kibbutz

• toplu uretimin yapildigi, kollektif ya$anan, amaci oncelikle tarimsal uretimi geli$tirip, israil'e gelenlere ya$anacak yer ve uretime katki yapma imkani saglamak olan, ozel mulkiyetin ve maa$ kavraminin olmadigi gomunus koyler. gonullu katilim, cok tarafli sorumluluk ve e$it haklarin bulundugu bir sistem hakimdir. teknolojinin geli$mesi ile her turlu imalat sanayiine de el atmi$lardir. temel birimi ise ki$idir, insandir. bu koylerde ya$ayan insanlarin temel felsefesi de "herkesin yapabildigi kadar, herkese ihtiyaci olan kadar" sozuyle aciklanabilir. ulke nufusunun %2.7'si buralarda ya$ar.
  alakali olarak (bkz: moshav).
• komunizme dayali bir hayatin surduruldugu israil koyleri. sosyalist/komunist devletlerin aksine demokratik olmalari ile meshurlar.
• gitmek isteyenler için kısa tarif:
  1) gençtur'a 200 küsür dolar bayılın (bi iş yaptıkları yok)
  2) israil uçağına yer ayırın
  3) israil'e inince otobüs durağını bulun.
  4) tel aviv'deki merkeze gidin.
  5) size öneride bulunsunlar
  6) genelde küçük yerleri tercih edin.
  7) kibbutz'dan yetkili kişinin telefonunu alın. otogar'dan biniş saatinizi söyleyin.
  8) nasıl gideceğinizi öğrenin (öncelikle otogar nerde onu bi öğrenin)
  
  ya da
  1) önce bi google'da aratın kibbutz diye. (gençtur'u sallarsanız.)
  2) gerekli kişilerin email adreslerini öğrenin.
  3) gelmek istediğinizi ve amacınızı anlatır bir mesaj atın.
  4) onaylandığınızda onlardan bir yazı isteyin ki bunu konsolosluğa vereceksiniz.
  5) net adres tarifi alın.
  6) gidin işte.
• cinsiyet farklılıklarının yalnızca toplumsal öğretiler, baskılar ve mevcut rol modelleri ile açıklanamayacağının kanıtıdır.
  
  burada tipik erkek ve tipik kadın klişelerinden arınmaya yönelik çalışmalar yapılmıştır. erkek çocukalr ve kız çocuklar aynı kıyafetleri giymiş ve saçları aynı boyda kesilmiş, taranmıştır. erkek çocuklar oyuncak bebekle oynatılmaya dikiş dikmeye temizlik ve yemek yapmaya yönlendirilmiştir. kız çocukları ise top oynamaya ağaçlara tırmanmaya ve daha bir çok erkek oyunu oynamaya teşvik edilmişledir. bütün bunlar cinsiyet ayrımcılığına nötr bir topluluk yetiştirmek amacı ile yapılmıştır. ancak yüzyıla aşkın kibbutz deneyimi kalıplaşmış cinsiyet rollerini değiştirmeye yetmemiştir. çalışmalar erkek çocuklarının hala saldırganlık içeren oyunlar oynadıklarını, iktidar grupları oluşturduklarını, kendi aralarında sıkk sık kavga ettiklerini ve rekabet edip yazılı olmayan hiyerarşi oluşturduklarını göstermiştir. buna karşılık kız çocuklarının birbirleri ile daha çok vakit geçirdikleri, birbirlerine dahaduygusal davrandıkları, iş birliği içinde oldukları duygusal davranıp paylaşım içinde oldukları gözlenmiştir.
• ilk gordugumde beynimden vurulmama neden olan ve her seyi birakip burada yasama istegi uyandiran toplu yasam alanlari. disaridan kimseyi kabul etmiyorlarmis malesef. sadece gecici sure ile gencleri kabul ediyorlar onlar da ayak islerini gorsunler, ortami tanisinlar diye. kime anlattiysam kafasinda canlanmadi lakin, cunku bir ornegi yok ne turkiyede ne baska bir yerde. bulunduklari yeri sahiplenme, gelistirme amaci ile kurulan ilk kibbutzlar arap topraklari uzerine kurulmus ve genisleyerek bugunku israilin temelini atmis. icinde fabrikalardan balik cifliklerine, cicek tarlalarindan restoranlara, turistlere yonelik tatil koylerine kadar kibbutza para kazandiracak her sey mevcut. calisanlar koy mensuplari oldugu icin verimlilik daha fazla cunku herkes kendi isinde calisiyor sonuc olarak. bazi zengin kibbutzlar genclerin universite masraflarini karsiliyorlar, sonra gencler okumus adam olarak kibbutza hizmet ediyorlar. ana babalar calistigi icin ortak kresler var, cocuklar burada yetisiyor. ortak araba parklari var, ihtiyaci olan arabayi alip sonra tekrar getiriyor. kendine ait okulu, hastanesi, bari, kafeteryasi var. o kadar huzurlu, duzenli, guvenli ve sirin yerler ki insan kendini film setinde zannediyor.
  
  yalniz kotu yanlari da var tabi. kucuk bir alanda her gun ayni kisileri goruyorsunuz. dedikodunun bini bir para. ayrica gencler her gun ayni ortamdan sikiliyorlar, buyuk sehirlerde macera ve para istiyorlar. sonucta kibbutzda geliriniz belli, asla zengin olmaniza imkan yok. dunya kapitalizm dunyasi, her ne kadar kibbutzlarin kurulus amaci sosyalizme dayansa da. bu nedenle kibbutz sayisi giderek azalmakta.
• sosyalizm hatta komunizm gibi bir kavramin dogru ve mutlu edebilecek sekilde uygulandigi tek ortamdir.
  israilin onemli bir kismini colden tarim topragina cevrilmesi, agacalandirilmasi, kalkinip kendini dis tehditlere koruyan bir ulke olabilmesinin temeli kibbutzlarda yatar.
  
  ote yandan serbest piyasa ekonomisinin eninde sonunda baskin ciktigini ve insanlarin serbest piyasayi ve mulkiyet sahibi olmayi da eninde sonunda tercih edecegini gosterir kibbutzlar. keza israildeki cogu kibbutz son 10 senede kapanmistir. insanlar ya shehirlere goc etmistir ya da kibbutzlar moshavlara cevrilmistir. haliyle giden genclerin kibbutza gonderilmeleri de biraz aldaticidir.
• israilin kurulma donemlerinde ortaya çıkan, topragi verimlileştirmek için ulkenin her bir tarafina kurulan komunist duzendeki yerleşim birimleri. ilk kuruldugunda evler sadece odadan ibaretti her turlu yeme içme eglence beraber yapılırdı. nitekim zamanla degisti denilene gore hersey bir adamin evine cay makinasi almasiyla basladi boylece cayini yanliz basina içebilme imkanina kavustu.
  
  gunumuzde ozellikle israile yeni tasinan yahudiler bir sure burada kalirlar hem ibranice ogrenirler hemde para ve gecim derdi olmadan ulkeye daha rahat adapte olabilirler. bunun disinda yazlari israile giden genclik gruplari 1 hafta gibi bir sure boyunca burada calıstırılır, buradaki hayat tanitilir.
  
  artik nispeten luks mekanlar olmuslardir, genelde hepsinde buyuk bir havuz bulunur. ihtiyaca 5-10 tane gayet guzel araba vardir gibi...
• 70'lerin sonları itibariyle kollektivist yapılarını kaybetmeye başlamalarıyla birlikte "yeni bir insan yaratma" çabasında artık hangi noktada bulundukları meçhul olan yaşam alanları. şu anki duruma rağmen kibbutzların altın çağı da gerçekten göz ardı edilecek gibi değil. erich fromm, insandaki yıkıcılığın kökenleri'nde^*, sadizm gibi davranışların kibbutzlarda sönümlenmeye başladığına değiniyor örneğin, dr moshe budmore ile kişisel görüşmelerinde çok ilginç verilere de rastladığını söylüyor: (erich fromm, insandaki yıkıcılığın kökenleri, 1985 payel yay, cilt:2, sf:52-53.)
  
  "sözgelimi sadist bir kişi, çoğunluğun sadist bir yapıda olmadığı ve sadistçe davranışın hoş ve özlenir bir davranış sayılmadığı bir toplumda yaşıyorsa, sadist birey mutlaka karakterini değiştirmeyecek, ama eyleme de geçirmeyecektir; sadistliği ortadan kalkmayacak, ama deyim yerindeyse, beslenmediği için "kuruyacak"tır. israil'deki kibbutzlarda ve başka aynı amaçlı topluluklarda yaşam, bunun bir çok örneğini sağlamaktadır; yeni ortamın gerçek bir karakter değişikliğine yol açtığını belgeleyen örneklerinin bulunduğunu da belirtmek gerekir."
• 1905 kanlı pazarı sonrası rusya ve doğu avrupadan kaçan sosyalist yahudilerin kurduğu eşit şartlarda çalışılan çiftliklerdir. kuruluşlarındaki iki anahtar kavram "komün" ve "eşitlik"tir. karar üyelerin katılımı ile alınır. temel olarak hepsinde tarım yapılır. bu çiftliklere giden yahudilere haluts denmektedir.
• cocuklar da hersey gibi herkese ait. hayatta bir kere olsun gidip 1 ay kalinacak ve gorulecek bir yer.