marş

• genellikle milli duygular veya epik hikayeler üzerinden sözleri yazılan, çoğunlukla orkestralar tarafından etkili ve dominant tınılarla müziklendirilen, çoğunlukla bayramlarda yahut askeri amaçlarla kullanıldığı gibi, klasik müzik eserleri aralarında da yeri olan müzik eserleri. milli marşlar da birer marştır tabi de, "marş" kavramının illa ki "milli marş" olarak değerlendirilmesi hatalı olur, zira pek çok ülkenin veya farklı ülke sanatkarlarının farklı farklı bir dolu marşı vardır. bu marşların kimisi de ünlü klasik müzik bestekarları tarafından yazılmış eserlerdir. romantik dönemde yaygınlaşan marşçılık, 20. asra kadar da taşmıştır. bu bağlamda "marşçılık" 19. ve 20. asırların bir akımı, ürünüdür. birkaç farklı aksta gelişmiştir..ulus devletlerin ve milliyetçiliğin; bir yandan da emperyalizmin ve emperyal devletlerin; öte yandan da devrimci hareketlerin ve politik olarak değişen rejimlerin yükselişiyle paralel seyreder marşların gelişimi, eserlerin yoğunluğu farklı farklı dönemlerde..muhtemelen, sovyetler birliği ve almanya bu konuda eser sayısı bakımından en ilerileri olmakla beraber, her milletin bu türden marşları vardır. fransa, italya, avusturya-macaristan, ingiltere, abd de marşçılıkta pek çok eser sunmuştur dünyaya..demiş olduğum gibi, daha milli temalara yer veren marşlar olduğu gibi, şahıslar ve olaylar üzerinden bestekarlarca klasik müzik eseri olarak türetilmiş marşlar da vardır (yani illa bir askeri bando ürünü gibi ele almamak lazım marşları)
  
  küresel çapta bilinen çeşitli nadide örnekleri için:
  
  (bkz: wacht am rhein)
  (bkz: pomp and circumstance)
  (bkz: radetzky marşı)
  (bkz: napolyon marşı)
  (bkz: kalinka)
  (bkz: katyusha)
  (bkz: partizanskaya)
  (bkz: farewell of slavianka)
  (bkz: song of the plains) (polyushka polye)
  (bkz: kossack's song)
  (bkz: alte kameraden)
  (bkz: badenweiler masch)
  (bkz: königgraetzer marsch)
  (bkz: coburger marsch)
  (bkz: yorkischer marsch)
  (bkz: heart of oak)
  (bkz: rule britannia)
  (bkz: le chant du depart)
  (bkz: marcia carolus rex)
  (bkz: fin süvari marşı)
  (bkz: jaakarimarssi)
  (bkz: inno di mameli)
  (bkz: rakoczi marşı)
  (bkz: vintovka)
  (bkz: auferstanden aus ruinen)
• müzikli adımlarda resmiyet şart
  (bkz: yatay akrostiş)
• özcan alper'in sonbahar adlı filminde yusuf'un gençlik fotoğraflarına bakarken bir ıslıkla başlayıp müthiş bir ritim yakalayarak devam eden 40 saniyelik şaheser..filmin soundtrack'inde marş(gençlik hatıraları) olarak geçen bu melodi, bi yandan tanıdık geliyor ama özgün bi tarafı da var..bilemedim..güzel işte..
• herhangi bir marşa ayak uydurmaya çalışan insan benim gözümde beş para etmez.
• latince marcare, vuruşlu yürüyüş'ten. her tür yürüyüşü desteklemek, bazen ateşlemek, grupları aynı düzende yürütmek (askeri marş), ulusal birliği güçlendirmek (ulusal marş), bazen de cenaze marşı (marche funebre) gibi kederli bir ortam oluşturmak için yazılan, belirgin ve güçlü vurgulamalı, 4/4 ya da 2/4'lük ölçülerde - süvari marşı 6/8'lik- yazılan ve sözün etkisinden de yararlanılan kısa müzik.
  
  eski yunan tiyatrosunda pantomimcilerin girişinde ağır tempolu olan marş, ortaçağ'da şövalyelerin yarışmalarında trompet ve trampetli girişlerle hızlandırılmış, 16. ve 17. yy.'larda avrupa'da her ordunun ayrı ritimde trampet vuruşlu marş çağrıları kullanılmıştır.
  
  18. yy.'da askeri marş dakikada adım sayısıyla almanya'da yalnızca 60-70 (parademarsch - geçit töreni marşı, yavaş marş) iken, eski prusya ordusu el bombacı asker marşı (grenadiner) yanında önce çabuk (geschwindmarsch), sonra hücum marşı (sturmmarsch = 114) çıkmıştır.
  
  fransa'da ağır marş (pas ordinaire) hızlanmış, önce çabuk (pas redoublé), sonra çifte çabuk (pas de charge) tempoya (= 140) ulaşmış; italya'da yine hızlı bersaglieri (hafif piyade) marşına dönüşmüştür.
  
  askeri marşların en çekici ve canlı örnekleri macarlar'ın rakoczy (1809) ile avusturyalılar'ın radetzky (j. strauss, 1848) marşları tüm dünyada tanınmıştır.
  
  osmanlı döneminin askeri marşı olan mehter marşı ise özellikle 18. yy.'da avrupa'yı etkilemiş, cumhuriyet dönemiyse c.r. rey'in 10. yıl marşı ile simgelenmiştir.
  
  barok çağ marşı, 18. yy. ön klasik çağ bestecileri marş türünü enstrümantal süitlerin başında intrada, entrée (giriş) olarak ya da aralarda dans bölümü olarak da kullanmıştır. ulusal marş'lar içinde en tanınmışı 1792'de bestelenen fransız marşı la marseillaise olmuştur.
  
  matem marşı ya da cenaze marşı alanında en ünlü örneği chopin (piyano sonatı op.35, 3. bölüm) vermiş; beethoven (eroica senfonisi no.3 2. bölüm), mahler (senfoni no.5), wagner (götterdammerung) gibi birçok besteci bu marş türünü değerlendirmiştir.
  
  düğün marşları'nın en bilinenleriyse mendelssohn (bir yaz gecesi rüyası) ve wagner'in (lohengrin 3. perde gelin korosu) besteledikleridir. kutsal marş ya da rahip marşı olarak tanımlanabilecek türde de gluck (alceste), mozart (sihirli flüt'te rahiplerin girişi) ve wagner'in (parsifal'de gral muhafızlarının töreni) marşları çok tanınır.
• hangi marş iki kere çalınırsa yeryüzünde unutmayın
  hem usta hem çırak bir kambur içindir.
  
  ece ayhan^*
• bir de basılan marş vardır. "otomobil, kamyon vb. motorlu araçlarda motoru işletme düzeni" tdk.
• (bkz: #18669306)
• kibris ta askerlik yapanlar, ozellikle (bkz: ktbk) kolorduda, ses kes safak dinle seklinde bir muhabbete taniklik ederler. insanlar (bkz: içtima) sirasinda ortaya cikip birbirlerinin plakaya dusen safaklarini bagirirlar. bu seramoniye katilamayan yani safagi plakalardan cok olanlar icin kullanilan memleket benzetmesidir. yani safagi 81 den cok olanlarin safagi mars olarak gecer.
• (bkz: mehter marsi) (bkz: sourtimes milli marsi) (bkz: istiklal marsini tersten okumak)