ortadirek

• yaşar kemal'in nobel ödülü'nü kazanamamasının nedeni john steinbeck'in varlığıdır. gazap üzümleri'ni okuyanlar ve ince memed destanı ile mukayese edenler ne dediğimi daha iyi anlayacaklardır.
  
  şimdi bu üçlemeyi peş peşe okurken steinbeck'i anımsadım yeniden. yaşar kemal'in talihsizliği steinbeck'e göre daha geç doğmasıdır. yoksa kalemi onun kadar kuvvetlidir.
  
  dağın öte yüzü üçlemesinin bu ilk cildinde çukurova cehenneminde amansız bir yol hikâyesi anlatılır. anadolu insanının gündelik mücadelesi psikolojik betimlemelerle, destansı bir anlatımla, pekiştirici tekrarlarla dile getirilir. kısacası yaşar kemal okuru roman karakterlerinden biri haline getirecek denli gerçekçi tasvirlerle imzasını konuşturur.
  
  anne meryemce unutulmaz bir karakterdir. onun yaşam şartlarına direnişi inanılmaz boyutlardadır. oğlu uzun ali ise git-geller içinde dönenen tipik bir yaşar kemal karakteridir.
  
  çukurova'ya pamuk toplamak için yol alan köy halkı acaba beyaz topraklara ulaşabilecek midir?
  
  cevap upuzun bir çığlık gibidir.
• ne zengin, ne de fakir oldugunuzu gosteren, genelde oldurmeyip surunduren bir maasli iste calisan ailelerin dahil oldugu sosyal grup.
  
  cocukken, genelde cocuklarin yaptigi gibi, salakca sorular soruyordum babama.^* bir gun dedim, baba biz fakir miyiz, zengin miyiz? baya kucuktum, nerden ogrendiysem o kavramlari artik bilmiyorum. babam da bana, "biz ortadiregiz" demisti. hmmmmm diyip, anlamis gibi yaptim. sonra cocuklugum boyunca salonumuzun ortasinda bir direk oldugunu dusunmustum. gorunmez bir direk, ama ben eski evimizin salonunu dusundugumde, su an bile hayal edebiliyorum, o kadar emindim varligindan yani. ne de olsa bizim bir orta doregimiz vardi, tam ortada. bir daha da hic takmamistim kafama, zengin miyiz, fakir miyiz diye. cunku sorunun cevabi bizim direkteydi. dusunsem mantigini hala anlamiyorum, ama hala icimi rahatlatiyor o hayali direge sahip olmak evin tam orta yerinde.
• (bkz: ortadirek şaban)
• ince memedin hürü anasına atıfta bulunan roman. henüz elimden bırakamadığım.
• yüksek kesimlerde (yaylalarda) çatıda biriken yoğun karın çatıyı çökertmemesi için evin orta yerine
  dikilip çatıya dayandırılan direk.çatının yükünü ortadirek çeker.
• genelde kaziga oturmus bir sekilde tasvir edilirdi karikaturlerde.
• işçi, memur, emekli, küçük esnaf ve çiftçi gibi dar ve çoğunlukla sabit gelirli toplum kesimlerine işaret eden deyim
• ilk kez rahmetli turgut özal zamanında türkçe ye yerleşmiş bir sözcük
• (bkz: kucuk burjuva)
• az once npr'da dinledigime gore amerika'nin washington eyaletinde (bas eyalet olan degil) yillik brut kazanci 35k ile 125k arasinda olan insanlara denk gelen grup.
  o nasil bir araliktir amk.