orpheus tabusu

• (eurydike'yi yeryüzüne çıkarırken, alıp yukarı götürürken) orpheus'a denen: "arkana bakmayacaksın, asla bakmayacaksın arkana orpheus. dönüp bakarsan, eurydice'yi bir daha hiç kavuşmamacasına kaybedersin."
  
  "arkana bakma!" emri/kuralı veya arkaya/geriye bakmama tabusu olarak özetlenebilecek mitolojik (+ dini mitolojik) tabu/kural. orpheus mitinde var, bir benzeri helle'nin öyküsü. başka benzerleri de mutlaka vardır.
  
  kabaca yorumu yaşamın olup bitenlerine takılma, anılara gark olma, baş ettiğin dehşete bakıp kendini hipnotize veya felç etme demek olabilir. hep ileriye bak ve ileriye git, takılıp kalmak ölüm gibidir demek belki. orpheus ve helle'de emir yüksek yerden geldiğinde iman et, mantıksız olmasına/görünmesine aldanma, her şüphe bir inançsızlık gücündedir demek olabilir. orpheus'un arkasından eurydike gelmekteydi, hem geçmişe bakmak, hem sevilene dalarcasına, kaybolurcasına bakmak diye çift yollu yoruma uygun.
  
  bu tabunun yaktığı kişilerden biri lut'un karısıdır^**, eski ahit'ten anlatımla: "ve rab sodom üzerine ve gomorra^* üzerine rab tarafından göklerden kükürt ve ateş yağdırdı; ve o şehirleri, ve bütün havzayı, ve şehirlerde oturanların hepsini, ve toprağın nebatını altüst etti. fakat karısı onun arkasından geriye baktı, ve bir tuz direği oldu." (19:23-26) kuran'da başlıca sözü edilen sure hicr suresiymiş. [bunun içindir ki lut gölü dünyanın en tuzlu gölüdür.]
  
  türklerin mitolojisinde ayna hatun/azna han diye bilinen bir öykü varmış, bazı çağrışım ortaklıkları taşıyor olabilir..
  
  ***
  güzel, hayran olunası bir geçmiş bile kepazelik. umudunu cana değil, ana değil geçmişe çeviren tuz-taş olur^*. dalmak, kalmak için geçmiş değil, ki özlemdir; bakmak, çıkmak için geçmiş, ki akmaktır. en zorlandığım kutsal kural arkaya, geriye bakmamak^*.
  
  ***
  "ben lut'un karısı değilim, louis ben gideon'un karısıyım. arkaya bakabilirim ve yine de tuza dönüşmem. üstelik, kanım asla yeterince tuzlu değildi. arkaya bakmaması gereken sensin.
  
  beni orfeus mu sandın? iyi bir piyanisttim ben ama o kadar iyi değil. ama kabul ediyorum arkaya bakmak beni korkutuyor. gerçekten istemiyorum bunu." ursula k. le guin - the compass rose
  
  (bkz: orpheus/@ibisile)
  (bkz: arkaya bakmak/@ibisile)
  (bkz: arkana bakma/@ibisile), asla arkana bakma
• orpheus neden arkasına baktı?