kendini bilen rabbini bilir

• tasavvufun ilkelerinden biri. kendini tanımak, aydınlanmak tanrıyı keşfetmeni sağlayacaktır. zaten her insanda tanrıdan bir parça vardır, tüm evren onun bir yansımasıdır.
• "men arefe nefsehu fekad arefe rabbehu" hadis-i şerifinin türkçesidir.
• ar. men arefe nefsehu fekad arefe rabbehu.
  
  semavi dinlerde, antik yunan felsefesinde ve mistik dogu ogretilerinde yer almis ifade.
  
  tarikatlarin halka acmadigi sirlardan birini uluorta soyledigi icin zamanin sufileri tarafindan elestirilmis olan hallac i mansur'un deneyimiyle en trajik sekilde vuku bulan, insan ve allahin, onun^* mutlak varliginda bir ikilik yaratamayacagindan dolayi ayni sey oldugu bilgisiyle kanimca taclanabilecek bilgi.
• başlık yönlendirmesi neticesinde düştüğüm bu başlıkta aslında "nefsini bilen rabbini bilir"e gitmek istedim.
  
  haris el muhasibi'nin bahsi geçen isimdeki eserinde;
  
  yaşı küçük biriyle karşılaşırsan,
  "bu allah'a henüz isyanda bulunmamıştır. ben ise çok günah işledim, öyleyse kuşkusuz bu benden daha hayırlı biridir." diye düşün.
  
  yaşı büyük biriyle karşılaşırsan,
  "bu benden önce allah'a kulluğa başlamıştır." diye düşün.
  
  alim birisiyle karşı karşıya gelirsen,
  "buna bana verilmeyen ilim verilmiştir, benim bilmediklerimi bilmektedir, bir de bildikleriyle amel etmektedir." diye düşün.
  
  karşına gelen kimse cahil biriyse,
  "bu, cehaleti sebebiyle rabbine isyan etmiştir. ben ise bildiğim halde isyan ediyorum! öyleyse o benden üstündür. bir de onun ve benim akıbetim nasıl olacak hiçbir bilgim yok." diye düşün.
  
  eğer karşına kâfir birisi çıkarsa,
  "bu adam ileride müslüman olur, ömrünü hayırlı amellerle tamamlar; bense, küfre düşebilirim, ömrümü kötü amellerle bitirebilirim." diye düşün.
  
  gel de haris el muhasibi hayranı olma...
• dinler değişse de hakîkat değişmez. (bkz: gnothi seauton)
• "bu dört unsur, yarısı içkin yarısı da aşkın olan, benim quaternio^* evliliği adını verdiğim arketip dörtlemeyi oluşturur. quaternio evliliği sadece kendilik için değil aynı zamanda akraba evliliği, evlilik sınıfları ve yerleşimin dört parçaya bölümlenmesi gibi ilkel toplum yapısı için de bir düzen sağlar. diğer yandan kendilik, bir tanrı-imgedir ya da en azından bir'den ayrılamaz. erken dönem hıristiyan ruhu bundan habersiz değildi, aksi halde iskenderiyeli klement^* asla kendini bilen tanrıyı bilir demezdi." carl gustav jung - aspects of the feminine
• şöyle özetlenebilir: mahlukat kendini ve özünü idrak ettikten sonra insan olduğuna uyanır. bu uyanış nefsini görmeyi sağlar. nefsi görünce neyin rabbinden, neyin nefsinden geldiğini idrak eder. bu idrak ilme kapı aralar. rabbin ilmi ile ahlaklanır ve sevmeye başlar. bu sevgi nefsi törpüler. nefs törpülendikçe rabbin esmaları hal ve kal olarak kişide gözükmeye başlar. bunun sonucu olarak kişi rabbine daha da yaklaşmış olur. çünkü onun sevgisinde harmanlanır. dolayısı ile kişi önce kendini bilmeli, yani kendinin ne olduğunu ve olmadığını idrak edip, ayırmalı; sonra da bu ilim ile rabbine varmalı. kişiye ancak böyle öğretilir.
• (bkz: know thyself, know thy god)
• (bkz: insanın kendini bilmesi)
• (bkz: ene'l-hakk)
  (bkz: mantıku't-tayr)
  (bkz: ayna tuttum yüzüme ali göründü gözüme)
  (bkz: cübbemin altında allah'tan başkası yoktur)