muğam
-
dünya üzerinde gelmiş geçmiş en güzel şarkı söyleme icrası. mümkünse bununla ölmek isterim.
-
azerbaycan'da 7 ana ve 3 yardımcı muğam olarak çeşitlenmektedir.
ana muğamlar rast, şur, segah, çahargah, bayatı-şiraz, şüşter ve humayun'dur
yardımcı muğamlar ise şahnaz, sarenc ve 2. tip çahargah'dır.
bunların dışında zerbi muğamlar diye adlandırılan belli ritmle söylenen muğamlar mevcuttur. zerbi muğamlar şunlardır: heyratı
arazbarı, semayi–şems, mensuriyye, mani, ovşarı, heyderi, qarabağ şikestesi, kesme şikeste. -
mugam azerbeycanın geleneksel birçok müzik geleneğinden biridir. sanat müziğinin en eski son derece karmaşık formlarından biridir (halk müziğinin aksine). azerbeycan müziği mugam üzerinde temellenir. mugam, modal müzik sistemine aittir ve geleneksel arap ve pers müziğine yakın bağları vardır. bu yüzden “meta etniktir” çünkü özel bir bölge ile sınırlanmaz fakat orta ve uzak doğunun geniş bir bölgesini kaplar. sinkiang bölgesinde yaşayan uygur'lar bu müzik formuna “muqam,”,özbekler ve tajikistanlılar “maqom” (aynı zamanda “shasmaqom”),araplar ve türkler’de “maqam” derler.farklı biçimde birçok tonal gam ve makam temel alınır. notalar ve gamlar arasında farklı bağlantılar görülür. mugamlar hakkındaki ilk bilimsel bilgi keykavus’un “gabusname” isimli şiirinde görülür. fakat mugamların ilk notaları ortaçağdan günümüze kadar ulaşamadı.
-
hani dostoyevski'ye ait olduğu söylenen "hepimiz gogol'un palto'sundan çıktık" kelamı var ya, onu azerbaycan muğamına uyarlayacak olursak palto'nun sahibi cabbar qaryağdıoğlu olur herhalde. sanırım 20. yüzyıl muğam hanendeliğinin gelişimini şöyle bir kuşak sınıflandırması ile gösterebiliriz (yanılıyor da olabilirim tabii):
cabbar qaryağdıoğlu ---- seyid şuşinski, zülfü adıgözelov, han şuşinski ---- hacıbaba hüseynov (hacıbaba hüseynov belli oranda bir önceki kuşağa da ait olabilir tabii), qulu esgerov, yaqub memmedov, elibaba memmedov, qedir rüstemov, arif babayev ---- sexavet memmedov, alim qasımov, mensum ibrahimov, melekhanım eyyubova ve daha sonrakiler (mesela, (bkz: nezaket teymurova)).
yukarıdaki sıralamada ilk dört kişinin dördü de şuşa doğumludur, onu da belirteyim bu arada. neyse, cabbar qaryağdıoğlu'na dönecek olursak (cabbar emmi olarak da bilinir) öncelikle, sesinin efsanevi derecede güzel olduğu söylenir. bunun dışında muğam sanatına yaptığı onlarca katkıdan biri, muğamın sözlerinin geleneksel olarak farsça şiirlerden seçilmesi geleneğini keskin bir şekilde değiştirmesidir. ondan sonra muğamın sözleri nesimi'nin, fuzuli'nin, hatayi'nin, eliağa vahid'in gazellerinden ve halk şiirlerinden seçilmeye başlamıştır, ki iyi bir muğam sanatçısının iyi düzeyde şiir, edebiyat bilgisi olması gerekmektedir zaten. fikret emirov'a göre cabbar emmi azerbaycan halk müziğinin düşünen beyni idi.
bir de cabbar qaryağdıoğlu ile ilgili bir hikaye anlatılır. bülbül memedov'un (veya murtuza memmedov, iki başlık açılmış sözlükte) - ki kendisi azerbaycan müziğinin kurumsallaşmasında ve gelişmesinde en büyük emek sahiplerinden biri, üzeyir hacıbeyov'un sıkı yoldaşıdır - daveti ile cabbar qaryağdıoğlu stüdyoda 300'e yakın halk türküsü/mahnısı icra eder ve bunlar kayda alınır. daha sonra bunun karşılığında cabbar qaryağdıoğlu'na bir ücret ödenmek istenir ama aldıkları cevap "ben halkın malını halka satmam" olur. buraya kadar zahmet edip de okuyan birileri olduysa eminim, kesinlikle eminim, o derece yani, "kim ya bu cabbar emmi, nasıl biri acaba" diye merak etmiştir. işte şu bağlantıdaki (yedek bağlantı) 73-74 yaşında muğam söyleyen delikanlıdır cabbar emmi, gittiği yerde beri tarafta olduğu gibi sesi efsunlu, avazı gür, alkışı bol ve daim olsun. -
bir azeri müzik geleneği*
-
(bkz: alim qasimov)
-
-
voyager 1 adlı uzay aracı ile evrenin derinliklerine doğru yol almakta olan azerbaycan türk nağmesi.
-
-
azerbaycan makam müziği. (muğam=makam)
ekşi sözlük kullanıcılarıyla mesajlaşmak ve yazdıkları entry'leri
takip etmek için giriş yapmalısın.
hesabın var mı? giriş yap