cengiz dağcı

• edebiyatımızın büyük isimlerinden biri olan kırım tatarı yazar. kalemi çok kuvvetlidir. eserlerinde bilhassa kendi kendisi ile hesaplaştığı kısımlar -biraz da şahsî sebeplerle- şahsımın şahsına hayran kalmasına sebep olmuştur.
  
  memleketimizde maalesef pek tanınmamaktadır. hatta yavuz bülent bâkiler bir yazısında eskişehir'de tanıştığı yüksek tahsil yapmış ve mühim mevkilere gelmiş bazı tatarların cengiz dağcı'nın ismini bile duymamış olduklarına üzüntüyle şahit olduğunu anlatmıştır.
  
  ikinci cihan harbi esnâsında türkistan lejyonu'na katılmıştır.
  
  (bkz: türkistan lejyonu)
  (bkz: osturkische waffenverbande der ss)
  
  şahsî ilâve:
  
  bazen düşünüyorum, acaba cengiz dağcı'nın yerinde ben olsaydım; muazzam acılarla geçen bir çocukluk ve gençlikten, önce sovyet ordusunda sonra da türkistan lejyonunda savaştıktan, ikinci cihan harbinin insanı çıldırtan manzaralarına şahit olduktan sonra, sulhu tâkiben bir tek kırım tatarının bile bırakılmadığı vatanımdan uzakta^*, orada burada, sebepsiz, tasviri nâmümkün acılar ve hezeyanlar içerisinde yaşasa idim ne yapardım diye. şüphe yok ki intihar ederdim.
  
  inşallah imkânım olur ve londra'ya gidip zat-ı âlîleri ile tanışma şerefine nâil olurum.
• türk yazın dünyası'nın en büyük adlarından birisidir.
  1998 yılında ölen sevgili eşi
  polonyalı regina'nın anılarıyla dolu olan
  londra'daki evinde yaşamını sürdürmektedir.
• cengiz dağcı'nın ikinci dünya savaşının karanlık günlerini anlattığı korkunç yıllar, yurdunu kaybeden adam gibi,romanlarını okurken o dönemin havasını daha iyi algılayabilmek için uğur mumcu'nun 40'ların cadı kazanı adlı kitabını da okumakta yarar var diye düşünüyorum.
• gamalı haç ile kızıl yıldız arasında isimli belgeselde korkunç yıllar ve yurdunu kaybeden adam romanlarından bazı bölümlerin hikâye edildiği büyük yazar. bahis konusu sahnelerde sadık turan, engin geldikaya tarafından oynanmıştır.
• (bkz: o topraklar bizimdi)
• kırım-tatar roman yazarı olan kişi. türkiye'ye hiç gelmediği halde türkiye türkçesiyle eserler vermiştir. 2. dünya savaşı sırasında almanlara esir düşmüştür. savaş bittikten sonra esaretten kurtulmuş ve ingiltereye yerleşmiştir. eserlerinde de zaten kırım halkının gördüğü zulümden ve 2. dünya savaşından mükemmel bir üslupla bahseder. korkunç yıllar ve yurdunu kaybeden adam şiddetle okunması gereken romanlarından ikisidir.
• türkiye'ye eller, başlar üstünde getirilmesi gereken çok büyük bir yazar olduğu halde ikinci dünya savaşı'ndan biraz sonra yaptığı türkiye'ye giriş başvurusu rivayete göre sırf solcu olmadığı için kabul edilmemiştir. 2008 yılına geldik ve efsane hala yaşıyor ve türkiye'nin bu büyük yazar karşısındaki çapsızlık gösterisi her gün biraz daha büyüyor.
• 1919 yılında kırım'da doğan,1946 yılından bu yan ingiltere'de yaşayan,türkiye'ye hiç gelmeyen ama yapıtlarının tümünü türkiye türkçesi ile yazan,90'ıncı doğum yıldönümünde kendisini sağlığında bir plaketle de olsa onurlandırabilmek için türkiye cumhuriyeti cumhurbaşkanı abdullah gül tarafından cumhurbaşkanlığı köşküne davet edilen ancak sağlık sorunları ve ilerleyen yaşı nedeniyle türkiye'ye gelemeyen ve bu nedenle abdullah gül'ün bir cumhurbaşkanlığı heyetinin kendisinin ayağına kadar gidilerek söz konusu plaketin kendisine verilmesini istediği kırımlı türk.
• londra'dan varlık yayınları'na gönderdiği kitabı
  yaşar nabi nayır'ın isteği ve adlandırması ile
  ikiye bölünerek korkunç yıllar
  ve yurdunu kaybeden adam adı ile iki kitap haline getirilerek yayınlanırken,
  bu kitaplarındaki türkiye türkçesine uymayan bazı sözcükler
  yine aynı yayın evinden ziya osman saba tarafından
  düzenlenerek yayına hazır hale getirilen kırımlı ünlü türk yazar.
• 22 eylül 2011'de aramızdan ayrılmıştır.
  cenazesi uzun yıllar yaşadığı londra'da
  eşinin mezarının yanına defnedilecektir.
  türkiye'nin ve türk dünyası'nın başı sağolsun.