aurelian

• beş yıllık iktidarı süresince doğu batı sınır boylarında giriştiği her savaşı kazanmış, galya'yı tekrar imparatorluğa katıp palmira'yı ele geçirerek zenobia'yı yenmiş muzaffer komutan. gibbon'ın dediğine bakılırsa roma'da gerçekleştirdiği zafer geçidi öyle ihtişamlıydı ki pompeius'un, caesar'ın, augustus'un zafer geçitleri yanında müsamere gibi kalırdı. bu geçitte zenobia da esir olarak yürütülmüş, geçit sonrası esir hükümdara saygı gösterilmiş, hatta ömür boyu roma'da bir villada yaşamasına müsaade edilmişti.
  
  ne yazık ki roma imparatorluğunun yeniçerileri olan praetorianlar tarafından suikast sonucu öldürülmüştür.
• üçüncü yüzyıl krizleriyle yıkılmanın eşiğine gelmiş imparatorluğu 5 (beş!) yılda baştan aşağı nizama getirmiş roma imparatorudur. aurelianus'un icraatları imparatorluğu iki asır daha yaşatmıştır.
  
  tuhaf bir şekilde tarih literatüründe caesar, augustus ya da traianus kadar itibar edilmez. kolaylıkla söylenebilir ki aurelianus, en az bu sayılanlar kadar büyük bir adamdır.
• palmirayı da topraklarına katıp akdenizi imparatorluk göletine çevirdikten sonra gallere kadar uzanıp şimdiki fransanın da ebesini bellediği o tatlı bahar sabahı dere kenarında tek başına etrafa bakanırken emrindeki iki asker tarafından arkadan bıçaklanarak öldürülmüş.
  bir de bu adama imparator demek hakaret sayılacağı için sol invictus yani yenilemez güneş unvanı verilmiş ama gel gör ki iki asker işte.
• isis, osiris seth gibi ensestgiller familyasından kalma tanrıların kutladıkları oğlak dönencesi bayramını kendine unvan olarak verilen sol invictusun doğumu olarak uyarlayıp roma imparatorluğunun resmi bayramı ilan etmiştir kendisi. (doğum günün kutlu olsun yüce aurelian)
  gerçi akabinde hrıstiyanlar “yok lan bu tarih isa’nın doğum tarihi” biz kutlayacağız deyü noel ilan etmişler, ağaç süsleyip hediyeleşmişler ya o da ayrı mevzu... neyse.
  
  merry xmas yani mutlu noeller
• 270-275 arası hüküm süren roma imparatoru.
• lucius domitius aurelianus veya aurelian 214/215-275 tarihleri arasında yaşamıştır. 44. roma imparatoru olarak 270-275 yılları arasında hükümdarlık etmiştir. 3. yüzyıl krizinin ortaya çıkardığı kargaşa, savaş ve çekişmelerle mücadele etmiştir.
  
  aurelian döneminde imparatorluk üçe bölünmüş halde bulunmaktaydı. bunlar; aurelian'ın yönetiği roma imparatorluğu, zenobia'nın yönetimindeki doğu eyaletlrinde kurulmuş olan palmira imparatorluğu ve tetricus'un yönetimi altındaki galya, cermanya ve britanya'da kurulan galya imparatorluğuydu. aurelian 273'de palmira imparatorluğunun topraklarını imparatorluğa geri kattı. bu başarısı üzerine ''restitutor orientis'' (doğunun yeniden kurucusu) unvanı ile onurlandırıldı. 274 yılında ise tetricus ile anlaşarak galya imparatorluğu topraklarını geri aldı. tetricus'un anlaşmaya yanaşması üzerine onu afetti ve mevki verdi. aurelian roma imparatorluğunu artık tekrar tamamen birleştirmiştir. senato tarafından kendisine ''restitutor orbis'' (dünyanın yeniden kurucusu) unvanı verildi.
  
  sol invictus kültünü oluşturmuş.(bkz: #23492337) roma şehrinde bulunan aurelian duvarı da kendisi inşa ettirmiştir. birçok reform yapmıştır.
  
  275 yılında caenophrurium'da (günümüz çorlu'da) praetorian muhafızları tarafından öldürülmüştür.
• (bkz: aurelia)
• köprülüler devri gibi, tek merkezli roma imparatorlugu'na son altin donemini yasatmis hukumdar. tam memleketi toparladi, imparatorlugu tekrar birlestirdi derken (muhtemelen) kendi askerleri tarafindan suikaste kurban gitmistir. olumunden sonra 1. constantinus'a kadar imparatorlukta kaos ortami hakim olmustur.
• altına (aurum) düşkün.
• (bkz: lucius domitius aurelianus)