allah

• allah kelimesi cogunlugun bildiginin aksine muslumanlikla ortaya cikmi$ ve kutsal olanin kendisine yaki$tirdigi bir isim degil, aslen ortadogu'da muslumanliktan cok uzun yillar once de kullanilmi$ ve tanrı anlamina gelen bir sozcuktur. boyle du$unmeyenlere ilk olarak sorulmasi gereken soru muhammed'in babasinin isminin nasil olup da abdullah (abd-allah : allah'in kulu) olmu$ olabilecegi olabilir.
  
  orijinali mezopotamya kokenli olan ve deity - teklik manasina gelen ilu sozcugu ortadogu'da yakla$ik 3000 senelik bir gecmi$e sahiptir. ayni kelime (ilu) birebir olarak ayni kokten ibranice'ye el ve aramca'ya da aloh olarak gecmi$tir. hatta incil'de cogunlukla isa'nin tanri'ya eloiveya eli olarak hitap ettigi de gorulur (eli eli lema sebaktani!). bu $ekliyle ortadogu men$eili butun inani$larda kendisine tanri'nin ismi olarak yer bulan kelime, arapca'ya da ilah olarak uyarlanmi$tir. muslumanliktan yuzlerce yil once araplar ilah kelimesinden turetilen ve ba$ina arapca el artikelinin eklendigi allah(el + ilah) kelimesini zaten buyuk tanrilarinin ismi olarak kullanmaktaydilar. hatta erlik sifati atfedilen bu tanrinin yaninda di$illik atfedilerek belki de e$ olarak ortaya cikan allat (el ilahat) kelimesi de kullanilmaktaydi. bilindigi gibi islamiyet'in tek tanrili yapisi yerle$meden once allah'in kizlari olarak putlari kabe'de duran el-lat, el-menat ve el-uzza adli tanrilara da tapiniliyor ve kurbanlar adaniyordu.
  
  kisaca islamiyet'ten once allah kelimesi zaten asil, buyuk tanri'nin ismi olarak kullaniliyor ancak beraberinde allat, lat, menat ve uzza gibi akrabalik ili$kileri ta$iyan tanrilara da tapiniliyordu. islamiyet'in yerle$mesiyle arabistan'daki bu tur pagan ve sumer kaynakli inani$lar, aslinda ortadogu'daki orijinal hal olan ve akhenaton'un devrimleriyle yerle$en tek tanrili inanc sistemine bir geri donu$ halini aldi. ilginc olan, bu sisteme donu$ yapilirken, sumerler'deki bir cok mitin de bu yeni dine ta$inmasiydi.
  
  butun bunlarin yaninda tolkien okuyucularinin da yakinen bilecegi gibi, orta dunya kurgusunda tum evrenin ve ea'nin yaraticisi iluvatar adindaki bir tek tanri/ruh/varliktir. iluvatar kelimesi de ba$langicta sozunu ettigimiz ilu kelimesi ile vatar kelimesinden olu$maktadir. bu birle$imdeki vatar'in anlami uzerine kafa yorarken aklima star wars episode iii revenge of the sith'in de etkisi ve biraz da serbest cagri$imla darth vader geldi. oyle ya darth vader, yani anakin^* luke^*'un babasiydi ve vader kelimesi de bati dillerinde kullanilan father(baba) kelimesinin ta kendisi olmaliydi. boylece iluvatar'in anlami da acikla$ti : baba tanri^*