tapas

• ispanyol mezelerinin genel adı.
  
  sadece granada'da içkiyle birlikte bedava (kola bile içseniz). ısmarlanan her içkiyle birlikte yeni ve değişik bir tane gelir. bazen ne istediğinizi sorarlar, bazen de uygun gördükleri birşeyi getirirler. üzerine zeytinyağlı domates rendesi dökülmüş kızarmış ekmek dilimi (istenirse peynir ile), kremalı pırında patates, içine sardalya doldurulmuş yarım avakado, küçük tabaklarda çeşit çeşit paella, jamon serrano ve çeşit çeşit peynirler, ekmek dilimi üzerinde peynir ve bir kızarmış yumurtanın az pişmiş sarısı, çeşitli çeşit salamura zeytinler, gaspacho (domates, salatalık, sarımsak ve sirkeyle yapılan yaz çorbası), chorizo (salçalı sucuk), haşlanmış karides, tortilla (börek kıvamında, patatesli soğanlı, kabarık ispanyol omleti), çoğunlukla küçük bir mutfağa sahip aile işletmelerinde küçücük tabaklarda günün yemeklerinden tadımlık porsiyonlar ve daha neler, neler...
  
  endülüs'te hayat başkadır!
• ankara tunalı hilmi caddesi'nde bulunan, hala herkesin eski tivoli deyince hatırladığı mekandır. müşterilerine "külfet" gözüyle bakarlar. şöyle ki:
  
  tanınmış üst düzey bir firmanın iş ortakları ile yaptığı toplantı sonrası akşam bir şeyler yiyilip içilmesi gündeme gelir. gün içinde mekan aranır.
  
  - iyi günler, ben ### firmasından arıyorum, bu akşam yemek için yer ayırtabilir miyim?
  - tabii, kaç kişi olacaktı?
  - 20 civarı.
  - 12 kişinin üzeri fiks menümüz var, başlangıç, ara sıcak...
  - hayır beyefendi, fiks menü istemiyoruz.
  - ama 12 kişinin üzerine fiks menü yapmak zorundayız.
  - nasıl yani?? bizim grubumuz homojen değil, kaldı ki zaten "yemek" dedim dikkat ettiyseniz, kimse çay kahve içip kalkmayacak.
  - maalesef, 12 kişi üzerine fiks menü yapıyoruz.
  - peki 10+10 şeklinde yer ayırtsam?
  - olmaz, sizin 20 kişi olduğunuzu biliyoruz artık..
  - beyefendi, hadi cuma ya da cumartesi olsa bu uygulamayı anlarım da, bugün salı, hafta içi. çok saçma değil mi? kaldı ki yemek yiyip içki içecek 20 kişiden bahsediyorum.
  - olsun onun da bize bir külfeti var.
  - külfet mi? oooldu, biz size zahmet vermeyelim o zaman. iyi günleeer..
• meksika dolaylarinda bardakta getirilen icecegin uzerine kapatilmis salama denir. boylece hem sineklerin girmesine mani olunur hemde musteriye meze...
  daha sonralari meze niyetine getirilenler de tapas olarak adlandirilmis.
• tapas ickiden keyif alma olayinin en ust mertebesidir. turkiye'de gercek tapas yenemez. ayni sekilde gercek anlaminda tapas endulus haricinde ispanya'da da cok yenemez. cunku tapas icecegin yaninda ucretsiz getirilir. turistik mekanlarda (ki bu ispanya'nin hemen hemen her yeridir) tapas ucretlidir. alkol almaniza gerek yoktur. su bile icseniz size bir dilim tortilla, cherizo iberico veya jamon verilir. turkiye'de tapas bar acilamaz. acilirsa icerisi bedavaya yemek yemek isteyenlerle dolar. tapas'in keyfi kalmaz.
• tunalı hilmi caddesi üzerinde bulunan, müşterileri genelde orta yaş, büyükelçi çalışanı, ki çok yabancı müşterisi var, geniş bar. o kadar geniş ki odamın karşına kadar büyüttüler mekanı. hayır arkadaşım, yani an geliyor perdeyi açık unutuyorum, donumla ismail yk dansları yapıyorum, sonra bakıyorum karşıdan birileri beni izliyor. gerçi bazen güzel kadınlar geliyor buraya, böyle seksi atletimle çıkıyorum cama, yakıyorum sigarayı, off be acaip karizma yapıyorum ha asşldfk.
• ispanyol mutfağının şipşak lezzeti. yalnız meze konusunda çok başarısız oldukları için ülkemize keşif gezileri düzenleyerek türk-osmanlı mutfağındaki mezeleri kendi tapaslarının üzerine çok güzel monte etmişler. bu nedenle humus, şakşuka ve babagannuş görmek gayet doğal. yakında baklava, peynir, rakı ve yoğurt gibi sertifikasını elimizden alırlar. fiyatlarını da üzerlerindeki kürdan boyundan çıkarabilirsiniz. yaklaşık olarak kısa kürdanlılar 1.5 euro uzun kürdanlılar 2 euro değerindedir.
• eskiden kadehlerine sinek girmesin diye ustunu bir dilim ekmekle kaparmis ispanyollar, zamanla ustune ufak tefek atistirilacak seyler de eklemeye baslamislar. tapas buradan turemis, zaten tapa ispanyolca da kapak anlaminda ayni italyancadan aldigimiz tipa ya da tapa gibi. bizim mezelere kiyasla cok yeni bir kultur oldugunu soylemek mumkun, andalucia da 19. yuzyilin 2. yarisinda ortaya cikmis. meze canavari biz turklere pek orjinal gelmese de oldukca hos bir kultur olusturmus ispanya da. tapeo denilen bir adetleri var, bardan bara dolasarak degisik tapaslar denemek. bununla birlikte cesitli barlarin spesiyal tapaslari var ve ona gore mudavimleri olusmus.meze kulturunun populer kulturle hos bir sentezi bence. zaten dunya capinda bir marka olabilmesinin ardinda da bu yatiyor herhalde.
• yillar yillar once, ispanya'nin guneyinde, henuz kapakli siseler ya da teneke kutular yokken bira ya da sarap ildigi zamanlarda cok sinek varmis. o kadarmis ki sineklerden illallah eden insanlar bardaklarin ustlerine bizdeki cay tabaklarina benzeyen kapaklar ortmeye baslamislar. bunun uzerine bar sahipleri bu tabaklarin iclerine zeytin koymaya baslamislar. halk bu "beles" zeytin olayini cok sevmis ve bira ya da sarap bardaklarinin agizlari her yudumdan sonra kapatilmaya baslanmis. daha sonra mekan sahipleri mesaji alip zeytinin yanina cips eklemisler... zaman gectikce de mevzu ciddilesmis ve daha sonra tapas adini alan bu kucuk atistirmaliklar bir gelenege donmus. birkac nesil bu vesile ile yemege para vermemis. tapas vesilesi ile insanlar aksam uzerleri evlerinden cikip barlarda daha cok takilmaya, gece kapanisa kadar esle dostla muhabbete baslamislar.
  
  guneyde cereyan eden bu gelenek daha sonra yavas yavas yukarilara yayilmis ve bugun ispanya denen ulkenin en meshur seylerinden biri haline gelmis.
  
  elbette ki isletmeciler meseleye uyanip ozellikle buyuk sehirlerde tapaslara fiyat bicmeye baslamislar ancak hala kucuk kasabalarda, sehirlerin arkada mahallelerindeki barlarda beles surmektetir. madrid'de ise sehrin gibeginde, kamp eylemleriyle adi duyulan plasa del sol cevresinde biranizin yanina en belesinden ilistirilir.
  
  turistik mekanlar disinda coktan secmeli tapaslar da ucuzdur. iyi muhabbetin yaninda mis gibi gider. en meshuru patates kizartmasidir ancak tapas barlarinda envai cesidi denenebilir.
• su anda izledigim hollanda yapimi bir belgesele gore en guzel tapaslari yapan bari bulmak icin yerlere atilan pecetelere bakmak gerekirmis. yerde ne kadar cok pecete varsa tapaslar o kadar makbulmus. vay arkadas yahu.
• “la tapa” aslında öğle ve akşam yemeklerine kadar mideyi idare etmesi için alınan ara öğün şeklinde ifade edilegelmektedir.. nerden geldiği konusunda da bazı hikayeler anlatılır şöyle ki; ispanya kralı 10. alfonso bir hastalığa yakalanır ve öğünler arasında şarapla beraber ufak ufak atıştırması gerekir.. gel zaman git zaman alfonso iyileşir ve hemen bir ferman yayınlayarak der ki; “bu kastilya topraklarında yaşayan hangi insan evladı şarabı, aperatiflerle yemezse işte o bizden değildir”.. başka bir hikaye de çiftçilerin ve işçilerin çalışırken atıştırmalarından geldiği yönündedir.. nerden geldiği de pek önemli olmamakla birlikte fevkalade faydalı bişeydir bence tapas olayı.. geleneksel içeçeği pek tabiki şaraptır.. tapasların içerikleri ispanya’da bölgeden bölgeye değişiklik gösterir.. fakat temel bazı yiyecekler sabittir, zeytin, jambon, peynir gibi.. soğuk servis edilir ve evde veya bir büfede alınışa gore de farklılıklar arzedebilir.. misal madrid’in merkezindeki ünlü köşe restoranda pembe şarap, tütsülenmiş domuz jambon olarak tapas alınabilirken, evde kıt kanaat peynir, zeytin, çiğ sucukla yaptığınız ziyafet de tapastır nihayetinde..