini veriyor; ya da mezar taşına meftayı anlatan iki mısra döktürüyo amcalar, birinci mısra doğum , ikincisi de ölüm tarihini veriyor. falcılık amacıyla kullananlar da varmış (bkz: remmal)
• o zamanin matematikcilerin fazla kafa patlatmadigi ortadadir. tekrarlar cok fazla olacagindandir ki buna uygun birseyler yazanlarin fazla bir efor sarfetmesi gerekmez.. bu yontemi bize uyguladigimizda:
  
  a 1
  b 2
  c 3
  d 4
  e 5
  f 6
  g 7
  h 8
  i 9
  j 10
  k 20
  l 30
  m 40
  n 50
  o 60
  p 70
  r 80
  s 90
  t 100
  u 200
  v 300
  y 400
  z 500
  
  ki bu durumda "sozluk tanrisi" = 1239, daha onceden bilinen "ssg" = 556.
  "sozluk tanrisi - ssg" = 863, tersi 386. 386-886=-477 yani "-all".
  
  bir ben var bizden iceri.
• musevi ezoterizmi kabala' nın, islami ezoterizmde vücut bulmuş hali olan hesaplamadır. bizimkiler bu hesaplarla antun kuntin işlerle, gayduru gubbak konularla, bilgiyi çöp ederken, kabalistler dünyayı yönetmektedir. kainat bir matematiksel düzen üzere kurulmuş, matematik insan bedeninden tutun, en değersiz gördüğünüz bir nesneye kadar, bu nizama, bu sisteme uygundur. kabalistleri tebrik eder, ağzı açık, bencilliğinin zirvesinde, birbirini yiyen, sözde islam alemine geçmiş olsun dileklerimi sunarım.
• arapça'daki harflerin tümünü içine alan sekiz sözcükle yapılan, kelimelerin sayılarla ifade edilmesini sağlayan hesap. ebced bu sekiz sözcüğün ilkidir. (elif, be, cim, dal)
• adana'da çocukların eşcinsel anlamına geldiği için okul numarası olarak 58 numarayı almak istememelerine sebep olduğu rivayet edilen, rakamlara harf anlamları yükleyerek anlamlandırmaya yarayan hesap..
  ayrıca :
  (bkz: yüzyıllık gölgeler)
• aşağıdaki gibi olan dizgedir.
  elif 1
  be 2
  cim 3
  dal 4
  he 5
  vav 6
  ze 7
  ha 8
  ta 9
  ya 10
  kef 20
  lam 30
  mim 40
  nun 50
  sin 60
  ayn 70
  fe 80
  sad 90
  kaf 100
  ra 200
  şın 300
  te 400
  se 500
  hı 600
  zel 700
  dad 800
  zı 900
  gayn 1000
  
  osmanlıca yazdığımızı düşünürsek ekşi sözlük: elif, kef, şın, ye/ya, - sin, vav, ze, lam, vav, kef ile yazılmaktadır. ekşi sözcüğü ebced toplamı: 331, sözlük ebced toplamı: 129'dur. ekşi sözlük: 460'a tekabül eder.
• (bkz: abecede hesabı)
• devlet bahceli'nin kafayi taktigi hesaplar, ince isler.