• türk mitolojisi, yer-gök dikotomisi üzerine kuruludur. bu anlayışta her şey birbirinin zıttı ve tamamlayıcısıdır. gök ne kadar kutsalsa, yer ana da o kadar kutsaldır.

    aslında bu, çin kültüründe de olan ying ve yang ilkesinin (gök ata ve yer ana, yer karanlık yani karang; gök ise aydınlık yani yaruk) türk kültürüne özgü bir ifadesidir.

    çinlilerin ve türklerin dikotomik kozmolojisi, iran dinlerindeki iki ilke üzerine kurulu/ikici* görüşten farklıdır. iranlılar, iki ilkeyi birbirine düşman ve birini iyilik, diğerini kötülük simgesi sayar. zerdüşt ve mani dinlerinde, ışık iyilik simgesi, karanlık ise kötülük simgesidir.

    çinliler ve türkler ise bu iki ilkeye ahlaki bir anlam vermezler. bu sebepten mani rahipleri, türklerin bu anlayışlarına şöyle bir sitemde bulunurlar:
    “bunlar, iyi ve kötü, göksel ve aşağı ruhlar arasında fark gözetmeden bütün ruhani varlıklara tapıyorlar.”
    (bkz: dikotomi/@ay hatun)

    “aydınlığı-karanlığı (yaruk-karank), geceyi-gündüzü (tün-kün) vs kısacası evrendeki zıtlıkları sembolize ettiği için temsil ettiği değerleri bir çeşit çinlilerin yin yang öğretisine de benzetebiliriz aslında.

    işte bu çift başlı kartalın bizim dev ikiz kuşlar toğrul ve konrul'un birbirine kaynaşmış ve tek varlık haline gelmiş hali olduğu da pek çok kişi tarafından dile getirilir.”
    (bkz: türk mitolojisinde kuşlar/@ay hatun)

    “gök, türkçede yaruk (ışık/parlak) ve çincede yang denen ilkenin en yüce yerini oluşturuyor, yer sub ise (yeryüzü ve orada akan sular) çincede yin (karanlık, gölge) ve türkçede kararıg denen ilkenin en yüce yeri sayılıyordu."
    (emel esin - türk sanatında ikonografik motifler)

    "çin mitolojisinde yin zayıflığın timsali aydır. yang ise güçlülüğün timsali güneştir. güneş tutulması sırasında, bu iki gök cismi ortak güçler olarak birlikte iş görür. böyle bir anda gökyüzünde ne ayın dişil, pasif enerjisi ne de güneşin eril, aktif enerjisi baskındır. güneş ile ay arasındaki tezatın açık seçik olmasına karşın, her ikisi de tam dengededir."
    (mitoloji-ntv yayınları)

    "şeytanın çocukları denilen betr, zellenbur, metun vs aslında içimizdeki şeytanlar değil midir,
    ne kadar meraklıyız kendi defolarımızı başka varlıklara yıkmaya,
    oysaki protagonistle antagonist, yin yang gibidir. insan içinde hepsini birden barındırır,
    kısacası hepimizin içinde bir mr. hyde vardır"
    (bkz: şeytan/@ay hatun)
  • olay şudur,
    mutluluk kelimesini mutsuzluk kavramının var olduğunu bildiğimizden dolayı ederiz, ayırmak amacıyla. yani siyah diye bir şey dediysek bu beyaz'ın da olduğu içindir. bir kavram zıddıyla var olur.

    (tamam yaaaa amma abarttım, halbuki yin yang deyince benim aklıma beşiktaş gelir ilk. felsefe yaptım ki havam ossun deyu)
  • sadece noktalama işaretleri ile de anlatılabilen sembol.

    :(:
  • dünyanın her yerinde, en beklenmedik anlarda görülebilir.
  • felsefesinin ozu herşey kendi zıddını tasır'a dayanır. gece gunduz,yasam olum gibi..yin negatif enerjiyi karanlıgı, olumu simgelerken yang aydınlıgı yasamı simgeler. bu zıt enerjiler birarada oldugu zaman degisim ortaya çıkar ve enerjileri birbirini yap boz misali tamamlarlar..biri olmadan digeri olamaz. (bkz: dualizm)
  • en buyuk be$ikta$tir benim bundan anladigim tek $ey.*
  • yang iyi de çevresi kötü.
  • tamı tamına 14 sene evvel bugün, yani 25 mart 2008 tarihinde, o zamanlar tuttuğum karalama defterime hakkında şunları yazmış olduğum düşünüş.

    "bir şeyin içini hakkıyla ancak dışındaysak doldurabiliriz; dipteyken zirveyi, zirvedeyken de dibi en net görürüz. karı, boranı, iliklere kadar donduran soğukları en çok yazın kan ter içinde kaldığımız sıcaklarda; yazın sıcağını da en çok kışın soğuktan donayazarken özleriz. bir romantik komedi filmi izlerken aşk denen şeyin belli bir yer ve zamandan sonra ne kadar zorlama ve farazi olduğunu keşfedip bizi aşka götüren tutkularımıza içten içe öfke kusarız. tarihî bir savaş filmi ya da belgeseli izlerken barışın ve barışın getirdiklerini nasıl da çoktan içselleştirip etrafımızda patlak verebilecek bir savaş ihtimalini zihnimizin en kuytu köşesine hapsettiğimizi anlarız. zıtlık değil zenginlik, zorluk değil enginlik demek lazım geliyor belki de... sesli düşündüm akşam akşam, sana da aktarayım dedim."

    zıtlık değil zenginlik. çok daha felsefî, terminolojik ve derin açıklamaları ve tasvirleri vardır elbet; lâkin, benim için yin yang tam olarak budur.
  • tüm farklılıklara rağmen değil, tüm farklılıklarla beraber, birbiri içinde kaybolmak ve bir dengeye evrilmek. işte hem aşkın hem de yin yang'in tanımı.
  • son derece basit ve fakat buna karşın yoğun, derinliklikli ve kuvvetli bir anlatıma sahip bir sembol..

    insan üretimi şeylere kolay kolay nasip olmayan bir biçimde; her an canlı, asla durgunlaşmayan, hep hareketli ve yaşayan bir imge.. birbirini kovalayan farklı renklerdeki bu iki su damlası üzerine çok vakit harcadım ve düşündürüldüm geçmişte.. birbirlerinden tamamen farklı yapıda olmalarına rağmen, asla söküp atamayacakları bir halde birbirlerinde mündemiç olan bu iki su damlası dünyaya bakışımı uzun yıllardır etkiliyor..

    yin yang hakkında çok şey geveleyip goygoy yapabilirim ama goygoyumu ve zevzekliğimi kendime saklayacağım bugün..

    esasında bu girinin amacı; içinde onu az-biraz bilip sevecek kadar dolaşmış olduğum karacaahmet mezarlığı'ndaki bir kabirde kendisine rastlamamdır..

    kadim karacaahmet mezarlığı'nın makus talihinden kurtulup bu güne kadar yağmalanmadan, kırılıp dökülmeden ve yerinden edilip taşınmadan esas sahibinin üzerinde sapasağlam kalabilmiş az sayıdaki kabirden biri olduğu anlaşılan ve muhtemelen bir derviş mezarı olan bu kabrin baş ve ayak taşları silindirik, uzunca.. baş taşındaki yazılar ile ayak taşının süslemeleri son derece sanatkarane..

    lahit kapağı ise hayli ilginç..

    osmanlı dönemine ait mermer kapağa sahip kabirlerin üzerinde muhtelif ebatlarda oyuklar bırakıldığına aşinayım.. bunu kabristan sahasına yayılmış yüzlerce kadim mezar kapağında görmek mümkün.. kuvvetle muhtemel; kanatlı tayfasının o oyukta biriken sudan içmesi-bıcıbıcı yapması ve ol kanatlı müstefidin kabir sakinine dua etmesi beklentisiyle bırakılan bu birikinti oyukları genellikle kenarları yuvarlatılmış diagonal şekilde lahit kapağının tam ortasına konumlandırılıyor.. bu oyukların şekil ve konumları yeryer farklılıklar gösterse de osmanlı mermer ustalarının genel eğilimi bu şekilde sanki..

    standart uygulama..

    ve fakat dün rastladığım o kabirde gördüğüm kuşçe sulukları standardın epey dışında bir muameleye tabi tutulmuş.. hayli etkileyici olan bu farklılık göz kamaştırıcı geldi fakire..

    bunca laf kalabalığının sebebi de bu suluklardır işte..

    yin yang
    kabir genel
    baş taşı detay
hesabın var mı? giriş yap