• aslında biraz piyangodan üretilen tank. sebebi detaylarda gizli.

    brayton çevrimli motorları yani genel popüler isimleri ile jet motorlarını kara araçlarında kullanma sevdası yüzünden 2.dünya savaşı sonunda ele geçirilen alman çalışmalarından yola çıkılarak ingiltere'de, amerika'da ve sovyetler birliği'nde çalışmalara girişiliyor. kara araçlarında kullanılması düşünülen motorların genel adı gaz türbinli motor ve almanya bu iş üzerine ciddi ciddi eğilen ilk ülke. 1944 yılında 1000 beygirlik bir gaz türbinli motoru yapmaya girişiyorlar ancak başarılı olmadan önce savaş bitiyor ve çalışmalar kapanın elinde kalıyor. neyse ingilizler 2.dünya savaşından sonra bu jet motoru işine resmen başlayıp 1954 yılında ilk gaz türbinli motoru conqueror tankına deneme maksadıyla takıyorlar ama bir bakıyorlar ki motor su gibi yakıt içiyor ve bu olay idame edilebilecek gibi değil. boylarının ölçüsünü alan ingilizler anında çalışmaları iptal edip paşa paşa dizel motordan yürümeye devam ediyorlar.

    sovyetler birliği kendi gaz türbinli motoru için 1949 yılında çalışmaya başlasa da asıl teknolojik atılım 1960'lara gelene dek yapılamıyor. 1960'larda önce t-55 ve akabinde t-62 tankı üzerine takılan prototip gaz türbinli motorlar bir türlü hedeflenen beygir gücü başına 300 gr yakıt tüketimi ve 500 saatlik sorunsuz çalışma hedefine yaklaşamıyor. yapılan her prototip, yeni sorunlar çıkarırken üzerinde düşünülen çözümler olayı bir türlü ekonomik bir noktaya çekemiyor ve doğru düzgün bir motor tasarlamak mümkün olmuyor. motor konusunda bu boğuşma devam ederken en nihayetinde t-64 tankı sahneye çıkıyor ve gaz türbinlerinin kaderi değişme yoluna giriyor

    t-64 önemli bir tank çünkü çoğu açıdan sovyet tank teknolojisinde birçok ilkin ortaya konduğu oldukça başarılı bir tasarım. tank 700 beygirlik 5tdf dizel motorlu ama kullanıcılar bu motor hakkında şikayet edip duruyor ve sovyetler edindikleri gaz türbini deneyimini çöpe atmak istemiyorlar. hadi bakalım belki bu defa olur diyerek farklı bir proje yönetimi konsepti ile işe girişiyorlar. bundan önceki çalışmalarda da farklı bölgelerdeki farklı fabrikalar kendi başlarına çalışırken bu defa proje belli bölümlere ayrılıp farklı birimlere dağıtılıyor ve bu birimlerin temsilcilerinin olduğu bir proje yönetim ofisi koordinesinde işler yürüyor. uyanıklar başarılı da oluyor ve ortaya 1000 beygirlik gtd-1000t motoru çıkıyor. 20 tane gtd-1000t motoru kullanan t-64 tankı üretiliyor. bu tanklar ülkenin farklı bölgelerine gönderilip farklı iklim ve arazi şartlarında hayvan gibi test ediliyor. neticeler çok başarılı, motorda büyük sorun yok, yakıt tüketimi hedeflenen seviyede ve 500 saatlik çalışma şartı sağlanıyor ama önceden gözetilmeyen büyük bir sorun çıkıyor; gtd-1000t motoru t-64 şasesiyle uyumsuz ve denenen tüm prototiplerde onarım gerektirecek kadar ciddi şase ve transmisyon hasarları oluşuyor.

    sovyetler bu noktada bir ayrım noktasına geldiklerini görüyor. ya t-64'nın şasesini ve transmisyonunu gtd-1000t'ye göre yeniden tasarlayacaklar ya da sıfırdan yeni bir tank tasarlayıp gtd-1000t'yi ona takacaklar. düşünüp taşınıyorlar ve piyango t-80'e çıkıyor! "eldeki hazır tanktan olmayalım aga boşver, şimdi durup dururken t-64'ü de bozmayalım mazallah politbüro bizi sibiryalarda süründürür" diyerek object 219 adı altında yeni tankın tasarımına girişiyorlar.

    object 219’un yakıt tüketimi dizel motorlarla donatılan benzer tanklara göre 1.5-1.8 kat arasında daha fazlaydı ve üretim maliyeti açısından bakıldığında gtd-1000t’nin maliyeti muadili dizel motorların yaklaşık 11 katı kadardı. bununla birlikte karşılaştırıldığı t-64 tankının 700hp gücündeki 5tdf dizel motorlara nazaran sunduğu yüksek güç-ağırlık oranı, yüksek çeviklik kabiliyeti, düşük sıcaklıklardaki ilk başlatmanın kolaylığı, su soğutmasının ortadan kaldırılması, düşük yağ sarfiyatı ile tankın sahip olduğu diğer otomotiv özelliklerinin de oldukça başarılı bulunması neticesinde tank göze giriyor ve nihayet 1976 yılında object 219, t-80 adıyla seri üretimine başlanarak envantere alınıyor. gtd-1000t daha sonra 1250 beygir gücünde gtd-1250 olarak evrim geçirecek ancak yüksek yakıt tüketimi sovyetlerin belini büktüğünden 1987 yılına kadar üretimi devam eden t-80 haricinde başka hiçbir rus tasarımı tankta gaz türbinli motor kullanılmayacaktı.

    peki ilave bir bilgi verelim, soğuk savaşın diğer aktörü bu arada ne yapıyor? amerikalılar mbt-70 projesinde kullanılmak üzere tasarladıkları 1500 beygirlik army ground turbine ya da meşhur adıyla agt-1500 motorunu, 1970 yılında mbt-70 projesini çöpe attıktan sonra 1973 yılına kadar bekletiyorlar ve bu tarihte chrysler'in yürüttüğü xm1 tank projesine transfer ediyorlar. xm1, 1976 yılında m1 olarak seri üretime girince de agt-1500 amerikalıların ilk gaz türbinli motoru olarak envantere alınıyor. burada ilginç olan şey ilk gaz türbinli motorların hem amerikalılar hem de ruslarda 1976 yılında hizmete girmesi.

    fakaaaat bu yakıt tüketme sorunu amerikalıları da bezdiren bir husus. m1 tankı bu yüzden pek yurtdışına satılmıyor. biz de 2000 yılında şereflikoçhisar, kayseri ve sarıkamış'ta agt-1500 gaz türbinli m1a2 versiyonunu denedik ama motorun durumu yüzünden tankı almaktan vazgeçtik.

    aslında gaz türbinleri kötü makineler değil ve birçok yönden dizele göre avantajları var. ama şu yakıt hususu bir türlü dizel seviyesine indirilemiyor. orası çok sıkıntılı.

    t-80 ise çok benimsenen bir tank değil ne yazık ki. halbuki klasik bir sovyet tasarımı ama bu motor meselesinden doğan soğukluk tankı kötü etkiledi. zaten ruslar da yakıttan bezince üzerinde daha oynanabilir bir tank olan t-72'ye dönüş yapıverdiler.
  • rus ordusunun ukrayna'da 380 tane kaybettiği sovyet/rus hurdası.

    sovyetlerin operasyonel olan ilk gaz türbin motorlu tankıdır. ''b'' varyasyonları 42.5 ton, ''u'' varyasyonları 46 ton ağırlığındaki tankın ana silahı 2a46m-1 125mm yivsiz toptur.

    ana silahıyla ilgili; kendisiyle benzer dönemlerde hizmete girmiş batılı ana muharebe tanklarının silahları arasındaki temel farklardan biri silahın (birçok sovyet/rus tankında olduğu gibi) glatgm yani ''gun launched anti tank guided missile '' ateşleyebiliyor olmasıdır.

    t-80 9k112 kobra ve 1989'dan beri 9k120 füzeleri ateşleyebiliyor.

    bunun için bradley yada stryker araçlarında olduğu gibi lançerlere ihtiyaç duymaz ve direkt namludan füze ateşleyebilir.

    military history visualizedın glatgm'lar ile diğer daha geleneksel diğer mühimmatları kıyaslayan şu videosu var. video özellikle apfsds olmak üzere diğer mühimmatların neden daha ölümcül ve etkili olduğunu güzelce açıklıyor.

    sovyetler amerikalılarınki kadar uzun zırh delici içeren mühimmatlar için sabot üretecek maraging çeliği inovasyonu ve metalurjiden noksandı.

    bu nedenle 80'lerin başında geliştirilen ve bu gün m829a4 versiyonu kullanılan m829 ile 80'lerde ve 91'de hizmete giren sovyet muadillerini karşılaştırdığımızda arada gülünç bir fark olduğunu görüyoruz.

    m1 abrams ın 120 değil 105mm topa sahip olduğu erken modelleri için geliştirilen m774, türkiye'nin de envanterinde sahip olduğu m833 ve m900 mühimmatlarını amerikan ordusunda hizmete girdiğinde sovyetler hala tungsten zırh deliciler kullanıyordu.
    ''du'' yani depleted uranium round olarak sınıflandırılan mühimmatların bir apfsds olarak ilk örneğini israilliler ortaya çıkarmışlardı.

    seyreltilmiş uranyumu bir dart biçiminde şekillendirerek zırh delici mühimmatın içindeki penetrator olarak kullanan bu mühimmatlar arasında amerikan hizmetine ilk giren ise yukarıda belirttiğim 105mm m774 idi. 70'lerin sonunda hizmete girmişti, sovyet birliği ise uranyum zırh deliciler üretmeye başladığında abd silahlı kuvvetlerinde artık 105 değil m829 ve m829a1 gibi 120mm uranyum zırh deliciler hizmetteydi ve bu mühimmatlar dünyanın en ölümcül anti tank mühimmatlarıydı.

    abd zırhlı tümeni personeli kilometrelerce uzaktan ateşlendiğinde dahi bir t-72'nin sağından girip solundan çıkan bu mühimmatlara ''gümüş mermi'' lakabını takacaktı.

    bir diğer husus ise termal nişangahlar.

    80'li yıllarda, abd, ingiltere, batı almanya ve hollanda tankları ile ıfvleri termal nişangahlarla donatılırken sovyet tankları bu teknolojilerden yoksundu. leopard tanklarında fon eksikliğinden bu ertelenmiş olsa da sadece batı almanya ordusuna değil danimarka ordusuna bile termallere sahip leopard tankları ulaşmıştı.

    amerikan ordusu ise 1981'in eylül'ünde almanya'ya konuşlandırdığı abrams'larda dahi termal nişangahlara sahip iken m2 bradleylerde bu sistemler 1982'de hizmete girmişti.
    sscb ise 80'lerin ortasında agava adlı bir termal sistemin prototipini t-80b'lerde denedi ancak yetersiz bulundu. agava-2 ise ancak 1992'de t-80uk ve t-90'da hizmete girebilecekti, o da limitli sayıda. sscb, uranyum apfsds konusunda olduğu gibi termal nişangah sistemlerinde de batılılarla karşılaştırılabilir herhangi bir şey üretmekten acizdi.

    m1 abrams daha 1979'da henüz bir prototip iken sahip olduğu saatte 40 kilometre süratle ilerlerken namluyu hedefin üzerinde kilitli halde bırakabilme özelliği ile atış kontrol ve hedefleme konusunda da t-80'den üstündü.

    t-80',n mühimmatları diğer sovyet tankları gibi herhangi bir koruma içeren kabini olmayan bir depolama kullanır.
    (bkz: #139086830)

    ukraynda'da gördüğümüz 5. kata fırlamış rus tank taretlerinden de bu muntazam sovyet mühendisliği sorumludur.

    bu tank, bundan 40 sene asıl rakiplerine karşı yetersizdi, adamlar bu gün hala ukrayna fetihlerinde bu tankını kullanmaya çabalıyor. soğuk savaş sıcağa dönüşüp t-80 asıl üretim gayesini yerine getirseydi, a-10 thunderbolt, ah-64 apache ve o zamanın himarsleri olan m270 mlrsden sağ kurtulabilenler, abrams'ların karşısında çıkardı da şimdikinden daha zahmetsiz, daha acısız bir son yaşarlardı. lol.

    tanım : bir sovyet ana muharebe tankı. züm zamanların en kötü tanklarından biri yada facia olarak da bilinir.
  • yeni nesil tanklardaki 120 mm'lik top yerine, 125 mm'lik topu olan, en gelişmişinin t80u olduğu, bütün rus tankları gibi yüksekliği çok az olan 1250 beygir gücündeki motoruyla saatte 60 km hız yapabilen rus ana muharebe tankı.
  • t-80, 1976 yapımlı üçüncü nesil bir sovyet ana muharebe tankıdır. gaz türbin motoru kullanan ilk tank olmasıyla tarihe geçen tank karakteristik özelliklerini t-64 model tankdan almıştır. çeçen savaşlarında rusya'nın vazgeçilmez tankı olmuştur. 45 ton ağırlığındaki tankın zayıf noktası olan fazla benzin yakması bu savaşlarda keşfedilmiştir. daha sonradan motora bazı iyileştirmeler ve dizel teknolojisi entegre edilmesine rağmen dönemin rus generalleri tarafından "benzin canavarı" lakabı verilmiştir. 125mm'lik bir top kullanır ve he,heat,apfsds gibi mermiler ateşleyebilir. fazla benzin yakması sebebi ile envanterden çıkarılmış, t-90 kullanılmaya başlanmıştır. nato muadili m1a1 abrams ve leopard 2a4'dür. düz yolda 70 km/h'ye ulaşabilen hızlı tank günümüzde güney kıbrıs, pakistan, mısır ve ukrayna ordularının omurga kemiği durumundadır.
  • rusların son senelerde gözü karartıp yine modernize ettikleri zavallı bir savaş makinesi. artık şunları atın hurdaya. çağdışı doktrinlerine bağlı araçlarını modernize ediyorlar hala mezardan çıkartıp. ki ben bu t-80i hiç anlamam. severim şeklini felan ama, arkadaş o kadar türbin geliştir et, git t-64 gibi bir platforma tak. adamların kafası yemin ederim hala ilk t-64ü ürettikleri kafa ile aynı. üzerine sadece modern zerzevatlar eklediler, ucuzu diye t-72sini yaptılar vs.
  • battlefield serisinden bildiğim amerikan m1 abrams tankının rus rakibi
  • 1976 yılında üretilmeye başlayan bu tip tanklar dünyada gaz türbin motorla çalışan ilk tanklardır. sahip oldukları bu gaz türbinleri jet yakıtı, motorin ve düşük oktanlı benzinle bile çalışabilmektedir ayrıca bu motorlar tanka rahat bakım olanağı ve uzun ömürde katmıştır. sürücü, tank kumandanı ve silah operatörü olmak üzere 3 kişilik mürettebatı bulunur. beyaz rusya, pakistan, ukrayna ve güney kıbrıs rum kesimide dahil olmak üzere sayılı ülkenin silahlı kuvvetler envanterinde bulunan tanktır.
  • 1985 yapımı canon fotograf makinesi modeli
    http://www.mir.com.my/…rces/slrs/canont80/index.htm
  • (bkz: canon t80)
  • (bkz: t64)
hesabın var mı? giriş yap