turing testi

• düşünebilme yetisinden çok hakem konumundaki kişiye benzer şekilde düşünebilmeyi ölçtüğüne inandığım test. şöyle ki:
  günün birinde bir makinenin bu testi geçtiğini varsayalım. artık bu makineyi düşünebilen ve değerlendirme yapabilen bir "özne" olarak kabul etmek durumundayız. yani bu kişi hakemin yaptığı işi yapmaya uygundur. şimdi hakem masasına makineyi oturtalım. diğer terminalin başına da bir insan koyalım ve kendisinin insan olduğunu ispatlamaya çalışsın. tahminim şudur ki makine kendisini düşünebilen ve insana benzeyen bir varlık olarak düşüneceğinden kendine benzer bir düşünce sistemi ve değerlendirme mantığı olanları insan olarak kabul edecektir. öyleyse ona benzer gelişmiş makineleri düşünebilen özneler olarak kabul etmesi kuvvetle muhtemeldir. daha da ileri giderek diyebilirim ki bu testte kendisinin insan olduğunu ispat edemeyecek adem oğulları olacaktır.
  sonuç olarak diyebilirim ki bu test bir düşünme yetisi değerlendirme testi değil, bir benzerlik ölçme testidir.
• turing imitation game olarak da gecen test'in orjinali soyledir;
  3 tane terminal bulunur, birinde soru soran, digerinde bir bayan kullanici sonuncusunda ise erkek kullanici yer alir. soru soran kisi sirasiyla iki kullaniciyi da sorgular. sorgulayan kisi kimin erkek, kimin kadin oldugunu bulmak zorundadir. oyunun kuralina gore erkek, sorgulayan kisiye kendisinin kadin oldugunu inandirmaya calisacaktir.
  
  ikinci asamada erkegin yerini ai alir, ve amac gene aynidir, bir kadin gibi gorunmek.
  
  burda kullanicininbilgisayar mi yoksa insan mi oldugunu anlayabilmek icin sorulacak sorular onemlidir. ornegin sorgulayici zor bir matematik islemini sorup, gelecek cevabin hizina gore karsisindakini teshis etmeye calisabilir. bununla birlikte bilgisayar da cevabini geciktirerek insan taklidi yapabilir.
  
  sorgulayici insanin duygusal dunyasi ile alakali sorular da yoneltebilir, ornegin kullanicinin kisa bir siir yazmasini veya bir resim yapmasini talep edebilir, bilgisayar da bu dunyayi simule edebilmelidir.
  
  alan turing, 20. yuzyilin sonu gibi bir makinanin bu testi gecebilecegine inandiysa da, su ana kadar hicbir bilgisayar bu testi gecememistir.
• ai botlarla yapılan chatlerde çeşitli yaklaşımlarla karşısındakinin insan olup olmadığını anlama oyunu
  
  botlar küfüre karşı insandan farklı tepki verirler
  
  a) karşıdaki bilgisayar
  - hay senin mına koduğumun botu götü
  -- botum götüm seni nasıl ilgilendiriyor?
  
  b) karşıdaki insan
  - hay senin mına koduğumun botu götü
  -- ben de seninkini ibne!
  
  (bkz: botla konuşuyor hissine kapılmak)
• zekanın ne anlama geldiği konusunda bilgimiz arttıkça otoritesini yitiren, yapay zekayı test etmekten oldukça uzak bir test. şöyle ki:
  
  john searle çin odası argumanıyla gosterdi ki insan davranışının taklit edilmesi zekaya işaret etmez. hiçbir davranış göstermeden bir odada öylece hareketsiz oturduğunuzda da zekisinizdir (edit: acaba???). çin odası argümanında çince cevaplar verebilen adam aslında çince bilmemekte, anlamamaktadır. insan davranışını en ince ayrıntısına kadar taklit edebilen bir androidin zeki olduğu iddiası naif bir iddiadır (edit: mı acaba??).
  
  turing testinin test ettiği şey yapay zekanın insan davranışına (konuşmasına) ne kadar yaklaşabildiğidir. bir yapay zekanın turing testini geçebilmesi için, insan toplumu ve kültürü hakkında yüklüce bilginin yanında aynı zamanda insan duygularını da bir şekilde taklit edebilmesi gerekir. iğneleyici bir soruya insan tarafından verilen yanıt "sinir" dediğimiz duygu tarafından yoğrularak verilir. eğer yapay zeka bunu başaramıyorsa kendini hemen ele verecektir.
  
  ancak zeki olmak için bu saydığım özelliklere sahip olmak gerçekten gerekiyor mu? yapay zekanın insan zekasına benzemesi gerektiği/benzeyeceği fikrinin pek de doğru olduğunu düşünmüyorum.
  
  turing testinin sınadığı şey zeka değil insan davranışının taklit edilebilmesidir.
  
  öğrendikten sonra gelen edit: hey yavrum hey. turing'in makalesini okumadan coşmuşum, ancak tabii ki turing bu eleştiriyi öngörmüş ve cevabını hazırlamıştır. bakınız ne diyor:
  
  "the game may perhaps be criticized on the ground that the odds are weighted too heavily against the machine. if the man were to try and pretend to be the machine he would clearly make a very poor showing. he would be given away at once by slowness and inaccuracy in arithmetic. may not machines carry out something which ought to be described as thinking but which is very different from what a man does? this objection is a very strong one, but at least we can say that if, nevertheless, a machine can be constructed to play the imitation game satisfactorily, we need not be troubled by this objection."
• asil korkulmasi gereken testi gecen robotlarin (ai) varligi degil; testi gecemedigi rolu oynayacak yapay zekalardir.
• turinge gore; eger bir insan sordugu sorulara karsi aldigi cevaplarin insandan mi yoksa baska bir ai sisteminden mi geldigini anlayamazsa yapay zeka yaratilmis ve isler hale getirilmis demektir.gerci daha sonra; belli bir zaman dilimi icerisinde,belli sayida dialog olabilecegini ve bunlarin hepsinin bilgisayara kaydedilebilir oldugunu soyleyip turingin tezini bi nevi curutenler cikmistir ama, turingin bu fikri onemini ve ununu korumaktadir.
• "turing testi bilgisayar çağının öncülerinden ingiliz matematikçi alan turing tarafından 1950'de yaratıldı. ingiltere'de homoseksüelliğin yasak olduğu dönemde bir eşcinsel olarak hayatını sürdürmeye çalışan turing, 1952'de eşcinsel davranışlar sergilemekten hüküm giydi ve kimyasal kastrasyonla cezalandırıldı. iki yıl sonra da intihar etti. turing testi 1950'lerde britanya'da her eşcinselin geçmek zorunda olduğu sıradan bir sınavın tekrarıydı aslında: heteroseksüel bir erkek gibi görünebilir misin? turing gerçekten kim olduğumuzun önemsiz olduğunu kişisel deneyimlerinden biliyordu, önemli olan sadece başkalarının sizin hakkınızda ne düşündüğüydü. turing'e göre gelecekteki bilgisayarlar tıpkı 1950'lerdeki eşcinseller gibi olacaktı. bilinçli olup olmamaları bir şey değiştirmeyecekti, önemli olan insanların bu konuda ne düşüneceğiydi."
  
  yuval noah harari ," homo deus"
• diyaloğuñ olası devamı:
  
  at: bana istanbul hakkında bir şiir yaz.
  bg: şiir yazmaktan hiç hoşlanmam.
  at: 3216 ile 1220'yi topla.
  bg:(önce 30 saniye bekler) 4536.
  at: bilerek yanlış yaptın, ayrıca şiir yazmaktansa hoşlanmadığını söyledin.
  bg: nasıl yanlış yaa... (30 saniye bekler) ha, 4'e basacakken 5'e basmışım ondan oldu. hem ben bilgisayar değilim ki
  at: bilgisayarsın, yeme bizi.
  bg: sensin bilgisayar. bilgisayarlarla uğraşa uğraşa yapay zekaya dönmüşün. bu arada yemek dedin de acıktım, bir lahmacun mu söylesek kirve.
  at: ???
• test 2 adet keyboard kullaniyor:biri bir insanoglunun onune konuyor digeri de bilgisayarogluna baglaniyor. bu ikisi birbirlerinden tamamen bagimsiz, izole yerlerde bulunuyorlar. sadece sorulara verdikleri cevaplarin goruldugu bir display bulunuyor. testi yapan kisi aklina gelen herhangi bir konuda soru soruyor. hem insandan hem de bilgisayardan cevaplari aliyor. eger testin sonunda hangi cevaplain kimden geldigini anlayamazsa bilgisayar turing testini gecmis oluyor. bildigim kadariynan 1990'da bu testi gecen bi bilgisayar olmus. ve bilgisayar sahibisi baya okkali miktarda odul kazanmis. ama tabi bazi spesifik konularda hala testi gecen bilgisayar yok.
• "turing testinin zeka isareti olarak yeterliligine karsi etkili bir cikarim felsefeci ned block tarafindan ileri surulmustur. bes saatten az her mumkun soylesinin icinde belirgin olarak duzenlendigi bir agac yapisi yazdigimizi varsayin. bu yapinin cok buyuk olacagi aciktir - var olan bilgisayarlarin depolayabileceginden cok daha buyuk. ama cikarimin amaci icin bu zorlugu onemsemeyerek bu agac yapisini bilgisayara yerlestirdigimizi varsayalim.
  
  agac yapimizi izleyerek, makine, zeki bir insandan ayirt edilemeyecek sekilde sorgulayicisiyla etkilesime girebilir. ama makine bunu yalnizca bu basit agac yapisi sayesinde yapar; bu da makinenin hicbir zihinsel duruma sahip olmadigini gosterir. ve bu sonuc, sonlu sureli her soylesi icin gecerlidir.
  
  block, bu cikarimdan, dusunmenin turing testi tarafindan tamamen belirlenemedigi sonucunu cikarir. agac yapisinda yanlis olan urettigi davranislar degildir. problem esas olarak onun onlari uretme yoludur. zeka yalnizca, sorulari, zeki bir insanin onlari yanitlama yolundan ayirt edilemeyen bir yolla yanitlama yetenegi degildir. bir davranisi 'zekice' diye adlandirmak, bu davranisin nasil uretildigi hakkinda bir onermede bulunmaktir.
  
  birinci sahsin mi yoksa ucuncu sahsin mi bakis acisini benimsedigi sorusu uyarinca ele aldigimizda turing testi insan zekasina ucuncu sahsin bakis acisiyla bakan bir anlayisi temsil eder. test, dizgenin disinda durup, makinenin yalnizca davranis ciktisini gozlemleyerek bir makinenin icindeki insan zekasini ayirt etmek uzere tasarlanmistir. turing testi, makinenin icsel kurulusu, programinin nasil yapilandigi, islem biriminin mimarisi ya da ozdeksel icerigi hakkinda hicbir sey soylemez. turing'in zeka gorusunde yalnizca davranis onemlidir. ve eger 'dogru araclar'a sahipseniz, o zaman siz dusunen bir makinesinizdir."
  (godel: mantiga adanmis bir yasam^*, sf 135-136)
  
  ned block'in cikariminin cin odasina gore cok daha makul oldugu aciktir. aslen john searle da cin odasinda davranisciligi^* elestirmeyi amacliyordu ama adami odayla bir tutmak gibi abuk bir uslamlama hatasina da dusmustu.
  
  ned block'in varsayimi da aslinda 'bi tuhaf'. zira, boyle bir soylesi agacinin nasil olusturulabilecegi de basli basina bir problemdir. bunu oturup elle yazmak imkansizdir; bir sekilde mekaniklestirmek gerekir. yani agacin kendisi de bir mekanizasyonun urunu olmak zorundadir. boyle bir mekanizasyonunsa ogrenme, anlama gibi zihin islevlerine sahip olmasi gerekir ki agaci olusturabilsin, anlamli bir cikti verebilsin; bu durumda da zaten yapay zekayi da neredeyse gerceklestirmisiz demektir. tabii, varsayimin tuhafligi, dusunce deneyinin islevselcilige celme takan sonucunu da engellemiyor, o ayri.
  
  ya iste boyle; zeka ne tuhaf, agaclar filan..
  
  [ek: ned block'in one surdugu bu sav blockhead argument olarak da geciyor]