paterfamilias

• pater familias, latince "aile babasi" demektir . pater familias'in aile bireyleri uzerinde sinirsiz bir yetkisi vardir, ne derse o olur . bu sinirsiz yetkiye de patria potestas denir . patria potestas altina girme dogum, evlat edinme (adoptio) ve nesebin duzeltilmesi durumlarinda gercekle$ir . patria potestas'in sona ermesi ise asil olarak pater familias'in olumu ile kendi cocuklari sui iuris haline gelmesi durumuyla ortaya cikar . ayrica hakimiyetten cikarma (emancipatio) ve evli kadinin manus'tan cikarilmasi ile de patria potestas sona erer .
  
  (bkz: roma hukuku)(bkz: hukuk)
  bir de, #538933
• roma imparatorluğu yapısında familia kelimesi aileden çok köleler(servi), cariyeler(ancillae), çocuklar ve eşten(domina) oluşan tüm ev ahalisini belirtir. bu yüzden pater familias küçük çapta bir tebaaya sahip olan bir despot olarak görülebilir. kendisine inanılmaz haklar verilmişti ki bunlardan en önemlilerinden biri olan ius vitae necisque (yaşam ve ölüm hakkı), ev ahalisi içinde doğan çocukların yaşamalarına izin verilip verilmeyeceğine dahi karar verme yetkisini beraberinde getirirdi. pater familias aile hakkında devlete karşı sorumluydu, kölelerinin işlediği bir suç sonucu kendisi de cezalandırılırdı.
  cumhuriyetin kendisini imparatorluğa bırakmasıyla tüm devlet sistemi gibi devletin en küçük parçası olan familia sistemi de değiştirildi.
  manus (el) kelimesinden türemiş olan emancipatio (babanın/erkeğin elinden çıkma), pater familias konseptinin sonunu hazırlamış, kadınlara ve ailenin çocuklarına da mülk sahibi olma hakkı vermiştir. ilerki yüzyıllarda emancipation formuna evrilerek feminist hareketin etrafında şekillendiği motto olmuştur kendisi.
• roma hukuku'nun temel taşlarından biri. adeta hukuk bu "baba"ların üzerine inşa edilmiştir. borçlar hukuku, eşya hukuku bugün bile hep iyi aile babasını yâd eder, aradan geçen iki binyıla rağmen.
  (bkz: mater familias)
• latince 'familia' deyimi günümüzdeki 'aile' kelimesinden içerik olarak daha kapsamlı bir anlama sahipti; çünkü roma familiası günümüzdeki anlamı ile sadece dar bir çevredeki bireylerden oluşan aileyi göstermekle kalmaz, aynı zamanda onun mülkünü ve kölelerini de içine alırdı. bizim bugün ' aile' olarak işaret ettiğimiz varlığı, romalılar 'domus' olarak adlandırırlardı. (aynı zamanda ev, hane)
  
  roma ailesinin karakteristik özelliği aile reisinin (pater familias) otoriter gücü (patria potestas) elinde bulundurmasıydı. patria potestas, dar anlamda babaya ait olan güç, babadan gelen iktidar ve yönetim hakkını; geniş anlamda ise aile reisi olan pater familias’ın ailesindeki bütün çocuklar, torunlar, aileye dahil diğer kişiler ve köleler üzerindeki hakimiyetini ifade ediyordu. hiç kimsenin otoritesi altında olmayan pater familias aile fertleri üzerinde mutlak bir iktidara sahipti. patria potestas’ın böylesine mutlak oluşu, roma ailesine sağlam bir merkezi düzen vermiştir.
  
  patria potestas ne yurttaşlar hukukunca ne de ceza hukukunca sınırlandırılmıştı;
  çocuk yetiştirme hakkı, yeni doğan çocukları kabul etmeme hakkı, her yaştaki çocukları satma veya rehine koyma ve hatta öldürme hakkı (ius vitae necisque) onun elindeydi. pater familias aile fertlerini açıkta bırakabilir, evlenmelerine engel olabilir, boşayabilir, onları satabilir veya öldürebilirdi.
  
  pater familiasın yeni doğan bir çocuğun kabul edilmemesi gibi zor kararlarda, akrabalarından ve komşulardan oluşan bir ' ev mahkemesinin ' ( consilium) görüşünü alması genelde başvurulan olağan bir yöntemdi. doğumdan hemen sonra çocuğun yaşamı için önemli bir olay yer alırdı : pater familias tarafından tanınması; bu, çocuğun yere bırakılması, daha sonra pater familias tarafından yerden kaldırılması gibi simgesel bir sahneyle başlardı.
  
  yeni doğan çocukların boğazlanması, suda boğulması ya da çöle bırakılması sık görülen olaylardı. ölüme terk etme ya da mirastan men etme sadece babanın yetkisindeydi. pek çok yazıt ve antik kaynak, babası tarafından öldürülen çocuklar için annelerinin ne kadar üzüldüğünden bahseder. hatta roma’da bazı kadınlar kızlarının ölüme terkedilmesini önlemek için onları erkek çocuğu gibi yetiştiriyordu.
  
  'patria potestas' ayrıca şu hakkı da elinde tutardı: pater familiasa bağımlı olanlar ne zaman bir servet, mülk vb. edinseler bu edinilen şey, pater familiasa giderdi, öyle ki ona bağımlı olanlar kendi malları diye bir şeye sahip olamazlardı. yine de bu bireylere (ki aralarında, duruma göre, köleler de olabilirdi) istediklerince kullanabilmeleri için az çok bir özel mal varlığı bırakılması adettendi, ancak bu servet, yasal olarak, pater familiasın üzerindeydi.
  
  patria potestas altındaki kişilerin en başında filius familias (erkek çocuklar) ve filia familias (kız çocukları) gelir. mater familias ise aile annesi anlamına gelirdi. mater familias, pater familias’ın karısı olsun olmasın, patria potestas altındaki tüm kadınlara verilen genel bir isimdi.
  
  ailenin çocukları olan filius familias(erkek)ve filia familias(kız) ile pater familias’ın yaşadığı eve dahil olan herkese 'liberi in potestate' denirdi. köleler bu grupta yer almazdı. çünkü roma hukukuna göre köleler insandı fakat şahıs değildi. mal hükmündeydiler.
  
  patria potestas ancak pater familiasın ölümü ile sona ererdi. bu durumla birlikte erkek ve kız çocukları (sui iuris) bağımsız olurlardı, torunlar ise, eğer babaları yaşıyorsa onun patria potestasının altına girerlerdi, yaşamıyorsa onlar da özgür olurlardı.ölen bir pater familias, eğer arkasında reşit olmayan çocuklar bırakmışsa, bunlar bir tutorun vesayeti altına girerlerdi. bu vasi yani 'tutor' pater familiasın vasiyetinde belirlenmemişse genelde babanın erkek kardeşi olurdu.
  
  o dönemin yaşam beklentisi günümüzdekinden çok düşüktü. yani insanlar bugünkünden çok daha az yaşarlardı ve bir pater familiasın, çocuklarının evlenmesinden ve kendilerine ait bir ev kurmalarından sonra uzun yıllar yaşaması, şüphesiz çok ender görülen bir şeydi.
  
  bundan dolayı, bir roma ailesi genelde küçük bir aileydi ve herhalde anne ve özellikle baba ile çocuklardan meydana geliyordu. kadınlarda, doğum esnasında ve doğumdan sonraki ölüm oranının yüksek olmasından ve çoğu zaman erkeğin yeniden evlenmesinden ötürü, çocuklar aile içinde genelde üvey kardeş durumundaydılar.
  
  patria potestas’ı sona erdiren sebepler ölüm, capitis deminutio ve emancipatio idi. ölüm halinde patria potestas kendiliğinden sona ererdi. capitis deminutio ise aile reisi olan pater familias’ın savaşta esir düşmesi veya sürgün cezasına çarptırılması ile ortaya çıkan bir durumdu. nitekim hür olmayan ve hakimiyet ehliyeti bulunmayan bir kişi patria potestas’a sahip olamazdı. hakimiyetten çıkarma anlamına gelen 'emancipatio' ise pater familias’ın kendi iradesi ile patria potestas’ı sona erdirmesi demektir.
  
  kaynak
• o brother where art thou filminde bu terim ile ilgili çok güzel bir diyalog geçer. george clooney kızıyla annesinin evleneceği diğer adam hakkında konuşmaktadır,
  
  - vernon here's got a job. vernon's got prospects. he's bona fide. what are you?
  + i'm pater familias.
• bugünün hatrına izlenmesi gereken sinematik şaheser bir crown bölümü.
• roma'da aile reislerine verilen isim.
  
  aile üyeleri üzerinde oldukça geniş bir yetkisi vardır; neredeyse mal varlığı üzerinde kullanılan mülkiyet hakkı kadar geniştir:
  
  aile fertlerini dilediği gibi çalıştırabilir, hangi işin içerisine dahil olacaklarına karar verebilir, suç işlemeleri durumunda yargılayıp cezalandırabilir.
  
  tabi bu yetki, kendi aile fertleri ile sınırlıdır. farklı aileler arasında bir suç işlenecek olursa yargılamayı gerçekleştiren kişi için: (bkz: rex)
• latince aile babası anlamına gelen kelime. romalılar tarafından ailenin reisine verilen ünvandır ve genelde pederlere verildiği için paterfamilias olarak geçer. paterfamiliaslar ailenin tek hakimidir ve genelde tek karar mercii olurdu.
  ius vitae necisque gibi despotik haklar vardı, yani sakat doğan bebekler hakkında ölüm kararı verebiliyorlardı. fakat bu hak imparatorluk döneminde kaldırıldı. aynı dönemde kadınlara az da olsa birtakım haklar verildi.
• facebook'ta kuruluna hukuk fakültesi itirafları (hfi) sayfasının admini. kendisine böyle diyor. ^**
• roma hukukunda aile babası. sahip olduğu yetkinin adı ise patria potestas.
  
  roma hukuku, aile babasına kendi alt soyuna ve eşine karşı özel hukukta sınırsız, kamu hukukunda ise sınırlı bazı yetkiler vermiştir. bu hukuki durumun sona erme halleri erkek çocuk için evlenip aileden ayrılarak kendi pater familiasını kurmasıyla, kız çocukları için ise evlenip bir başka erkeğin pater familiasına tabi olmasıyla olabilirdi. yine pater familiasın ölümü veya kişinin manus'tan çıkarılması halinde de patria potestas yetkisi sona erer.