süreyya plajı

• bu isim bana iki elinde birer oğlu ile kumsalda yürüyen genç bir baba resmini hatırlatır; ne hikmetse o resmin içinde ben de olduğum halde bizleri hep arkadan bir silüet olarak hatırlarım.
  
  trenle gidilirdi, sapsarı kumsalı vardı, deniz masmaviydi, biz çocuktuk, çok neşeliydik
  
  (bkz: 80lerde çocuk olmak)
  belki de (bkz: 70lerde çocuk olmak)
  bi de (bkz: eskidendi çok eskiden)
• 1947 'de süreyya ilmen paşa tarafından maltepe’de yaptırılan süreyya plajı’nın açılışı nedeniyle gazetelere verilen ilanda şu satırlar yer alıyordu:
  "en son sistem tesisata malik olan plaj kabineleri lüks ve konforludur. mükemmel gazino, fevkalade caz, nefis içki ve yemekler. aileler için hususi odalar. bütün banliyö trenleri plajın önünde durur. kadıköy iskelesi’nden plaja muntazam otobüs servisleri; karaköy’den de doğrudan doğruya plaja elverişli hususi motor servisleri".
  
  şimdilerde parkın içinde kalan kubbeli yapı "bakireler tapınağı" adıyla anılan ve denizin ortasında olan bir yapıydı. son dönemde maltepe belediye başkanı fikri köse'nin bakireler tapınağını denizin ortasında tekrar inşa edip kız kulesi gibi bir simge haline getirmeye çalışacaklarını duymuştum
• 1950'lerde
  
  günümüzde
• yahya kemal, türk istanbul'un uzuvlarının bilinçsizce talan edilişini tarif ederken kör kazma tabirini kullanır. anadolu yakası ve maltepe'yle özdeşleşen süreyya plajı da kör kazmaya kurban giden sembol değerlerden biridir. süreyya paşa tarafından istanbul halkına miras bırakılan emsalsiz güzellikteki plajın kaynaklara yansıyan hikayesine değinmek gerekir.
  
  1939 yılında kartal kaymakamı bahir öztrak ve maltepe belediye başkanı kahraman bey, o zaman kartal'a bağı olan maltepe köyünün küçükyalı bölgesine bir plaj inşa edilmesi fikrini süreyya ilmen'e iletmişler ve onu ikna etmeyi başarmışlardır. plajın arsası, öncesinde kabak, patlıcan ve salatalık gibi sebzelerin yetiştirildiği maltepe bostanlarından biridir.
  
  kaynaklar, süreyya plajı'nın inşaasına 20 haziran 1939'da başlandığını göstermektedir. ancak ikinci dünya savaşı yıllarının getirdiği ekonomik daralma ve diğer güçlüklerden dolayı inşaatın tamamlanması yedi yıl sürmüştür. ulaşım sorununun çözülmesi için banliyö treninin plaja kadar uzatılmasına yönelik çalışmalar başlatılmıştır. süreyya ilmen, tren istasyonu yapılması şartıyla mülkiyeti kendisine ait olan 450 metre karelik bir arsayı bağışlamıştır. ancak bugün, süreyya plajı tren istasyonu olarak bilinen bu durağın yapımı, o dönemde sirkeci, haydarpaşa ve gebze hattında yapılan plan değşiklikleri nedeniyle uzun süre sürüncemede kalmıştır.
  
  inşaat tamamlandığında, 80 tane birinci sınıf plaj soyunma odası, büfe ve gazinonun olduğu bir bina, 200 civarında ikinci sınıf soyunma odası ve 300 metre üzerine inşa edilmiş olan 42 odalı bir otel bulunmaktaydı. bu haliyle süreyya plahı, anadolu yakası'nın en büyük plajıydı. yazın sıcak günlerinde plajdan yararlanmak isteyenler için hazırlanan broşürlerden birinde ulaşımın kolaylığı, plajdaki eğlence imkanları ve konfor ön plana çıkarılmıştır.
  
  süreyya plajı'nın sembolü, sahilden elli-altmış metre uzakta, üç dört kaya parçası üzerine inşa edilen, altı direk ve bir kubbeden oluşan bakireler mabedi'dir. yaygın inanışa göre, mabedi yüzerek tavaf eden genç kızların çabucak eş bulurdu. avrupa'da parklar ve su kenarlarında bu mabedin benzerleri vardır. deniz doldurulduğu için bakireler mabedi, bugün sokak ortasında kalmıştır. ayrıca prof. dr. türkan saylan kültür merkezi'nin mimari dokusu bakireler mabedinden esinlenerek oluşturulmuştur (bkz: #17914207).
  
  şehre uzaklığından dolayı süreyya plajı, evli erkeklerle yüzük takma konusunda macera seven hanımların buluşup beraber bir gün geçirdikleri yer olmuştur. süreyya plajının bu özelliği, ödüllü bir yapım olan benim sinemalarım filmine de konu olmuştur kaynak.
  
  plajda sportif faaliyetler ve kültürel etkinlikler yapılmıştır. yardımsever biri olan süreyya paşa, süreyya plaj ve tesislerini bölge halkının yeşil alan ve plaj olarak kullanması şartıyla bir vakfın kontrolünde maltepe belediyesine bağışlamış. 1984 yılında plajda onarım, peyzaj ve modernizasyon çalışmaları yapılarak atıl durumda kalmaktan kurtarılmak istenmiştir. 1990'lı yıllarda plansız şehirleşme ve maltepe-bostancı sahil yolunun inşasıyla beraber plaj doldurulmuş ve vakıf yönetimi tarafından bir iş merkezi bu alana yapılmıştır. süreyya paşa'nın vasiyeti, ölümünden 30-40 yıl sonra işlevsiz hale getirilmiş ve türk istanbul'un bir uzvu olan süreyya plajı, yahya kemal'in deyişiyle kör kazmaya kurban gitmiştir.
  
  kaynak: ökkeş kürşad karacagil, süreyya ilmen'in hayatı, faaliyetleri ve eserleri, marmara üniversitesi doktora tezi, istanbul 2011.
• 6 yaşımdan 14 yaşıma kadar yaşadığım,şimdi 26 yaşımda yeniden geri dönme hazırlıkları yaptığım güzel ve sakin semt. anadolu yakasının yaşaması en keyifli yerlerinden biri.
• her gördüğümde, "keşke sahil yolu yapılmasaydı, keşke ben de annem gibi buradan denize girebilseydim" dediğim yer. günümüzde plaj mlaj kalmamış, pis derelerin aktığı kayalıklardan girilen bir deniz kalmıştır. cennet nasıl yok edilip yerine robotlara göre bir düzen kurulurun en güzel örneğidir.
• istasyonun deniz tarafına düşen bölümü ki, semti tanıyanlar bilir, bir kaç yıl öncesine kadar tam bir sahil kasabası dinginliğinde idi, devlet demiryollarından kiraladıkları alanda faaliyet gösteren yayla sanat merkezi ve civar dükkanlarından oluşan alışveriş merkezinin, bitmek bilmez genişleme azimlerinin, yol düzenleme çalışmaları adı altında yürüme yollarının işgalinin, bir metrekare alan varsa oraya bi’şey kondurma çabalarının sonucu, bırakın keyifli bir gezinti alanı olmasını, mecburi geçişler için bile katlanılmaz bir yer halini aldı.
  her sene hele şükür yapılacak iş bitti diye seviniyoruz ( yani işgal edilecek başka alan kalmadı anlamında) ertesi sene baharda bakıyoruz yanılmışız. ama bu seneki her senekinden beter bir durum oldu. çünkü inşaat faaliyeti büyük bir yalanla başladı. herhalde artık işin doğrusunu söyleyecek yüzleri kalmadı.
  sahil yolunun süreyya plajı kesiminde tren istasyonu tarafına dar bir geçiş vardır. geçişin bir tarafında oraya sonradan kondurulan dükkan içinde mado diğer tarafında ise burger king yer alır.
  bir ay kadar once bir baktıkki mado boşalmış ve etrafına çok şık bir perde ve "çevreye verdiğimiz rahatsızlıktan dolayı özür dileriz." tabelası konmuş. perdenin tam üstünde ise “tren yoluna bağlantı inşaatı” yazılmış. duruma ve yazılana bakılınca ilk akla gelen mado’nun olduğu dükkanın yıkılıp yolun eski haline getireleceği olur. bunca seneden sonra hala iyi niyetli olmak tabi bizim şaşkınlığımızdır o başka. sonra bir bakılır ki madonun yayla sanat tarafında yer alan mc donalds’da da bir inşaat faaliyeti başlamıştır. yola yığılan inşaaat malzemeleri, demir iskeleler, iş makinaları ve toz duman da her yılki çilenin tekrarlanacağının müjdecisidir. bu arada gezinti alanları içinde nerede genişçe bir alan varsa önceki senelerden artan inşaat malzemeler de oralarda yığılı bekletilmektedir. bunca zamandır neden kaldırılmamışlardır, o da ayrı bir soru. neyse biz bu sene yediğimiz kazığı anlatmaya devam edelim. sonra inşaatların gidişinden anlaşılır ki madonun bulunduğu dükkana kat çıkılmaktadır. mac danolds'la aralarında zaten bir bir adam geçimi olan sokak da dükkanlara katılıp dükkanlar ve terasları genişletilecektir. olayın tren yoluna bağlantı gibi bir işle uzaktan yakından alakası yoktur.
  gelen geçen bir yazıya bir yapılan işe bakar hasbinallah çeker. fakat hasbinallahlar herhalde fazla yüksek sesle telaffuz edilir olur ki, süslü perde üzerindeki yazı perdenin estetiğine hiç uymayan siyah yağlı boya ile karalanır. inşaatlara isimsiz devam edilir.
  efendim şimdi bu entry belediye zabıtasına yazılmış şikayet dilekçesi gibi oldu ama bundan once semtte göz göre yapılan tüm işlerdeki şikayetler, özellikle son belediye seçimlerinden sonra iş başına gelen belediye başkanı döneminde hep havada kaldığı için artık uğraşmaktan vazgeçilmiş, sözlüğün omuzunda ağlamak tercih edilmiştir.
  
  edit: bizim tren yoluna bağlantı inşaatının mado'nun genişlemesi ve kat çıkması inşaatı olduğu kesinleşmiş ve mado yeni haliyle hizmete (!) girmiştir.
• ben küçükken hala var olan plaj, mayolu, bikinili kızlar,vs ile resimlenmiş duvarlarıyla epey çekiciydi.
• istanbul'da idealtepe ile maltepe arasinda bulunan semtin adi, eskiden istanbul'un icine edilmeden once en guzel plajlarindan birinin bulunmasindan dolayi bu isim almistir. su anda sahilyolundaki wonderland, mc donald's ve tabii ki burgerking'in otoparkinda yer alan kubbe seklinde ki mimari yapida aslinda deniz doldurulmadan once bayagi aciklardaymis. muhtemelen sureyya sinemasi ile de tarihi bir bag vardir...
• beach volley turnuvaları da düzenlenir burada. ayrıca o plajda denize girmişliğim olduğunu hatırladıkça yaşlandığımı hissetiren semttir kendisi..