ay carmela

• ay carmela meger 19. yuzyildan bir gerilla sarkisiymis, napolyonun ordularina karsi savasanlar tarafindan soylenirmis (1808). zaman icinde gerilla ruhunun tekrar uyandigi ispanyol ic savasinda franco'nun ordularina karsi savasanlar tarafindan sozleri degistirilip yeni savastaki kahramanliklara uyarlanmis. iki uyarlama da savastan sevgiliye (carmela ve manuela isminde) yazilmis mektup gibi. aslen bu kadin ulkenin kendisini simgeliyor gibi geliyor bana. o kadin icin duyulan ozlem, kavusma istegi ama o mutlu gun icin once savasmak gerektigi "ay carmela!"larda ve "ay manuela"larda oyle guzel anlatiliyor ki kelimelere dokulmeden. ben senin kahraman erkeginim, karsimizdakiler zengin ve silahlari var, bizde ise yurek ve sevgi var, kazanacagiz! diyor sarkinin iki versiyonu da.
  
  iki uyarlamadan biri el paso del ebro, halk ordusunun bir gece ebro nehrini gecisinden tankli ucakli karsi tarafa karsi kahramanca savasmasindan kanli karsi ataklardan bahseder, her seye ragmen savasacagiz diye soz verir. en etkileyici kismi bence "hainlerin gazabi ucaklarindan yagiyor ama kalbin oldugu yerde bombalar hicbir sey yapamaz" denilen kismi. bu versiyonun tam sozleri soyle:
  
  el ejército del ebro,
  rumba la rumba la rumba la.
  el ejército del ebro,
  rumba la rumba la rumba la
  una noche el río pasó,
  ¡ay carmela! ¡ay carmela!
  una noche el río pasó,
  ¡ay carmela! ¡ay carmela!
  
  y a las tropas invasoras,
  rumba la rumba la rumba la.
  y a las tropas invasoras,
  rumba la rumba la rumba la
  buena paliza les dio,
  ¡ay carmela! ¡ay carmela!
  buena paliza les dio,
  ¡ay carmela! ¡ay carmela!
  
  el furor de los traidores,
  rumba la rumba la rumba la.
  el furor de los traidores,
  rumba la rumba la rumba la
  lo descarga su aviación,
  ¡ay carmela! ¡ay carmela!
  lo descarga su aviación,
  ¡ay carmela! ¡ay carmela!
  
  pero nada pueden bombas,
  rumba la rumba la rumba la.
  pero nada pueden bombas,
  rumba la rumba la rumba la
  donde sobra corazón,
  ¡ay carmela! ¡ay carmela!
  donde sobra corazón,
  ¡ay carmela! ¡ay carmela!
  
  contraataques muy rabiosos,
  rumba la rumba la rumba la.
  contraataques muy rabiosos,
  rumba la rumba la rumba la
  deberemos resistir,
  ¡ay carmela! ¡ay carmela!
  deberemos resistir,
  ¡ay carmela! ¡ay carmela!
  
  pero igual que combatimos,
  rumba la rumba la rumba la.
  pero igual que combatimos,
  rumba la rumba la rumba la
  prometemos combatir,
  ¡ay carmela! ¡ay carmela!
  prometemos combatir,
  ¡ay carmela! ¡ay carmela!
  
  ikinci uyarlama viva la quince brigada ise 15. uluslararasi tugayin ruhunu anlatir. 15. tugay oradan buradan fasistlerle savasmak uzere gelmis komunistlerden olusmaktadir. bunlar fasizmle nerede olsa savasmayi dustur edinmis insanlardir. ucagimiz, tankimiz, topumuz yok savastik, ispanya'dan ayrilip baska cephelerde fasizmle savasacagiz derler. carmela neden manuela olmustur bilinmez ama ponti'nin (ki elinde gitar rumba la rumba la rumba laaaa diye diye sarkiyi dilime dolayan da kendisidir) dedigine gore burada daha bir yenilgi ruhu hakim, savastik ama olmadi, yenildik, gidiyoruz diyorlarmis. ah bu sarkilarin gozu kor olsun.
  
  viva la quince brigada,
  rumba la rumba la rumba la.
  viva la quince brigada,
  rumba la rumba la rumba la
  que se ha cubierto de gloria,
  ¡ay manuela! ¡ay manuela!
  que se ha cubierto de gloria,
  ¡ay manuela! ¡ay manuela!
  
  luchamos contra los moros,
  rumba la rumba la rumba la.
  luchamos contra los moros,
  rumba la rumba la rumba la
  mercenarios y fascistas,
  ¡ay manuela! ¡ay manuela!
  mercenarios y fascistas,
  ¡ay manuela! ¡ay manuela!
  
  solo es nuestro deseo,
  rumba la rumba la rumba la.
  solo es nuestro deseo,
  rumba la rumba la rumba la
  acabar con el fascismo,
  ¡ay manuela! ¡ay manuela!
  acabar con el fascismo,
  ¡ay manuela! ¡ay manuela!
  
  en los frentes de jarama,
  rumba la rumba la rumba la.
  en los frentes de jarama,
  rumba la rumba la rumba la
  no tenemos ni aviones, ni tanques ni cañones,
  ¡ay manuela!
  no tenemos ni aviones, ni tanques ni cañones,
  ¡ay manuela!
  
  ya salimos de españa,
  rumba la rumba la rumba la.
  ya salimos de españa,
  rumba la rumba la rumba la
  a luchar en otros frentes,
  ¡ay manuela! ¡ay manuela!
  a luchar en otros frentes,
  ¡ay manuela! ¡ay manuela!
  
  ispanyolca bilenler detayli hikayeler icin suraya bakabilir:
  http://personales.ya.com/…nciones/elpasodelebro.htm
• dünya devrim şarkıları albümünde de yer alan ispanya iç savaşı'nda cumhuriyetçilerin söylediği şarkı/marş.
  
  sözlerinin türkçe karşılığını vermek gerekirse, -ki çoğunlukla gerekir- buyrunuz efenim;
  
  ebro'nun ordusu
  rumba la rumba la rumba la.
  ebro'nun ordusu
  rumba la rumba la rumba la.
  bir gece nehri geçiyordu
  ay carmela! ay carmela!
  bir gece nehri geçiyordu
  ay carmela! ay carmela!
  
  fakat bombalar hiçbir şeye yaramaz
  rumba la rumba la rumba la.
  fakat bombalar hiçbir şeye yaramaz
  rumba la rumba la rumba la.
  kalplerin attığı yerde
  ay carmela! ay carmela!
  kalplerin attığı yerde
  ay carmela! ay carmela!
  
  karşı saldırı çok güçlü
  rumba la rumba la rumba la.
  karşı saldırı çok güçlü
  rumba la rumba la rumba la.
  direnmek zorundayız
  ay carmela! ay carmela!
  direnmek zorundayız
  ay carmela! ay carmela!
  
  verdiğimiz mücadele aynı
  rumba la rumba la rumba la.
  verdiğimiz mücadele aynı
  rumba la rumba la rumba la
  yemin ediyoruz şavaşmaya
  ay carmela! ay carmela!
  yemin ediyoruz şavaşmaya
  ay carmela! ay carmela!
  
  kaynak:ispanyol.com
• hüzünlü görünsede çok eğlenceli bir oyun, eğlenceli görünsede çok hüzünlü bir şarkıdır.
• ispanya iç savaşı sırasında geçen 1990 yapımı carlos saura filmi.militarizmin doruğa ulaştığı, akıl ve mantığın geri plana atıldığı zaman ortaya çıkan trajikomik durumu başarıyla anlatan bir film.konunun benzerliği bakımından, izlerken beynelmilel filmini hatırlatıyor.
• theo angelopoulos'un o thiassos filminde orestes ve arkadaşlarının tren yolunda ıslıklarla söylediği marş .
  rumba la rumba la rumba la ...
• carmela'ya oyun boyunca aklımdan çıkmayan orhan veli dizelerini bırakmaya geldim;
  
  "sade kadın değil, insan.
  ne kibarlık budalası,
  ne malda mülkte gözü var.
  hür olsak der,
  eşit olsak der.
  insanları sevmesini bilir
  yaşamayı sevdiği kadar."
• şehir tiyatrolarının yeni sezon oyunlarından. maalesef çok çok çok kötü bir çeviriye kurban gitmiş muhtemelen. öyle ki derdini anlatamamış, yapay kalmış.
  
  ne yapay mı kalmış? ne demek istiyorsun.
  yani yapay kalmış demek istiyorum.
  ah demek yapay kalmış demek istiyorsun.
  
  işte bu tatta bir oyundu.
• carlos saura'nın 1990 yapımı filmi. film, ispanya iç savaşı zamanı varyete sanatçısı olan karı koca çift ile yanlarında bulunan dilsiz gencin faşistlerin tutsağı olup komutanların, askerlerin ve tutsakların bir arada izlediği bir gösteri düzenlemelerini konu ediyor. carmela ve eşinin tutsak tutsak edildiği okulda ispanya'nın telafuzunu dahi doğru söyleyemeyen polonyalı gönüllü ile sohbeti, sonrasında polonyalı tutsaklara anne şefkati duyması, polonyalının ölümü beklerken bile o çocuksu ve güleç yüzü filmin göz yaşartan bölümlerini oluşturuyor. finaldeki 'ay carmela' şarkısı da tuzu biberi oluyor. dvd'sini bulamayan olursa 'politikfilm.net' te filmi altyazılı izleyebilirler.
• sözleri el paso del ebro ("ebro nehri'nin geçişi") veya viva la xv brigada ("yaşasın 15. tugay") olmak üzere iki şiire dayanan ispanya iç savaşı sırasında bestelenmiş anonim devrimci şarkı. dünyanın en ünlü devrim şarkılarındandır. ispanya'daki cumhuriyetçilerin söylediği bir sosyalist marşı olan bu eser, faşist franco'nun önderliğinde giden ispanya ordusuna karşı verilen amansız savaşın adeta sözlere dökülmüş halidir. savaşın ilk zamanlarında pek tanınmadıysa da, 1937 yılında savaşın bitimine 2 yıl kalmışken oldukça ün kazanmış ve her cephede söylenir olmuştur. bu yıllarda ispanyol cumhuriyetçi askerlerinin ağzından düşmeyen bir marş haline gelmiş ve ilk kez kayıtları da yapılmıştır. faşizme karşı silahlanmış sol görüşlü askerlerin kış gecelerinde ateşin önünde toplanıp söyledikleri bir şarkıdır ay carmela. askerlere moral ve savaşma azmi vermektedir. yazar ernest hemingway'in ispanya iç savaşı'nda ve diğer savaşlarda geçen hikayesini de anlatan hemingway ve gellhorn isimli filmde, şarkının her iki versiyonu da kullanılmıştır. aslen ispanyolca sözlü olup, birçok farklı dilde versiyonu bulunmaktadır. ayrıca la faute a fidel başta olmak üzere birçok filmde de kullanılmıştır. sözleri şöyledir;
  
  el ejército del ebro,
  rumba la rumba la rumba la.
  el ejército del ebro,
  rumba la rumba la rumba la
  una noche el río pasó,
  ¡ay carmela! ¡ay carmela!
  una noche el río pasó,
  ¡ay carmela! ¡ay carmela!
  
  y a las tropas invasoras,
  rumba la rumba la rumba la.
  y a las tropas invasoras,
  rumba la rumba la rumba la
  buena paliza les dio,
  ¡ay carmela! ¡ay carmela!
  buena paliza les dio,
  ¡ay carmela! ¡ay carmela!
  
  el furor de los traidores,
  rumba la rumba la rumba la.
  el furor de los traidores,
  rumba la rumba la rumba la
  lo descarga su aviación,
  ¡ay carmela! ¡ay carmela!
  lo descarga su aviación,
  ¡ay carmela! ¡ay carmela!
  
  pero nada pueden bombas,
  rumba la rumba la rumba la.
  pero nada pueden bombas,
  rumba la rumba la rumba la
  donde sobra corazón,
  ¡ay carmela! ¡ay carmela!
  donde sobra corazón,
  ¡ay carmela! ¡ay carmela!
  
  contraataques muy rabiosos,
  rumba la rumba la rumba la.
  contraataques muy rabiosos,
  rumba la rumba la rumba la
  deberemos resistir,
  ¡ay carmela! ¡ay carmela!
  deberemos resistir,
  ¡ay carmela! ¡ay carmela!
  
  pero igual que combatimos,
  rumba la rumba la rumba la.
  pero igual que combatimos,
  rumba la rumba la rumba la
  prometemos resistir,
  ¡ay carmela! ¡ay carmela!
  prometemos resistir,
  ¡ay carmela! ¡ay carmela!
  
  treballadors - https://www.youtube.com/watch?v=-tvg7r3rs2m
  
  gómez naharro - https://www.youtube.com/watch?v=ofzlwsa-si8
  
  rolando alarcon - https://www.youtube.com/watch?v=fko5fyibjfu
  
  darko rundek & cargo orkestar - https://www.youtube.com/watch?v=-svd4dbwvna
  
  antoine ciosi (hemingway & gellhorn) - https://www.youtube.com/watch?v=spu42xruevo
  
  nina kervel (la faute a fidel) - https://www.youtube.com/watch?v=i8cd1camuvw
  
  the ex - https://www.youtube.com/watch?v=g_zfszzehcy
• nasıl seviyorum belli değil. arada gaza gelip açıyorum evde kimse yokken. sadece ispanyolcam değil yargılayanım da olmadığı için yaldır yaldır eşlik ediyorum sözlerini sallaya sallaya.
  
  luçomos kontramostos rumba la rumba la rumbamba merçenaryos i faşçistas ay karmela ay karmela
  
  ha, bugün nereden aklıma geldi diyecek olursanız (niye diyesiniz aslında bi' noktada; ama oraları geçelim) bir arkadaşıma ay karanlık yazarken kafamda çalmaya başladı. şimdi kameralarımız ahmed arif'te, acaba kendisi sever miydi? bence severdi.
  
  dört yanım puşt zulası, no pasaran amigo!