courtly love

• ingiliz geleneğinde, özellikle eski efsaneler ve ortaçağ zamanlarında bir lordun hizmetinde olan kişi ya da şövalyenin lordun karısına inceden yazması olayı.
  ne varki bu aşk sadece lady ve lorda saygının ifadesidir ve asla gerçekten olaya dökülmez.
  dökülürse arthur efsanesinde olduğu gibi kan çıkar.
• (bkz: courtney love)
• 11.yy.'da ortaya cikan, guney fransa’da ve kuzey italya’da zenginleri eglendiren gezgin sairler (trobadour) tarafindan ortaya atilan, o gune kadar bati uygarligi tarihinde esine rastlanilmamis ask kavrami.
  
  oz olarak romantizm kavraminin ilkel ogelerini barindiran bu ask bicimi kanunen ya da en azindan resmi makamlarca kabul gormemekteydi. en belirgin ozelligi hem sevinci hem de huznu barindiran, sonu gelmez dus kirikliklarini iceren yapisiydi. boylesine bir ask turunun savunulmasinin en onemli nedeni, courtly love'in, insanin (erkegin) hem ruhen hem de ahlaken gelismesini saglamasi ve sonucta daha iyi bir insan ve daha iyi bir savasci yapacagina inanilmasiydi. bu baglamda evliligin courtly love'i icermedigi, ote yandan bu askin getirecegi acinin hem heyecanli hem de keyifli olacagi dusunulmekteydi. cinsellik, courtly love'in disladigi bir kavramdi, baska bir deyisle seks, sahte askti. courtly love, tatli bir opucuk, sefkatli bir dokunus, hatta belki ciplak bir temastan ibaretti. bu sairler tatmin edilmemis hislerin kisinin karakterinin gelistirecegini dusunuyorlardi. ayrica askin kendini, evli ciftler arasinda zorlama bir gorev bilincine sikistirilmamasi gerektigini savunuyor, ozgurce ve zorunluluklardan arinmis bir sekilde yasanmasi gerektigini one suruyorlardi. bu, askin ilk kez saygin ve kontrollu bir karakter kazanmasinin altini cizmekteydi. siirlerinde asklarina cinsel cazibelerini saklamalari icin yalvariyor, adeta ruhlarina kilavuzluk dileniyorlardi (dante’nin aski beatrice’i anlattigi vita nuova’da, beatrice seksi bir kadindan cok ruhsal bir kilavuz olarak betimlenmektedir). fransa’da ortaya cikan bu akim zamanla tum avrupa’ya yayilmis, gunumuze kadar etkilerini surdurmustur.
  
  1122’de tahta gecen fransa ve ingiltere kralicesi eleanor, “ask mahkemesi” ni kurmus, courtly love'in kurallarini yazili hale getirmistir. (tractatus de amore et de amoris remedio = ask ve askin hukuku eseri) eleanor’un mahkemesi aski esitlik ilkesine dayanan ve karsilikli duygulardan olusan bir iliski olarak kabul etti. bu 12.yy icin oldukca radikal sayilabilecek bir fikirdi. mahkemenin bir diger karari ise askin evlilik icinde degil aksine yalnizca (gizli) iliskiler icinde varolabilecegini savundu. ancak eleanor’un hukumdarligi 4 sene surebildi. yerine gecen kral ii.henry, 1174’de mahkemeyi kapatti. courtly love kadin ile erkek arasindaki duygusal iliskinin bilesenlerin oneminin ilk kez altini cizmistir. karsilikli saygi ve hayranlik dusuncesinin askin icine sokulmasi hic kuskusuz devrimci bir adimdi. courtly love kadini hizmetci olmaktan kurtararak ona, daha esit bir es ve ilerlemenin ilham kaynagi olma hakki tanimistir.
  
  (bkz: askin ve cinselligin kisa tarihi)
• ortacaga ait pek cok eserde gorebilecegimiz, genellikle tercih edilen kadin erkek iliskisi...genelde erkek esine sadiktir ve neredeyse dini bir baglilik icinde hayranlik duyar.chretien de troyes'nin ve marie de france'in bazi eserlerinde orneklerini gormek mumkundur.
• işin en ironik ve acı kısmı şudur ki courtly love kavramını avrupaya sokanlar müslüman araplardır, hani günümüzde ilkel, yabani, uygarlaşmamış bulunan araplar var ya işte onlar. türkçedeki adıyla romans endülüs yoluyla güney fransaya geçmiş oradan da avrupanın kalanına yayılmıştır. şövalyelerin mızraklarına eşleri tarafından dikilen sancakları asmaları şeklindeki romans öğesi de arap savaşçıların eşlerinin peçelerini mızraklarına bağlamalarından gelmektedir. insana hem özlem duygusu verir romans hem de nereden nereye dedirtir.
  
  (bkz: ortaçağ romansı)
• (bkz: l'amour courtois)
  (bkz: adib al-dayikh)
• bizlere hep feodal lord & hizmetkar ilişkisini hatırlatan. suni bir aşk yapısı.
• (bkz: guinevere)
  (bkz: lancelot)
• guzel turkcemizde saray aşkı diye adlandirdigimiz mevzudur.
  
  bu ask tipi icin bize gerekli olanlar:
  
  oncelikle bir erkek bir de kadin ve bu ikisi arasinda evlilik disi ask.evlilik saray askina ters.
  erkek sovalye ruhlu olmakla birlikte kadindan "sınıf" olarak daha alt seviyede olmali.
  gunumuzde kendini sovalye sanan erkegin
  -seni dusunuyorum ve su an da senin yaninda olmak istiyorum. ama yaninda olamiyorum. ve seni ozluyorum.ama ozlemek ruhumu yakiyor.
  dedigi zamanki gibi kadin ulasilmaz, ya da soz konusu erkekten uzak olmali. bunlar boyle uzak kaldikca, zorluklarla karsilastikca asklari buyuyor^*. hatta seven sevdiginden suphe duydukca kiskanclik ve tutku artiyor. bunun disinda, "mukemmel asik" dedigimiz sey her zaman sevdigi kadinin hosuna gidecek seylere dikkat edip bunlari dusunen biridir. kibardir ve icinde kadinla ilgili korku(kaybetme korkusu vb. gibi) olmalidir.asik oldugu kadinin sevgisini kazanmak o'nun icin zor olmalidir: askin bedeli mevzusu..fakat buradaki ince nokta bu durumun (genc) erkekler^* icin egitici/ogretici birsey olmasi gerektigidir.
  son olarak, bu saray aski platonik ask degildir.
• ziyadesiyle arabesk (kavramın kendisi kadar aslında) olsa da olmasa da kafamdaki tanım: (bkz: aşka mahkum)